Hồ sơ, thủ tục đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế được thực hiện ra sao?

Nội dung chính

• Chỉ tham gia bảo hiểm y tế mà không đóng bảo hiểm xã hội có được không?
• Hồ sơ đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế bao gồm những giấy tờ gì?
• Thủ tục đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế được thực hiện ra sao?

Chỉ tham gia bảo hiểm y tế mà không đóng bảo hiểm xã hội có được không?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 168 Bộ luật Lao động 2019, người lao động có quyền và nghĩa vụ tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, và bảo hiểm thất nghiệp.

Tại khoản 1 Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định như sau:

Đối tượng áp dụng

1. Người lao động là công dân Việt Nam thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bao gồm:

...

b) Người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 01 tháng đến dưới 03 tháng;

...

Và theo khoản 4 Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định như sau:

Mức đóng và phương thức đóng của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

...

4. Người lao động quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 2 của Luật này mà giao kết hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động thì chỉ đóng bảo hiểm xã hội theo quy định tại khoản 1 Điều này đối với hợp đồng lao động giao kết đầu tiên.

...

Theo đó, người lao động làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên đã phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc và chỉ đóng bảo hiểm theo hợp đồng lao động giao kết đầu tiên nếu có nhiều hợp đồng lao động với người sử dụng lao động khác nhau.

Bên cạnh đó, theo khoản 1 Điều 12 Luật Bảo hiểm y tế 2008 được sửa đổi bởi khoản 6 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2014 có quy định như sau:

Đối tượng tham gia bảo hiểm y tế

1. Nhóm do người lao động và người sử dụng lao động đóng, bao gồm:

a) Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên; người lao động là người quản lý doanh nghiệp hưởng tiền lương; cán bộ, công chức, viên chức (sau đây gọi chung là người lao động);

...

Và theo quy định tại khoản 2 Điều 13 Luật Bảo hiểm y tế 2008 được sửa đổi bởi khoản 7 Điều 1 Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi 2014 như sau:

Mức đóng và trách nhiệm đóng bảo hiểm y tế

...

2. Trường hợp một người đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia bảo hiểm y tế khác nhau quy định tại Điều 12 của Luật này thì đóng bảo hiểm y tế theo đối tượng đầu tiên mà người đó được xác định theo thứ tự của các đối tượng quy định tại Điều 12 của Luật này.

Trường hợp đối tượng quy định tại điểm a khoản 1 Điều 12 của Luật này có thêm một hoặc nhiều hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 3 tháng trở lên thì đóng bảo hiểm y tế theo hợp đồng lao động có mức tiền lương cao nhất.

Trường hợp đối tượng quy định tại điểm b khoản 1 Điều 12 của Luật này đồng thời thuộc nhiều đối tượng tham gia bảo hiểm y tế khác nhau quy định tại Điều 12 của Luật này thì đóng bảo hiểm y tế theo thứ tự như sau: do tổ chức bảo hiểm xã hội đóng, do ngân sách nhà nước đóng, do đối tượng và Ủy ban nhân dân cấp xã đóng.

...

Theo đó, người lao động tham gia bảo hiểm y tế khi làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 3 tháng trở lên và đóng bảo hiểm y tế theo hợp đồng lao động có mức tiền lương cao nhất.

Như vậy, người lao động có thể chỉ đóng BHYT mà không cần đóng BHXH khi đã tham gia BHXH ở công ty đầu tiên giao kết hợp đồng và công ty này không phải là nơi trả mức lương cao nhất.

Tuy nhiên, cơ bản người lao động khi làm việc theo hợp đồng lao động phải tham gia đầy đủ 3 loại bảo hiểm là bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp.

Hồ sơ, thủ tục đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế được thực hiện ra sao? (Hình từ Internet)

Hồ sơ đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế bao gồm những giấy tờ gì?

Theo nội dung tại hướng dẫn tại Thủ tục số 3 Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định 1318/QĐ-BHXH năm 2023, hồ sơ đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế bao gồm những giấy tờ sau:

1. Đối với người tham gia

- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS) đối với người tham gia lần đầu hoặc có mã số BHXH nhưng chưa đủ thông tin.

