Học sinh giỏi quốc gia có phải là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không? Thời hiệu thi hành bản án hình sự là bao lâu?

Nội dung chính

• Học sinh giỏi quốc gia có phải là tình tiết để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không?
• Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là gì?
• Thời hiệu thi hành bản án hình sự là bao nhiêu theo quy định pháp luật?

Học sinh giỏi quốc gia có phải là tình tiết để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không?

Học sinh giỏi quốc gia có phải là tình tiết để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hay không? (Hình từ Internet)

Căn cứ vào Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi, bổ sung bởi điểm a và điểm b khoản 6 Điều 1 Luật sửa đổi bộ luật hình sự 2017 quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

l) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

m) Phạm tội do lạc hậu;

n) Người phạm tội là phụ nữ có thai;

o) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

p) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

q) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

r) Người phạm tội tự thú;

s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

t) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;

u) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;

v) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;

x) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.

2. Khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi đầu thú hoặc tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.

3. Các tình tiết giảm nhẹ đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung thì không được coi là tình tiết giảm nhẹ trong khi quyết định hình phạt.

Như vậy, tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không quy định việc học sinh giỏi quốc gia là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên tùy thuộc vào nhận định của Tòa án thì có thể coi đó là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ lý do giảm nhẹ trong bản án.

Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là gì?

Căn cứ vào Điều 52 Bộ luật Hình sự 2015, được sửa đổi, bổ sung bởi điểm b khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi bộ luật hình sự 2017:

Các tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự

1. Chỉ các tình tiết sau đây mới là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự:

a) Phạm tội có tổ chức;

b) Phạm tội có tính chất chuyên nghiệp;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội;

d) Phạm tội có tính chất côn đồ;

đ) Phạm tội vì động cơ đê hèn;

e) Cố tình thực hiện tội phạm đến cùng;

g) Phạm tội 02 lần trở lên;

h) Tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm;

i) Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai hoặc người đủ 70 tuổi trở lên;

k) Phạm tội đối với người ở trong tình trạng không thể tự vệ được, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, người bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc người lệ thuộc mình về mặt vật chất, tinh thần, công tác hoặc các mặt khác;

l) Lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn đặc biệt khác của xã hội để phạm tội;

m) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, tàn ác để phạm tội;

n) Dùng thủ đoạn, phương tiện có khả năng gây nguy hại cho nhiều người để phạm tội;

o) Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội;

p) Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn nhằm trốn tránh hoặc che giấu tội phạm.

2. Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.

Các trường hợp phạm tội bị xem là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự là:

+ Phạm tội có tổ chức, có tính chất chuyên nghiệp

+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để phạm tội

+ Phạm tội mang tính côn đồ, có hành vi đê hèn

+ Cố tình thực hiện phạm tội đến cùng

+ Phạm tội từ 2 lần trở lên

+ Phạm tội đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai, người đủ 70 tuổi trở lên

+ Phạm tội đối với người ở trong tình trạng không thể tự vệ, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, người bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc người lệ thuộc mình

+ Lợi dụng chiến tranh, tình trạng khẩn cấp, thiên tai, dịch bệnh hoặc những khó khăn khác đặc biệt của xã hội để phạm tội

+ Phạm tội với thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, tàn ác

+ Dùng thủ đoạn, phương tiện có khả năng gây hại cho nhiều người để phạm tội

+ Xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội

+ Có hành động xảo quyệt hoặc hung hãn để trốn tránh hoặc che giấu tội phạm

Các tình tiết đã được Bộ luật này quy định là dấu hiệu định tội hoặc định khung hình phạt thì không được coi là tình tiết tăng nặng.

Thời hiệu thi hành bản án hình sự là bao nhiêu theo quy định pháp luật?

Căn cứ vào Điều 60 Bộ luật Hình sự 2015 quy định về thời hiệu thi hành bản án như sau:

Thời hiệu thi hành bản án

1. Thời hiệu thi hành bản án hình sự là thời hạn do Bộ luật này quy định mà khi hết thời hạn đó người bị kết án, pháp nhân thương mại bị kết án không phải chấp hành bản án đã tuyên.

2. Thời hiệu thi hành bản án hình sự đối với người bị kết án được quy định như sau:

a) 05 năm đối với các trường hợp xử phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc xử phạt tù từ 03 năm trở xuống;

b) 10 năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên 03 năm đến 15 năm;

c) 15 năm đối với các trường hợp xử phạt tù từ trên 15 năm đến 30 năm;

d) 20 năm đối với các trường hợp xử phạt tù chung thân hoặc tử hình.

3. Thời hiệu thi hành bản án hình sự đối với pháp nhân thương mại là 05 năm.

4. Thời hiệu thi hành bản án hình sự được tính từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Nếu trong thời hạn quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này, người bị kết án, pháp nhân thương mại bị kết án lại thực hiện hành vi phạm tội mới, thì thời hiệu tính lại kể từ ngày thực hiện hành vi phạm tội mới.

5. Trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều này, người bị kết án cố tình trốn tránh và đã có quyết định truy nã, thì thời hiệu tính lại kể từ ngày người đó ra trình diện hoặc bị bắt giữ.

Thời hiệu thi hành bản án hình sự như sau:

+ 5 năm với các trường hợp phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù từ 3 năm trở xuống

+ 10 năm đối với các trường hợp phạt tù từ trên 3 đến 15 năm

+ 15 năm đối với các trường hợp phạt tù từ trên 15 đến 30 năm

+ 20 năm đối với các trường hợp phạt tù chung thân hoặc tử hình

+ 5 năm đối với bản án đối với pháp nhân thương mại

Thời hiệu thi hành bản án hình sự được tính từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Nếu trong thời hạn quy định này mà người bị kết án hoặc pháp nhân thương mại bị kết án thực hiện hành vi phạm tối mới thì thời hiệu tính lại kể từ ngày thực hiện hành vi phạm tội mới.

Trong thời hạn quy định trên mà người bị kết án cố tình trốn tránh và đã có quyết định truy nã thì thời hiệu tính lại kể từ ngày người đó ra trình diện hoặc bị bắt giữ.