Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại có thể được thực hiện khi nào? Khi xảy ra tranh chấp thì Hội đồng trọng tài sử dụng luật nào để giải quyết?

Nội dung chính

• Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại có thể được thực hiện khi nào?
• Khi xảy ra tranh chấp thì Hội đồng trọng tài sử dụng luật nào để giải quyết?
• Khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại thì Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết?

Giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại có thể được thực hiện khi nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010 thì giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài thương mại cần đáp ứng những điều kiện sau đây:

Điều kiện giải quyết tranh chấp bằng Trọng tài

1.Tranh chấp được giải quyết bằng Trọng tài nếu các bên có thoả thuận trọng tài. Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.

2. Trường hợp một bên tham gia thoả thuận trọng tài là cá nhân chết hoặc mất năng lực hành vi, thoả thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với người thừa kế hoặc người đại diện theo pháp luật của người đó, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

3. Trường hợp một bên tham gia thỏa thuận trọng tài là tổ chức phải chấm dứt hoạt động, bị phá sản, giải thể, hợp nhất, sáp nhập, chia, tách hoặc chuyển đổi hình thức tổ chức, thỏa thuận trọng tài vẫn có hiệu lực đối với tổ chức tiếp nhận quyền và nghĩa vụ của tổ chức đó, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác.

Ngoài ra, cũng có những tranh chấp không được giải quyết bằng Trọng tài thương mại theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Nghị quyết 01/2014/NQ-HĐTP hướng dẫn thi hành một số quy định Luật Trọng tài thương mại 2010, cụ thể như sau:

Xác định thẩm quyền giải quyết tranh chấp giữa Trọng tài, Tòa án theo quy định Luật TTTM

…

3. Tranh chấp có thỏa thuận trọng tài nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây thì thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án, trừ trường hợp các bên có thoả thuận khác hoặc pháp luật có quy định khác:

a) Có quyết định của Tòa án huỷ phán quyết trọng tài, hủy quyết định của Hội đồng trọng tài về việc công nhận sự thỏa thuận của các bên;

b) Có quyết định đình chỉ giải quyết tranh chấp của Hội đồng trọng tài, Trung tâm trọng tài quy định tại khoản 1 Điều 43 các điểm a, b, d và đ khoản 1 Điều 59 Luật TTTM;

c) Tranh chấp thuộc trường hợp quy định tại các khoản 1, 2, 3 và 5 Điều 4 Nghị quyết này.

…

Theo đó, bạn có thể giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại nếu có thỏa thuận giải quyết bằng trọng tài, thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp.

Tuy nhiên, nếu tranh chấp có thỏa thuận trọng tài nhưng thuộc một trong các trường hợp tại khoản 3 Điều 2 Nghị quyết 01/2014/NQ-HĐTP thì Trọng tài thương mại không có thẩm quyền giải quyết dù có thỏa thuận trọng tài.

Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại (Hình từ internet)

Khi xảy ra tranh chấp thì Hội đồng trọng tài sử dụng luật nào để giải quyết?

Căn cứ theo quy định tại Điều 14 Luật Trọng tài thương mại 2010 về Luật áp dụng giải quyết tranh chấp được quy định như sau:

Luật áp dụng giải quyết tranh chấp

1. Đối với tranh chấp không có yếu tố nước ngoài, Hội đồng trọng tài áp dụng pháp luật Việt Nam để giải quyết tranh chấp.

2. Đối với tranh chấp có yếu tố nước ngoài, Hội đồng trọng tài áp dụng pháp luật do các bên lựa chọn; nếu các bên không có thỏa thuận về luật áp dụng thì Hội đồng trọng tài quyết định áp dụng pháp luật mà Hội đồng trọng tài cho là phù hợp nhất.

3. Trường hợp pháp luật Việt Nam, pháp luật do các bên lựa chọn không có quy định cụ thể liên quan đến nội dung tranh chấp thì Hội đồng trọng tài được áp dụng tập quán quốc tế để giải quyết tranh chấp nếu việc áp dụng hoặc hậu quả của việc áp dụng đó không trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam.

Như vậy, nếu tranh chấp của bạn là tranh chấp không có yếu tố nước ngoài, Hội đồng trọng tài áp dụng pháp luật Việt Nam để giải quyết tranh chấp. Trường hợp tranh chấp của bạn là tranh chấp có yếu tố nước ngoài thì Hội đồng trọng tài áp dụng pháp luật do các bên lựa chọn, nếu các bên không có thỏa thuận về luật áp dụng thì Hội đồng trọng tài quyết định áp dụng pháp luật mà Hội đồng trọng tài cho là phù hợp nhất.

Khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại thì Tòa án nào có thẩm quyền giải quyết?

Căn cứ theo quy định tại Điều 7 Luật Trọng tài thương mại 2010 về việc xác định Toà án có thẩm quyền đối với hoạt động trọng tài, cụ thể như sau:

Xác định Toà án có thẩm quyền đối với hoạt động trọng tài

1. Trường hợp các bên đã có thỏa thuận lựa chọn một Tòa án cụ thể thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án được các bên lựa chọn.

2. Trường hợp các bên không có thỏa thuận lựa chọn Tòa án thì thẩm quyền của Tòa án được xác định như sau:

a) Đối với việc chỉ định Trọng tài viên để thành lập Hội đồng trọng tài vụ việc thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi cư trú của bị đơn nếu bị đơn là cá nhân hoặc nơi có trụ sở của bị đơn nếu bị đơn là tổ chức. Trường hợp có nhiều bị đơn thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi cư trú hoặc nơi có trụ sở của một trong các bị đơn đó.

Trường hợp bị đơn có nơi cư trú hoặc trụ sở ở nước ngoài thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi cư trú hoặc nơi có trụ sở của nguyên đơn;

b) Đối với việc thay đổi Trọng tài viên của Hội đồng trọng tài vụ việc thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi Hội đồng trọng tài giải quyết tranh chấp;

c) Đối với yêu cầu giải quyết khiếu nại quyết định của Hội đồng trọng tài về thỏa thuận trọng tài vô hiệu, thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được, thẩm quyền của Hội đồng trọng tài thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi Hội đồng trọng tài ra quyết định;

d) Đối với yêu cầu Tòa án thu thập chứng cứ thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi có chứng cứ cần được thu thập;

đ) Đối với yêu cầu Tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi biện pháp khẩn cấp tạm thời cần được áp dụng;

e) Đối với việc triệu tập người làm chứng thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi cư trú của người làm chứng;

g) Đối với yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án nơi Hội đồng trọng tài đã tuyên phán quyết trọng tài.

3. Tòa án có thẩm quyền đối với hoạt động trọng tài quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này là Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Như vậy, trên nguyên tắc lấy sự thỏa thuận ưu tiên nên khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại thì Tòa án có thẩm quyền là Tòa án được các bên lựa chọn.

Tuy nhiên, nếu không có thỏa thuận lựa chọn Tòa án thì thẩm quyền của Tòa án được xác định theo từng trường hợp cụ thể được quy định tại khoản 2 Điều này.