- Trường hợp người tham gia do ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHYT, người tham gia BHYT theo hộ gia đình nộp qua Cổng Dịch vụ công thì kê khai Tờ khai đăng ký đóng, cấp thẻ BHYT trên Cổng Dịch vụ công (Mẫu 01-TK)

- Trường hợp người tham gia là người đã hiến bộ phận cơ thể người theo quy định của pháp luật: bổ sung Giấy ra viện có ghi rõ "đã hiến bộ phận cơ thể".

- Trường hợp người tham gia được hưởng quyền lợi BHYT cao hơn: bổ sung Giấy tờ chứng minh (nếu có) theo Phụ lục 03 (ban hành kèm theo Quyết định số 948/QĐ-BHXH ngày 05/6/2023 của Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam).

2. Đơn vị; UBND xã; Cơ sở trợ giúp xã hội, Cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng thương binh và người có công/Cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc ngành lao động, thương binh và xã hội; Tổ chức dịch vụ/Cơ sở giáo dục:

- Danh sách người chỉ tham gia BHYT (Mẫu D03-TS) kèm theo mẫu TK1-TS của người tham gia;

- Giấy thanh toán thù lao cho tổ chức làm dịch vụ thu (Mẫu C66a-HD) tương ứng với số tiền nộp (đối với Tổ chức dịch vụ/Cơ sở giáo dục)

- Danh sách đối tượng tham gia BHYT (Mẫu số 2) đối với đối tượng do Bộ Lao động - Thương binh và xã hội quản lý

3. Phòng/Tổ chế độ BHXH

Danh sách người chỉ tham gia BHYT (Mẫu D03-TS) đối với người tham gia BHYT do tổ chức BHXH đóng (kể cả đối tượng đang chờ ban hành quyết định hưởng hưu trí).

4. Trường hợp hoàn trả tiền đã đóng

a) Đối với người tham gia:

- Tờ khai tham gia, điều chỉnh thông tin BHXH, BHYT (Mẫu TK1-TS).

- Văn bản chứng thực hoặc bản chụp kèm theo bản chính Giấy chứng tử đối với trường hợp chết

b) Đối với Tổ chức dịch vụ/Cơ sở giáo dục: Trường hợp hoàn trả tiền đóng BHYT cho nhiều người trong cùng đối tượng, lập danh sách đề nghị hoàn trả theo mẫu D03-TS.

Thủ tục đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế được thực hiện ra sao?

Theo nội dung tại hướng dẫn tại Thủ tục số 3 Phụ lục ban hành kèm theo Quyết định 1318/QĐ-BHXH năm 2023, thủ tục đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế được thực hiện như sau:

Bước 1. Lập, nộp hồ sơ

(1) Người tham gia lập hồ sơ theo quy định nêu trên và tiến hành nộp hồ sơ như sau:

a. Đối với người tham gia do tổ chức BHXH đóng BHYT: Nộp hồ sơ cho UBND xã hoặc cho cơ quan BHXH. Đối với người đang hưởng trợ cấp thất nghiệp: nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH.

b. Đối với người tham gia do ngân sách nhà nước đóng, (hỗ trợ 100% mức đóng BHYT): Nộp hồ sơ cho UBND xã. Trừ các trường hợp:

- Người tham gia đã hiến bộ phận cơ thể người: nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH;

- Người tham gia do cơ quan, đơn vị quản lý: nộp hồ sơ cho đơn vị quản lý đối tượng.

c. Đối với người được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHYT:

+ Nộp hồ sơ cho Tổ chức dịch vụ hoặc cơ quan BHXH.

+ Nộp trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công.

+ Học sinh, sinh viên: Nộp hồ sơ cho cơ sở giáo dục.

d. Người tham gia BHYT theo hộ gia đình:

+ Nộp hồ sơ cho Tổ chức dịch vụ hoặc cơ quan BHXH trên toàn quốc.

+ Nộp hồ sơ trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công.

