Pháp luật hình sự hiện nay quy định như thế nào về xử lý vật chứng trong một vụ án hình sự?

Nội dung chính

• Vật chứng trong vụ án hình sự là gì?
• Quy định của pháp luật hình sự về xử lý vật chứng
• Cơ sở pháp lý để xử lý vật chứng trong trường hợp trên

Vật chứng trong vụ án hình sự là gì?

Tang vật được hiểu là vật, tiền, hàng hoá, phương tiện có liên quan trực tiếp đến các hành vi vi phạm pháp luật. Trong Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 chưa có quy định cụ thể về tang vật trong vụ án hình sự nên tang vật chính là vật chứng được quy định tại Điều 89 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 như sau: Vật chứng là vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội, vật mang dấu vết tội phạm, vật là đối tượng của tội phạm, tiền hoặc vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội hoặc có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án.

Vật chứng

Quy định của pháp luật hình sự về xử lý vật chứng

Theo thông tin bạn đưa ra thì cơ quan điều tra không tịch thu vật chứng mà áp dụng biện phải trả lại vật chứng cho người quản lý hợp pháp theo quy định tại Điều 106 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 về xử lý vật chứng cụ thể như sau:

- Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện kiểm sát quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Chánh án Tòa án quyết định nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn chuẩn bị xét xử; do Hội đồng xét xử quyết định nếu vụ án đã đưa ra xét xử. Việc thi hành quyết định về xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.

Vật chứng được xử lý như sau:

+ Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm tàng trữ, lưu hành thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước hoặc tiêu hủy;

+ Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu, nộp ngân sách nhà nước;

+ Vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu hủy.

- Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, cơ quan, người có thẩm quyền quy định tại khoản 1 Điều này có quyền:

+ Trả lại ngay tài sản đã thu giữ, tạm giữ nhưng không phải là vật chứng cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp tài sản đó;

+ Trả lại ngay vật chứng cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp nếu xét thấy không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án và thi hành án;

+ Vật chứng thuộc loại mau hỏng hoặc khó bảo quản thì có thể được bán theo quy định của pháp luật; trường hợp không bán được thì tiêu hủy;

+ Vật chứng là động vật hoang dã và thực vật ngoại lai thì ngay sau khi có kết luận giám định phải giao cho cơ quan quản lý chuyên ngành có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

- Trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với vật chứng thì giải quyết theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Cơ sở pháp lý để xử lý vật chứng trong trường hợp trên

Để xử lý vật chứng trong trường hợp trên, sẽ phải chia ra làm hai trường hợp:

* Trường hợp thứ nhất: nếu đây là tài sản của đơn vị, khi thanh lý đơn vị thực hiện theo quy định Điều 28, Điều 29, Điều 30 và Điều 31 Nghị định 151/2017/NĐ-CP về hướng dẫn Luật quản lý, sử dụng tài sản công.

* Nếu đây không phải là tài sản của đơn vị mà là tài sản vô chủ, tài sản không xác định được chủ sở hữu thì đơn vị áp dụng theo Nghị định 29/2018/NĐ-CP về quy định trình tự, thủ tục xác lập quyền sở hữu toàn dân về tài sản và xử lý đối với tài sản được xác lập quyền sở hữu toàn dân để xử lý tài sản.