Yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân khi đã được hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự được Tòa án giải quyết như thế nào?

Nội dung chính

• Kết hôn khi vợ hoặc chồng bị mất năng lực hành vi dân sự thì có bị xem là kết hôn trái pháp luật không?
• Yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân khi vợ hoặc chồng đã được hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự được Tòa án giải quyết như thế nào?
• Quyết định công nhận quan hệ hôn nhân khi vợ hoặc chồng đã được hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự phải gửi cho cơ quan nào?

Kết hôn khi vợ hoặc chồng bị mất năng lực hành vi dân sự thì có bị xem là kết hôn trái pháp luật không?

Căn cứ theo Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định:

Điều kiện kết hôn

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này.

2. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.

Như vậy, nam nữ kết hôn với nhau phải tuân theo điều kiện “Không bị mất năng lực hành vi dân sự”.

Theo thông tin anh cung cấp vào năm 2016 hai vợ chồng đã đăng ký kết hôn, vào thời điểm đó người vợ đã bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự, nên việc kết hôn này được xác định là trái pháp luật.

Công nhận quan hệ hôn nhân (Hình từ Internet)

Yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân khi vợ hoặc chồng đã được hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự được Tòa án giải quyết như thế nào?

Căn cứ theo điểm a khoản 2 Điều 4 Thông tư liên tịch 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP có quy định:

Xử lý yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật

...

2. Trường hợp tại thời điểm kết hôn, hai bên kết hôn không có đủ điều kiện kết hôn nhưng sau đó có đủ điều kiện kết hôn quy định tại Điều 8 của Luật hôn nhân và gia đình thì Tòa án xử lý như sau:

a) Nếu hai bên kết hôn cùng yêu cầu Tòa án công nhận quan hệ hôn nhân thì Tòa án quyết định công nhận quan hệ hôn nhân đó kể từ thời điểm các bên kết hôn có đủ điều kiện kết hôn.

Ví dụ 1: Anh A sinh ngày 25-01-1996, chị B sinh ngày 10-01-1995. Ngày 08-01-2015, anh A và chị B đăng ký kết hôn. Ngày 25-9-2016, Tòa án mở phiên họp giải quyết yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật. Tại phiên họp, anh A và chị B đều yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân, nếu xét thấy đã đủ các điều kiện kết hôn khác thì Tòa án xem xét công nhận quan hệ hôn nhân của anh A và chị B kể từ thời điểm cả anh A và chị B đủ tuổi kết hôn, tức là kể từ ngày 25-01-2016.

Ví dụ 2: Anh A và chị B đăng ký kết hôn hợp pháp ngày 05-7-2009 và chưa ly hôn. Ngày 10-5-2012, anh A lại kết hôn với chị C. Ngày 12-6-2014, chị B chết. Ngày 15-5-2015, Tòa án mở phiên họp giải quyết yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật giữa anh A và chị C. Tại phiên họp, anh A và chị C đều yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân, nếu xét thấy đã đủ các điều kiện kết hôn khác thì Tòa án xem xét công nhận quan hệ hôn nhân của anh A và chị C kể từ thời điểm chị B chết, tức là ngày 12-6-2014.

Ví dụ 3: Ngày 27-5-2009, chị A bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự. Ngày 30-9-2009, chị A kết hôn với anh B. Ngày 12-8-2012, Tòa án quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố chị A mất năng lực hành vi dân sự. Ngày 12-02-2015, Tòa án mở phiên họp giải quyết yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật. Tại phiên họp, chị A và anh B đều yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân, nếu xét thấy đã đủ các điều kiện kết hôn khác thì Tòa án xem xét công nhận quan hệ hôn nhân của chị A và anh B kể từ thời điểm chị A không còn bị mất năng lực hành vi dân sự theo quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

...

Như vậy, nếu tại phiên họp giải quyết yêu cầu hủy việc kết hôn trái pháp luật, cả hai vợ chồng đều yêu cầu công nhận quan hệ hôn nhân, nếu xét thấy hai người đã đủ các điều kiện kết hôn theo quy định tại Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì Tòa án xem xét công nhận quan hệ hôn nhân của hai vợ chồng kể từ thời điểm người vợ không còn bị mất năng lực hành vi dân sự theo quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Quyết định công nhận quan hệ hôn nhân khi vợ hoặc chồng đã được hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự phải gửi cho cơ quan nào?

Căn cứ theo khoản 3 Điều 11 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định:

Xử lý việc kết hôn trái pháp luật

...

3. Quyết định của Tòa án về việc hủy kết hôn trái pháp luật hoặc công nhận quan hệ hôn nhân phải được gửi cho cơ quan đã thực hiện việc đăng ký kết hôn để ghi vào sổ hộ tịch; hai bên kết hôn trái pháp luật; cá nhân, cơ quan, tổ chức liên quan theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

4. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn Điều này.

Theo đó, quyết định công nhận quan hệ hôn nhân khi vợ hoặc chồng đã được hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự phải gửi cho cơ quan đã thực hiện việc đăng ký kết hôn để ghi vào sổ hộ tịch; hai bên kết hôn trái pháp luật; cá nhân, cơ quan, tổ chức liên quan theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.