sự tồn tại chủ quan và có khả năng phản ánh tồn tại khách quan. Ý thức là hoạt động tinh thần của con người có kết cấu phức tạp bao gồm: Tình cảm, ý chí, tư tưởng,...
Bản chất của ý thức là sự phản ánh mang tính tích cực, năng động và tính sáng tạo. Bởi vì, nhận thức của con người là một nhu cầu khách quan, nhu cầu về nghiên cứu và sự giải thích