Lấy dị vật thực quản đường cổ là gì? Lấy dị vật thực quản đường cổ sẽ chỉ định trong trường hợp nào?

Nội dung chính

• Lấy dị vật thực quản đường cổ là gì?
• Lấy dị vật thực quản đường cổ sẽ chỉ định trong trường hợp nào?
• Quy trình lấy dị vật thực quản đường cổ được thực hiện ra sao?

Lấy dị vật thực quản đường cổ là gì?

Lấy dị vật thực quản đường cổ là một trong 60 Hướng dẫn quy trình kỹ thuật Ngoại khoa, chuyên khoa Phẫu thuật Tiêu hóa ban hành kèm theo Quyết định 4491/QĐ-BYT năm 2016.

Căn cứ theo Mục I Hướng dẫn quy trình kỹ thuật Lấy dị vật thực quản đường cổ ban hành kèm theo Quyết định 4491/QĐ-BYT năm 2016 như sau:

LẤY DỊ VẬT THỰC QUẢN ĐƯỜNG CỔ

I. ĐẠI CƯƠNG

Phần lớn các trường hợp dị vật thực quản được xử trí bằng cách gắp dị vật qua nội soi. Quy trình này chỉ đề cập tới các trường hợp mà can thiệp nội soi thất bại hoặc không còn chỉ định can thiệp nội soi mà phải can thiệp phẫu thuật để lấy dị vật và giải quyết biến chứng như áp xe trung thất, rò thực quản.

...

Theo đó, lấy dị vật thực quản đường cổ là khi phần lớn các trường hợp dị vật thực quản được xử trí bằng cách gắp dị vật qua nội soi.

Quy trình này chỉ đề cập tới các trường hợp mà can thiệp nội soi thất bại hoặc không còn chỉ định can thiệp nội soi mà phải can thiệp phẫu thuật để lấy dị vật và giải quyết biến chứng như áp xe trung thất, rò thực quản.

Lấy dị vật thực quản đường cổ (Hình từ Internet)

Lấy dị vật thực quản đường cổ sẽ chỉ định trong trường hợp nào?

Căn cứ theo Mục II Hướng dẫn quy trình kỹ thuật Lấy dị vật thực quản đường cổ ban hành kèm theo Quyết định 4491/QĐ-BYT năm 2016 như sau:

LẤY DỊ VẬT THỰC QUẢN ĐƯỜNG CỔ

...

II. CHỈ ĐỊNH

Dị vật thực quản có biến chứng tổn thương mạch máu lớn, áp xe trung thất mà không có chỉ định can thiệp nội soi hoặc can thiệp thất bại.

...

Theo đó, lấy dị vật thực quản đường cổ sẽ chỉ định trong trường hợp có dị vật thực quản có biến chứng tổn thương mạch máu lớn, áp xe trung thất mà không có chỉ định can thiệp nội soi hoặc can thiệp thất bại.

Quy trình lấy dị vật thực quản đường cổ được thực hiện ra sao?

Căn cứ theo Mục IV và Mục V Hướng dẫn quy trình kỹ thuật Lấy dị vật thực quản đường cổ ban hành kèm theo Quyết định 4491/QĐ-BYT năm 2016 như sau:

LẤY DỊ VẬT THỰC QUẢN ĐƯỜNG CỔ

...

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện:

- 01 Phẫu thuật viên chuyên khoa tiêu hóa hoặc ngoại chung

- 02 phụ mổ

- Kíp gây mê: 01 Bác sĩ gây mê, 01 Điều dưỡng phụ gây mê

- Kíp dụng cụ: 01 Dụng cụ viên, 01 nhân viên chạy ngoài

2. Người bệnh

- Được chẩn đoán bệnh, xét nghiệm sinh học, đánh giá toàn trạng bệnh phối hợp và được điều trị, nuôi dưỡng, cân bằng đủ đảm bảo cho cuộc phẫu thuật dự kiến.

