Phòng chống thiên tai là gì? Biện pháp cơ bản phòng chống thiên tai cấp xã được xây dựng ra sao?

Nội dung chính

• Thiên tai là gì? Phòng chống thiên tai là gì?
• Biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu trong việc phòng chống thiên tai cấp xã bao gồm những gì?
• Các biện pháp ứng phó với các loại hình thiên tai thường gặp xảy ra?
• Các biện pháp khắc phục trong việc phòng chống thiên tai cấp xã là gì?

Thiên tai là gì? Phòng chống thiên tai là gì?

Theo quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 3 Luật Phòng, chống thiên tai 2013 (được sửa đổi bởi điểm a khoản 1 Điều 1 Luật Phòng, chống thiên tai và Luật Đê điều sửa đổi 2020):

- Thiên tai là hiện tượng tự nhiên bất thường có thể gây thiệt hại về người, tài sản, môi trường, điều kiện sống và các hoạt động kinh tế - xã hội, bao gồm bão, áp thấp nhiệt đới, gió mạnh trên biển, lốc, sét, mưa lớn, lũ, lũ quét, ngập lụt; sạt lở đất, sụt lún đất do mưa lũ hoặc dòng chảy hoặc hạn hán; nước dâng, xâm nhập mặn, nắng nóng, hạn hán, cháy rừng do tự nhiên, rét hại, mưa đá, sương mù, sương muối, động đất, sóng thần và các loại thiên tai khác.

- Phòng chống thiên tai là quá trình mang tính hệ thống, bao gồm hoạt động phòng ngừa, ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai.

Phòng chống thiên tai là gì? Biện pháp cơ bản phòng chống thiên tai cấp xã được xây dựng ra sao? (Hình từ Internet)

Biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu trong việc phòng chống thiên tai cấp xã bao gồm những gì?

Tại Mục 1 Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư 02/2021/TT-BNNPTNT (được sửa đổi bởi khoản 10 Điều 9 Thông tư 18/2025/TT-BNNMT), các biện pháp phòng ngừa và giảm thiểu bao gồm:

- Biện pháp công trình:

+ Xây dựng các công trình phòng, chống thiên tai theo phân cấp;

+ Xây dựng các công trình cầu giao thông thay thế dần các ngầm tràn, đặc biệt là những nơi có nhiều người qua lại;

+ Xử lý các trọng điểm, xung yếu có nguy cơ bị ảnh hưởng, gây nguy hại cho người dân khi thiên tai xảy ra;

+ Lồng ghép các nội dung phòng, chống thiên tai trong các chương trình, dự án tại địa phương (chương trình nông thôn mới, chương trình 30A…);.

- Biện pháp phi công trình:

+ In ấn các tài liệu, áp phích, tranh ảnh, tổ chức sinh hoạt văn hóa, diễn kịch, truyền thanh, nhằm tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về phòng, chống thiên tai;

+ Xây dựng hoàn thiện hệ thống truyền thanh, mua sắm loa cầm tay, máy phát điện đảm bảo hệ thống thông tin cảnh báo được thông suốt, đảm bảo phần lớn người dân được nhận thông tin về cảnh báo thiên tai;

+ Tổ chức xác định các khu vực nguy hiểm do các loại hình thiên tai gây ra trên địa bàn, xây dựng bản đồ rủi ro thiên tai để phục vụ công tác chỉ huy phòng, chống thiên tai và cảnh báo người dân;

+ Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác phòng, chống thiên tai; tổ chức hoặc lồng ghép tập huấn trong các chương trình, dự án của địa phương về nâng cao kiến thức và kỹ năng phòng, chống thiên tai cho người dân;

+ Hằng năm tổ chức các đợt diễn tập ở quy mô cấp xã ứng phó với một tình huống và cấp độ rủi ro thiên tai cụ thể.

Các biện pháp ứng phó với các loại hình thiên tai thường gặp xảy ra?

Tại Mục 2 Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư 02/2021/TT-BNNPTNT (được sửa đổi bởi khoản 10 Điều 9 Thông tư 18/2025/TT-BNNMT), xây dựng các phương án ứng phó với các loại hình thiên tai thường gặp xảy ra, trong đó chủ yếu tập trung các loại hình thiên tai chính.

Đối với bão, mưa, lũ lớn, ngập lụt; sạt lở đất lũ quét; lốc, sét; hạn hán; rét hại; một số biện pháp chung trong ứng phó như sau:

- Tuyên truyền, thông báo trên các phương tiện truyền thanh về dự báo, cảnh báo thời gian có khả năng xuất hiện thiên tai, thời tiết nguy hiểm;

- Đôn đốc nhân dân chằng chống nhà cửa, chuồng trại (đối với bão), sơ tán các hộ có nguy cơ cao ảnh hưởng thiên tai đến nơi ở an toàn theo phương án đã xây dựng; cắt tỉa cành cây, bảo vệ đàn gia súc, gia cầm, lồng bè nuôi trồng thủy sản;

- Chỉ đạo nhân dân thu hoạch sớm hoa màu, lúa, thủy sản để giảm thiểu thiệt hại;

- Giám sát, hướng dẫn và chủ động thực hiện việc hạn chế hoặc cấm người, phương tiện đi vào các tuyến đường bị ngập sâu, các cống ngầm qua đường; khu vực có nguy cơ cao sạt lở đất và các khu vực nguy hiểm khác;

- Chuyển đổi, bố trí cơ cấu cây trồng, vật nuôi, thời vụ phù hợp với khả năng nguồn nước;

- Thường xuyên kiểm tra các công trình thủy lợi, nạo vét kênh mương, khơi thông dòng chảy, hoàn thiện hệ thống kênh mương nội đồng phục vụ tưới tiêu, quản lý phân phối nước tưới luân phiên, tiết kiệm nước, thực hiện bơm chống hạn ở những vùng có điều kiện đảm bảo nguồn nước chống hạn.

Các biện pháp khắc phục trong việc phòng chống thiên tai cấp xã là gì?

Tại Mục 3 Phụ lục IV ban hành kèm theo Thông tư 02/2021/TT-BNNPTNT (được sửa đổi bởi khoản 10 Điều 9 Thông tư 18/2025/TT-BNNMT), các biện pháp khắc phục bao gồm:

- Tiếp tục di dời dân ra khỏi nơi nguy hiểm, ưu tiên đối tượng dễ bị tổn thương;

- Tổng hợp, thống kê tình hình thiệt hại, lập báo cáo gửi cấp trên;

- Xác định đối tượng cần được cứu trợ: Người bị thương, hộ gia đình có người bị chết; hộ gia đình, cá nhân bị mất nhà ở, không có lương thực, nước uống và nhu yếu phẩm khác có nguy cơ ảnh hưởng tới tính mạng và sức khỏe. Cấp phát lương thực, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, nước sạch và nhu yếu phẩm;

- Thống kê, đánh giá thiệt hại do thiên tai gây ra, nhu cầu cứu trợ, hỗ trợ và đề xuất phương án án khắc phục;

- Kiến nghị hỗ trợ giống cây trồng vật nuôi, vật tư, trang thiết bị, nhiên liệu để phục hồi sản xuất;

- Thực hiện các hoạt động tiêu độc khử trùng, vệ sinh môi trường sau thiên tai;

- Lập kế hoạch và đề xuất sửa chữa, khôi phục, nâng cấp các công trình phòng, chống thiên tai, các công trình cơ sở hạ tầng bị thiệt hại.