Trong tiến hành tố tụng hình sự, nếu Thẩm phán là người thân thích của bị hại thì Thẩm phán có bị thay đổi không?

Nội dung chính

• Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán trong tiến hành tố tụng hình sự là gì?
• Trong tiến hành tố tụng hình sự, nếu Thẩm phán là người thân thích của bị hại thì Thẩm phán có bị thay đổi không?
• Ai là người có quyền đề nghị thay đổi Thẩm phán trong tiến hành tố tụng hình sự?
• Ai là người có quyền quyết định thay đổi Thẩm phán trong tiến hành tố tụng hình sự?

Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán trong tiến hành tố tụng hình sự là gì?

Căn cứ Điều 45 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán như sau:

Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thẩm phán

1. Thẩm phán được phân công giải quyết, xét xử vụ án hình sự có những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Nghiên cứu hồ sơ vụ án trước khi mở phiên tòa;

b) Tiến hành xét xử vụ án;

c) Tiến hành hoạt động tố tụng và biểu quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền của Hội đồng xét xử;

d) Tiến hành hoạt động tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án theo sự phân công của Chánh án Tòa án.

2. Thẩm phán chủ tọa phiên tòa có những nhiệm vụ, quyền hạn quy định tại khoản 1 Điều này và những nhiệm vụ, quyền hạn:

a) Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp ngăn chặn, biện pháp cưỡng chế, trừ biện pháp tạm giam;

b) Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung;

c) Quyết định đưa vụ án ra xét xử; quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án;

d) Điều hành việc xét xử vụ án, tranh tụng tại phiên tòa;

đ) Quyết định trưng cầu giám định, giám định bổ sung hoặc giám định lại, thực nghiệm điều tra; thay đổi hoặc yêu cầu thay đổi người giám định; yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu thay đổi người định giá tài sản;

e) Yêu cầu hoặc đề nghị cử, thay đổi người bào chữa; thay đổi người giám sát người dưới 18 tuổi phạm tội; yêu cầu cử, thay đổi người phiên dịch, người dịch thuật;

g) Quyết định triệu tập những người cần xét hỏi đến phiên tòa;

h) Thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn tố tụng khác thuộc thẩm quyền của Tòa án theo sự phân công của Chánh án Tòa án theo quy định của Bộ luật này.

3. Thẩm phán phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình.

Theo đó, Thẩm phán có những nhiệm vụ, quyền hạn được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều này. Đồng thời, Thẩm phán chịu trách nhiệm trước pháp luật về hành vi, quyết định của mình.

Thẩm phán (Hình từ Internet)

Trong tiến hành tố tụng hình sự, nếu Thẩm phán là người thân thích của bị hại thì Thẩm phán có bị thay đổi không?

Căn cứ khoản 1 Điều 53 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm như sau:

Thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm

1. Thẩm phán, Hội thẩm phải từ chối tham gia xét xử hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp:

a) Trường hợp quy định tại Điều 49 của Bộ luật này;

b) Họ cùng trong một Hội đồng xét xử và là người thân thích với nhau;

c) Đã tham gia xét xử sơ thẩm hoặc phúc thẩm hoặc tiến hành tố tụng vụ án đó với tư cách là Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án.

....

Căn cứ Điều 49 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về các trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng như sau:

Các trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng

Người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi khi thuộc một trong các trường hợp:

1. Đồng thời là bị hại, đương sự; là người đại diện, người thân thích của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo;

2. Đã tham gia với tư cách là người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật trong vụ án đó;

3. Có căn cứ rõ ràng khác để cho rằng họ có thể không vô tư trong khi làm nhiệm vụ.

Theo đó, nếu Thẩm phán thuộc một trong các trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 53 thì phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi.

Như vậy, trong trường hợp của bạn, nếu có căn cứ cho chứng minh rằng Thẩm phán là người thân thích của bị hại thì Thẩm phán buộc phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi.

Ai là người có quyền đề nghị thay đổi Thẩm phán trong tiến hành tố tụng hình sự?

Căn cứ Điều 50 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về người có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng như sau:

Người có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng

1. Kiểm sát viên.

2. Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự và người đại diện của họ.

3. Người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự.

Theo đó, nếu có căn cứ cho rằng Thẩm phán thuộc một trong các trường hợp phải bị thay đổi thì những đối tượng theo quy định trên có quyền đề nghị thay đổi Thẩm phán.

Ai là người có quyền quyết định thay đổi Thẩm phán trong tiến hành tố tụng hình sự?

Căn cứ khoản 2 Điều 53 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định về thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm như sau:

Thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm

....

2. Việc thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm trước khi mở phiên tòa do Chánh án hoặc Phó Chánh án Tòa án được phân công giải quyết vụ án quyết định.

Thẩm phán bị thay đổi là Chánh án Tòa án thì do Chánh án Tòa án trên một cấp quyết định.

Việc thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm tại phiên tòa do Hội đồng xét xử quyết định trước khi bắt đầu xét hỏi bằng cách biểu quyết tại phòng nghị án. Khi xem xét thay đổi thành viên nào thì thành viên đó được trình bày ý kiến của mình, Hội đồng quyết định theo đa số.

Trường hợp phải thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm tại phiên tòa thì Hội đồng xét xử ra quyết định hoãn phiên tòa.

Theo đó, việc thay đổi Thẩm phán trước khi mở phiên tòa do Chánh án hoặc Phó Chánh án Tòa án được phân công giải quyết vụ án quyết định. Nếu Thẩm phán bị thay đổi là Chánh án Tòa án thì do Chánh án Tòa án trên một cấp quyết định.

Việc thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm tại phiên tòa do Hội đồng xét xử quyết định theo đa số.

Trường hợp phải thay đổi Thẩm phán tại phiên tòa thì Hội đồng xét xử ra quyết định hoãn phiên tòa.