- Nâng cao thể trạng, cân bằng những rối loạn do hậu quả của bệnh hoặc do cơ địa, bệnh mãn tính, tuổi…

- Người bệnh và gia đình được giải thích rõ trước mổ về tình trạng bệnh và tình trạng chung, về những khả năng phẫu thuật sẽ thực hiện, về những tai biến, biến chứng, di chứng có thể gặp do bệnh, do phẫu thuật, do gây mê, tê, giảm đau, do cơ địa của người bệnh.

- Nhịn ăn, thụt tháo, vệ sinh vùng phẫu thuật và toàn thân.

3. Phương tiện: bộ dụng cụ đại phẫu, dao siêu âm, Ligasure, chỉ phẫu thuật, thuốc, dịch truyền,…

4. Dự kiến thời gian phẫu thuật: 90 phút

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH VÀ THEO DÕI

- Người bệnh được đặt thông mũi thực quản dạ dày nếu có thể.

- Tư thế nằm ngửa kê gối dưới vai nếu ở thực quản cổ, nằm nghiêng trái nếu ở thực quản ngực và nằm ngửa kê gối lưng nếu ở thực quản bụng.

- Gây mê nội khí quản và sẵn sàng chủ động xẹp phổi phải nếu cần

- Đường rạch cổ trái cắt cân cơ qua máng cảnh về phía trước cột sống cổ tìm và bộc lộ thực quản cổ. Mở thực quản lấy dị vật rồi dùng chỉ phẫu thuật khâu đóng thương tổn thực quản cổ. Đặt dẫn lưu vết mổ. Khâu đóng cân cổ nông (dưới da) khâu đóng lớp da.

Theo đó, quy trình lấy dị vật thực quản đường cổ sẽ phải có bước chuẩn bị bao gồm:

Bước 1. Người thực hiện:

- 01 Phẫu thuật viên chuyên khoa tiêu hóa hoặc ngoại chung

- 02 phụ mổ

- Kíp gây mê: 01 Bác sĩ gây mê, 01 Điều dưỡng phụ gây mê

- Kíp dụng cụ: 01 Dụng cụ viên, 01 nhân viên chạy ngoài

Bước 2. Người bệnh

- Được chẩn đoán bệnh, xét nghiệm sinh học, đánh giá toàn trạng bệnh phối hợp và được điều trị, nuôi dưỡng, cân bằng đủ đảm bảo cho cuộc phẫu thuật dự kiến.

- Nâng cao thể trạng, cân bằng những rối loạn do hậu quả của bệnh hoặc do cơ địa, bệnh mãn tính, tuổi…

- Người bệnh và gia đình được giải thích rõ trước mổ về tình trạng bệnh và tình trạng chung, về những khả năng phẫu thuật sẽ thực hiện, về những tai biến, biến chứng, di chứng có thể gặp do bệnh, do phẫu thuật, do gây mê, tê, giảm đau, do cơ địa của người bệnh.

- Nhịn ăn, thụt tháo, vệ sinh vùng phẫu thuật và toàn thân.

Bước 3. Phương tiện: bộ dụng cụ đại phẫu, dao siêu âm, Ligasure, chỉ phẫu thuật, thuốc, dịch truyền,…

Bước 4. Dự kiến thời gian phẫu thuật: 90 phút

Sau khi thực hiện đầy đủ các bước chuẩn bị như trên xong thì tiếp tục qua bước tiến hành như sau:

- Người bệnh được đặt thông mũi thực quản dạ dày nếu có thể.

- Tư thế nằm ngửa kê gối dưới vai nếu ở thực quản cổ, nằm nghiêng trái nếu ở thực quản ngực và nằm ngửa kê gối lưng nếu ở thực quản bụng.

- Gây mê nội khí quản và sẵn sàng chủ động xẹp phổi phải nếu cần

- Đường rạch cổ trái cắt cân cơ qua máng cảnh về phía trước cột sống cổ tìm và bộc lộ thực quản cổ. Mở thực quản lấy dị vật rồi dùng chỉ phẫu thuật khâu đóng thương tổn thực quản cổ. Đặt dẫn lưu vết mổ. Khâu đóng cân cổ nông (dưới da) khâu đóng lớp da.

Như vậy, quy trình lấy dị vật thực quản đường cổ sẽ thực hiện đầy đủ các bước theo quy trình trên.