(2) Đối với UBND xã:

Nhận hồ sơ của người tham gia và nộp hồ sơ như sau:

a. Đối với người tham gia do tổ chức BHXH đóng: Nộp cho cơ quan BHXH.

b. Đối với người tham gia do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý: nộp cho cơ quan Lao động - Thương binh và xã hội và cơ quan BHXH cấp huyện.

c. Các đối tượng còn lại nộp cho cơ quan BHXH.

(3) Cơ quan Lao động - Thương binh và xã hội:

Nhận hồ sơ do UBND xã gửi đến, phối hợp với cơ quan BHXH rà soát, kiểm tra, đối chiếu, xác nhận số người tham gia, số tiền phải đóng của từng nhóm đối tượng.

(4) Cơ sở trợ giúp xã hội/Cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng thương binh và người có công/Cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc ngành Lao động - Thương binh và xã hội/cơ quan/đơn vị quản lý người chỉ tham gia BHYT:

Nhận hồ sơ của người tham gia và nộp cho cơ quan BHXH.

(5) Tổ chức dịch vụ:

Nhận hồ sơ của người tham gia, thu tiền đóng thuộc trách nhiệm đóng của người tham gia BHYT và lập hồ sơ, nộp cho cơ quan BHXH.

(6) Cơ sở giáo dục:

Nhận hồ sơ của học sinh, sinh viên, thu tiền đóng BHYT thuộc trách nhiệm đóng của học sinh, sinh viên; lập hồ sơ và nộp cho cơ quan BHXH.

7. Phòng/Tổ chế độ BHXH:

Nhận hồ sơ của người tham gia BHYT do tổ chức BHXH đóng (kể cả đối tượng đang chờ ban hành quyết định hưởng hưu trí) từ Bộ phận một cửa; lập hồ sơ và chuyển cho Phòng/Tổ Quản lý Thu - Sổ, Thẻ.

8. Trường hợp hoàn trả:

Người tham gia nộp hồ sơ cho Tổ chức dịch vụ (đối với người tham gia được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHYT, người tham gia BHYT theo hộ gia đình); cơ sở giáo dục (đối với học sinh, sinh viên) hoặc cơ quan BHXH.

Bước 2. Đóng tiền

1. Người tham gia:

a) Người được ngân sách nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng BHYT; người tham gia BHYT theo hộ gia đình: Đóng tiền cho tổ chức dịch vụ hoặc cho cơ quan BHXH;

Trường hợp người tham gia nộp hồ sơ qua Cổng Dịch vụ công: Lập hồ sơ và nộp trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công.

b) Học sinh, sinh viên: đóng tiền cho cơ sở giáo dục.

2. Tổ chức dịch vụ:

Thu tiền đóng BHYT phần thuộc trách nhiệm đóng của người tham gia; cấp biên lai thu tiền cho người tham gia theo quy định. Nộp số tiền đã thu của người tham gia cho cơ quan BHXH hàng ngày thông qua tài khoản ngân hàng hoặc hệ thống tiện ích thông minh.

3. Cơ sở giáo dục:

Nộp số tiền đã thu của Học sinh, sinh viên cho cơ quan BHXH hàng ngày thông qua tài khoản ngân hàng.

4. Cơ quan Lao động - Thương binh và xã hội:

Chuyển tiền đóng BHYT theo phân cấp hoặc phối hợp với cơ quan BHXH đề nghị cơ quan tài chính chuyển tiền đóng BHYT cho cơ quan BHXH theo quy định.

5. UBND xã/Cơ sở trợ giúp xã hội/Cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng thương binh và người có công/Cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc ngành Lao động - Thương binh và xã hội/cơ quan/đơn vị quản lý người chỉ tham gia BHYT:

Chuyển tiền đóng BHYT theo phân cấp hoặc đề nghị cơ quan Lao động - Thương binh và xã hội hoặc cơ quan tài chính chuyển kinh phí đóng BHYT cho cơ quan BHXH.

Bước 3. Cơ quan BHXH tiếp nhận hồ sơ và giải quyết theo quy định.

Bước 4. Nhận kết quả, gồm: Thẻ BHYT; Quyết định hoàn trả và tiền hoàn trả (nếu có).