Khái niệm, cách nhận biết các biện pháp tu từ so sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ,...? Yêu cầu về nhận biết các biện pháp tu từ?

Khái niệm, tác dụng và cách nhận biết các biện pháp tu từ: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ,...? Yêu cầu về nhận biết các biện pháp tu từ và tác dụng của các biện pháp tu từ đối với học sinh như thế nào? Có những phương pháp nào để đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư 27?

Nội dung chính

Khái niệm, tác dụng và cách nhận biết các biện pháp tu từ: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ,...?
Yêu cầu về nhận biết các biện pháp tu từ và tác dụng của các biện pháp tu từ đối với học sinh như thế nào?
Có những phương pháp nào để đánh giá học sinh tiểu học theo Thông tư 27?

Khái niệm, tác dụng và cách nhận biết các biện pháp tu từ: So sánh, nhân hóa, ẩn dụ, hoán dụ,...?

(1) Biện pháp so sánh:

- Khái niệm: So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng.

- Tác dụng: Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự vật được nhắc tới, khiến câu văn thêm phần sinh động, gây hứng thú với người đọc.

- Dấu hiệu nhận biết: Thường có các từ ngữ so sánh "như", "là", "như là", "giống như".

(2) Biện pháp nhân hóa:

- Khái niệm: Là biện pháp tu từ sử dụng những từ -ngữ chỉ hoạt động, tính cách, suy nghĩ,... vốn dành cho con người để miêu tả đồ vật, sự vật, con vật,...

- Tác dụng: Làm cho sự vật, đồ vật, cây cối trở nên gần gũi, sinh động, thân thiết với con người hơn

- Dấu hiệu nhận biết: Các từ chỉ hoạt động, tên gọi của con người: ngửi, chơi, anh, chị,...

Ví dụ: "Những ngôi sao đang thì thầm với nhau trên bầu trời."

(3) Biện pháp ẩn dụ

- Khái niệm: Ẩn dụ là phương thức biểu đạt gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó

- Tác dụng: Làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt

Dấu hiệu nhận biết: Các sự vật dùng để ẩn dụ có nét tương đồng với nhau

Ví dụ: "Biển cả" có thể ám chỉ cuộc sống rộng lớn, bao la.

(4) Biện pháp hoán dụ:

- Khái niệm: Là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm này bằng tên sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi

- Tác dụng: Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt

- Dấu hiệu nhận biết: Đọc kĩ khái niệm. Một yếu tố trong sự vật, hiện tượng được dùng để thay thế cho toàn bộ sự vật.

Ví dụ: "Nước mắt" thay cho nỗi buồn.

(5) Biện pháp nói quá:

- Khái niệm: Là biện pháp tu từ phóng đại quy mô, mức độ, tính chất của sự vật, hiện tượng

- Tác dụng: Giúp hiện tượng, sự vật miêu tả được nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm

- Dấu hiệu nhận biết: Những từ ngữ cường điệu, khoa trương, phóng đại so với thực tế

- Ví dụ: "Cái bàn học của tôi to như cả một cái sân bóng!"

(Biện pháp nói quá này phóng đại kích thước của cái bàn học, tạo cảm giác cực kỳ lớn lao.)

(6) Biện pháp nói giảm nói tránh

- Khái niệm: Là biện pháp tu từ dùng cách diễn đạt tế nhị, uyển chuyển

- Tác dụng: Tránh gây cảm giác đau thương, ghê sợ nặng nề, tránh thô tục, thiếu lịch sự

- Dấu hiệu nhận biết: Các từ ngữ diễn đạt tế nhị, tránh nghĩa thông thường của nó

- Ví dụ: Khi nói về khuyết điểm của ai đó:

"Anh ấy hơi thiếu cẩn thận" (thay vì "Anh ấy rất cẩu thả").

"Bạn ấy chưa được khéo léo lắm" (thay vì "Bạn ấy vụng về").

(7) Biện pháp điệp từ, điệp ngữ

- Khái niệm: Là biện pháp tu từ nhắc đi nhắc lại nhiều lần một từ, cụm từ

- Tác dụng: Làm tăng cường hiệu quả diễn đạt như nhấn mạnh, tạo ấn tượng, gợi liên tưởng, cảm xúc, vần điệu cho câu thơ, câu văn.

- Dấu hiệu nhận biết: Các từ ngữ được lặp lại nhiều lần trong đoạn văn, thơ

- Lưu ý: Phân biệt với lỗi lặp từ

- Ví dụ:

+ Điệp từ

"Mưa, mưa rơi suốt đêm dài."

"Học, học nữa, học mãi." (V.I. Lênin)

"Mẹ ơi, mẹ có biết con nhớ mẹ lắm không?"

+ Điệp ngữ

"Ngày hôm qua mưa rơi. Ngày hôm qua lòng tôi buồn bã. Ngày hôm qua tôi nhớ mẹ."

(8) Biện pháp chơi chữ: