Người lao động có bắt buộc phải tham gia công đoàn không? Trường hợp nào được miễn đóng đoàn phí công đoàn?

Nội dung chính

• Người lao động có bắt buộc phải tham gia công đoàn không?
• Người lao động nào được miễn đóng đoàn phí công đoàn?
• Đối tượng và mức đóng đoàn phí công đoàn 2023 quy định như thế nào?

Người lao động có bắt buộc phải tham gia công đoàn không?

- Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 170 Bộ luật Lao động 2019 quy định về quyền thành lập, gia nhập và tham gia hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở như sau:

Người lao động có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn.

- Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 5 Luật Công đoàn 2012 quy định về quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn như sau:

Người lao động là người Việt Nam làm việc trong cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn.

Như vậy, căn cứ theo những quy định nêu trên thì việc tham gia công đoàn là quyền của người lao động. Do đó không bắt buộc người lao động phải tham gia công đoàn.

Người lao động có bắt buộc phải tham gia công đoàn không? Trường hợp nào được miễn đóng đoàn phí công đoàn? (Hình từ internet)

Người lao động nào được miễn đóng đoàn phí công đoàn?

- Căn cứ tại khoản 1 Điều 26 Luật Công đoàn 2012 quy định thì đoàn phí công đoàn do đoàn viên công đoàn đóng theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Do đó chỉ những người lao động là đoàn viên công đoàn thì mới phải đóng đoàn phí, người lao động không tham gia công đoàn thì không phải đóng đoàn phí.

- Ngoài ra căn cứ tại khoản 6 Điều 23 Quyết định số 1908/QĐ-TLĐ năm 2016 thì những trường hợp người lao động là đoàn viên được miễn đóng đoàn phí công đoàn như sau:

Đối tượng, mức đóng, tiền lương làm căn cứ đóng đoàn phí

...

6. Đoàn viên công đoàn hưởng trợ cấp Bảo hiểm xã hội từ 01 tháng trở lên, trong thời gian hưởng trợ cấp không phải đóng đoàn phí; đoàn viên công đoàn không có việc làm, không có thu nhập, nghỉ việc riêng từ 01 tháng trở lên không hưởng tiền lương, trong thời gian đó không phải đóng đoàn phí.

Như vậy căn cứ theo quy định trên thì những trường hợp đoàn viên công đoàn được miễn phí công đoàn như sau:

- Đoàn viên công đoàn hưởng trợ cấp Bảo hiểm xã hội 01 tháng trở lên thì trong thời gian hưởng trợ cấp không phải đóng đoàn phí.

- Đoàn viên công đoàn không có việc làm, không có thu nhập, nghỉ việc riêng từ 01 tháng trở lên không hưởng tiền lương.

Đối tượng và mức đóng đoàn phí công đoàn 2023 quy định như thế nào?

Căn cứ tại Điều 23 Quyết định số 1908/QĐ-TLĐ năm 2016 quy định về đối tượng và mức đóng đoàn phí công đoàn 2023 như sau:

Đối tượng 1: Đoàn viên ở các công đoàn cơ sở Cơ quan nhà nước; Tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân; đơn vị sự nghiệp hưởng lương theo bảng lương, bậc lương do Nhà nước quy định.

- Mức đóng đoàn phí hàng tháng cho đối tượng 1 bằng 1% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về Bảo hiểm xã hội.

- Tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là tiền lương cấp bậc, chức vụ, lương theo hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề. Khi tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thay đổi thì tiền lương làm căn cứ đóng đoàn phí công đoàn thay đổi theo quy định của pháp luật về Bảo hiểm xã hội.

Đối tượng 2: Đoàn viên ở các công đoàn cơ sở doanh nghiệp nhà nước (bao gồm cả công đoàn Công ty cổ phần nhà nước giữ cổ phần chi phối)

- Mức đóng đoàn phí hàng tháng bằng 1% tiền lương thực lĩnh (tiền lương đã khấu trừ tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, thuế thu nhập cá nhân của đoàn viên), nhưng mức đóng đoàn phí hàng tháng tối đa chỉ bằng 10% mức lương cơ sở theo quy định của Nhà nước.

Đối tượng 3: Đoàn viên ở các công đoàn cơ sở doanh nghiệp ngoài nhà nước (bao gồm cả công đoàn Công ty cổ phần mà nhà nước không giữ cổ phần chi phối); Đơn vị sự nghiệp ngoài công lập hưởng tiền lương không theo bảng lương, bậc lương do Nhà nước quy định; Liên hiệp hợp tác xã; Các tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; Văn phòng điều hành của phía nước ngoài trong hợp đồng hợp tác kinh doanh tại Việt Nam; Đoàn viên công đoàn công tác ở nước ngoài.

- Mức đóng đoàn phí hàng tháng bằng 1% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật về Bảo hiểm xã hội, nhưng mức đóng đoàn phí hàng tháng tối đa chỉ bằng 10% mức lương cơ sở theo quy định của Nhà nước.

Lưu ý:

- Các công đoàn cơ sở thuộc đối tượng 2 và đối tượng 3 được thu đoàn phí công đoàn của đoàn viên hàng tháng bằng 1% tiền lương thực lĩnh hoặc quy định mức thu cao hơn 1% tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội nếu được Ban Chấp hành công đoàn cơ sở mở rộng đồng ý bằng Nghị quyết, có văn bản và được quy định cụ thể trong Quy chế chi tiêu nội bộ của công đoàn cơ sở.

- Tiền đoàn phí công đoàn phần thu tăng thêm so với quy định của đoàn phí thuộc đối tượng 2 và đối tượng 3 được để lại 100% cho công đoàn cơ sở bổ sung chi hoạt động theo đúng quy định; khi báo cáo quyết toán, công đoàn cơ sở phải tách riêng số tiền đoàn phí công đoàn tăng thêm theo mẫu quy định để có cơ sở tính số phải nộp về cấp trên.

- Đoàn viên ở các nghiệp đoàn, công đoàn cơ sở doanh nghiệp khó xác định tiền lương làm căn cứ đóng đoàn phí; đoàn viên công đoàn không thuộc đối tượng đóng bảo hiểm xã hội: đóng đoàn phí theo mức ấn định nhưng mức đóng thấp nhất bằng 1 % mức lương cơ sở theo quy định của Nhà nước.