Quan hệ lao động được xác lập thế nào? Tranh chấp lao động có thể phát sinh trong quá trình xác lập quan hệ lao động không?

Nội dung chính

• Quan hệ lao động được xác lập thế nào?
• Tranh chấp lao động có thể phát sinh trong quá trình xác lập quan hệ lao động không?
• Các bên có quyền và nghĩa vụ gì trong giải quyết tranh chấp lao động? Nguyên tắc khi giải quyết tranh chấp lao động là gì?

Quan hệ lao động được xác lập thế nào?

Căn cứ Điều 7 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:

Xây dựng quan hệ lao động

1. Quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau.

2. Người sử dụng lao động, tổ chức đại diện người sử dụng lao động và người lao động, tổ chức đại diện người lao động xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định với sự hỗ trợ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

3. Công đoàn tham gia cùng với cơ quan nhà nước có thẩm quyền hỗ trợ xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định; giám sát việc thi hành quy định của pháp luật về lao động; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

4. Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và các tổ chức đại diện của người sử dụng lao động khác được thành lập theo quy định của pháp luật có vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người sử dụng lao động, tham gia xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định.

Như vậy, quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau.

Theo đó, quan hệ lao động được giải thích tại khoản 5 Điều 3 Bộ luật Lao động 2019 như sau: "Quan hệ lao động là quan hệ xã hội phát sinh trong việc thuê mướn, sử dụng lao động, trả lương giữa người lao động, người sử dụng lao động, các tổ chức đại diện của các bên, cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Quan hệ lao động bao gồm quan hệ lao động cá nhân và quan hệ lao động tập thể"

Quan hệ lao động được xác lập thế nào? Tranh chấp lao động có thể phát sinh trong quá trình xác lập quan hệ lao động không? (Hình từ Internet)

Tranh chấp lao động có thể phát sinh trong quá trình xác lập quan hệ lao động không?

Tranh chấp lao động có thể phát sinh trong quá trình xác lập quan hệ lao động không thì căn cứ theo quy định tại Điều 179 Bộ luật Lao động 2019 có nêu:

Tranh chấp lao động

1. Tranh chấp lao động là tranh chấp về quyền và nghĩa vụ, lợi ích phát sinh giữa các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động; tranh chấp giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhau; tranh chấp phát sinh từ quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động. Các loại tranh chấp lao động bao gồm:

a) Tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động; giữa người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; giữa người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại;

b) Tranh chấp lao động tập thể về quyền hoặc về lợi ích giữa một hay nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động hoặc một hay nhiều tổ chức của người sử dụng lao động.

...

Như vậy, trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động đều có thể phát sinh tranh chấp lao động.

Theo đó, có những loại tranh chấp lao động như sau:

(1) Tranh chấp lao động cá nhân giữa người lao động với người sử dụng lao động; giữa người lao động với doanh nghiệp, tổ chức đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; giữa người lao động thuê lại với người sử dụng lao động thuê lại;

(2) Tranh chấp lao động tập thể về quyền hoặc về lợi ích giữa một hay nhiều tổ chức đại diện người lao động với người sử dụng lao động hoặc một hay nhiều tổ chức của người sử dụng lao động.

Các bên có quyền và nghĩa vụ gì trong giải quyết tranh chấp lao động? Nguyên tắc khi giải quyết tranh chấp lao động là gì?

Quyền và nghĩa vụ của hai bên trong giải quyết tranh chấp lao động được quy định tại Điều 182 Bộ luật Lao động 2019, cụ thể như sau:

(1) Trong giải quyết tranh chấp lao động, các bên có quyền sau đây:

- Trực tiếp hoặc thông qua đại diện để tham gia vào quá trình giải quyết;

- Rút yêu cầu hoặc thay đổi nội dung yêu cầu;

- Yêu cầu thay đổi người tiến hành giải quyết tranh chấp lao động nếu có lý do cho rằng người đó có thể không vô tư hoặc không khách quan.

(2) Trong giải quyết tranh chấp lao động, các bên có nghĩa vụ sau đây:

- Cung cấp đầy đủ, kịp thời tài liệu, chứng cứ để chứng minh cho yêu cầu của mình;

- Chấp hành thỏa thuận đã đạt được, quyết định của Ban trọng tài lao động, bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Theo đó, nguyên tắc khi giải quyết tranh chấp lao động được quy định tại Điều 180 Bộ luật Lao động 2019, cụ thể như sau:

(1) Tôn trọng quyền tự định đoạt thông qua thương lượng của các bên trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp lao động.

(2) Coi trọng giải quyết tranh chấp lao động thông qua hòa giải, trọng tài trên cơ sở tôn trọng quyền và lợi ích của hai bên tranh chấp, tôn trọng lợi ích chung của xã hội, không trái pháp luật.

(3) Công khai, minh bạch, khách quan, kịp thời, nhanh chóng và đúng pháp luật.

(4) Bảo đảm sự tham gia của đại diện các bên trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động.

(5) Việc giải quyết tranh chấp lao động do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động tiến hành sau khi có yêu cầu của bên tranh chấp hoặc theo đề nghị của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền và được các bên tranh chấp đồng ý.