Việc xác định thời điểm hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh quy định như thế nào? Nguyên tắc áp dụng trong đăng ký hộ kinh doanh?

Nội dung chính

• Thế nào là hộ kinh doanh?
• Quyền thành lập hộ kinh doanh và nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh?
• Việc xác định thời điểm hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh quy định như thế nào?
• Nguyên tắc áp dụng trong đăng ký hộ kinh doanh?

Thế nào là hộ kinh doanh?

Căn cứ theo khoản 1 Điều 79 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy định về hộ kinh doanh như sau:

"Điều 79. Hộ kinh doanh

1. Hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên hộ gia đình đăng ký thành lập và chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình đối với hoạt động kinh doanh của hộ. Trường hợp các thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh thì ủy quyền cho một thành viên làm đại diện hộ kinh doanh. Cá nhân đăng ký hộ kinh doanh, người được các thành viên hộ gia đình ủy quyền làm đại diện hộ kinh doanh là chủ hộ kinh doanh."

Quyền thành lập hộ kinh doanh và nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh?

Căn cứ theo Điều 80 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy định về quyền thành lập hộ kinh doanh và nghĩa vụ đăng ký hộ kinh doanh, như sau:

- Cá nhân, thành viên hộ gia đình là công dân Việt Nam có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự có quyền thành lập hộ kinh doanh theo quy định tại Chương này, trừ các trường hợp sau đây:

+ Người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi;

+ Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc hoặc đang bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định;

+ Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật có liên quan.

Hộ kinh doanh

- Cá nhân, thành viên hộ gia đình quy định tại khoản 1 Điều này chỉ được đăng ký một hộ kinh doanh trong phạm vi toàn quốc và được quyền góp vốn, mua cổ phần, mua phần vốn góp trong doanh nghiệp với tư cách cá nhân.

- Cá nhân, thành viên hộ gia đình đăng ký hộ kinh doanh không được đồng thời là chủ doanh nghiệp tư nhân, thành viên hợp danh của công ty hợp danh trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.

Về quyền và nghĩa vụ của chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh, được quy định tại Điều 81 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy định về quyền và nghĩa vụ của chủ hộ kinh doanh, thành viên hộ gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh, cụ thể như sau:

- Chủ hộ kinh doanh thực hiện các nghĩa vụ về thuế, các nghĩa vụ tài chính và các hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh theo quy định của pháp luật.

-Chủ hộ kinh doanh đại diện cho hộ kinh doanh với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

- Chủ hộ kinh doanh có thể thuê người khác quản lý, điều hành hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh. Trong trường hợp này, chủ hộ kinh doanh, các thành viên hộ gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh vẫn chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác phát sinh từ hoạt động kinh doanh.

- Chủ hộ kinh doanh, các thành viên hộ gia đình tham gia đăng ký hộ kinh doanh chịu trách nhiệm đối với các hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh.

- Các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

Việc xác định thời điểm hoạt động kinh doanh của hộ kinh doanh quy định như thế nào?

Căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 82 Nghị định 01/2021/NĐ-CP ghi nhận hướng dẫn như sau: 

“Điều 82. Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh

[...]

3. Các thông tin trên Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh có giá trị pháp lý kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh và hộ kinh doanh có quyền hoạt động kinh doanh kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, trừ trường hợp kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện. Trường hợp hộ kinh doanh đăng ký ngày bắt đầu hoạt động kinh doanh sau ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh thì hộ kinh doanh được quyền hoạt động kinh doanh kể từ ngày đăng ký, trừ trường hợp kinh doanh ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện.

[...]”. 

Theo đó, hộ kinh doanh có quyền hoạt động kinh doanh kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. Các quy định hiện hành không ghi nhận về trường hợp hộ kinh doanh bắt đầu hoạt động kinh doanh trước khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. 

Ngoài ra, theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 62 Nghị định 122/2021/NĐ-CP, hành vi không đăng ký thành lập hộ kinh doanh trong những trường hợp phải đăng ký theo quy định thì bị xử phạt vi phạm hành chính từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.

Bên cạnh đó, tại khoản 2 Điều 4 Nghị định này quy định về mức phạt tiền:

"2. Mức phạt tiền quy định tại Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với tổ chức (trừ mức phạt quy định tại điểm c khoản 2 Điều 28; điểm a và điểm b khoản 2 Điều 38; Điều 62 và Điều 63 Nghị định này là mức phạt áp dụng đối với cá nhân). Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với cá nhân bằng 1/2 (một phần hai) mức phạt tiền đối với tổ chức."

Như vậy, về nguyên tắc chung, đối với những trường hợp pháp luật quy định thì tổ chức, cá nhân phải thực hiện đăng ký hộ kinh doanh trước khi hoạt động kinh doanh và thời gian kinh doanh được xác định kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh. 

Do đó, đối với trường hợp Anh trao đổi, ngày 5/4/2021 tổ chức, cá nhân mới được cấp giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh nhưng tổ chức, cá nhân xin xác nhận đã kinh doanh từ tháng 11/2020 là chưa phù hợp quy định pháp luật. 

Nguyên tắc áp dụng trong đăng ký hộ kinh doanh?

Căn cứ Điều 84 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, quy định về nguyên tắc áp dụng trong đăng ký hộ kinh doanh, cụ thể:

- Hộ kinh doanh, người thành lập hộ kinh doanh tự kê khai hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh và chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp, trung thực và chính xác của các thông tin kê khai trong hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh.

-Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện chịu trách nhiệm về tính hợp lệ của hồ sơ đăng ký hộ kinh doanh, không chịu trách nhiệm về những vi phạm pháp luật của người thành lập hộ kinh doanh, hộ kinh doanh.

- Cơ quan đăng ký kinh doanh cấp huyện không giải quyết tranh chấp giữa các cá nhân trong hộ kinh doanh với nhau hoặc với tổ chức, cá nhân khác.

- Chủ hộ kinh doanh có thể ủy quyền cho tổ chức, cá nhân khác thực hiện thủ tục đăng ký hộ kinh doanh theo quy định tại Điều 12 Nghị định này.