Điểm mới Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025? Tải về Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 PDF?

Nội dung chính

• Điểm mới Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025?
• Tải về Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 PDF?
• Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật?

Ngày 19/02/2025, Quốc hội đã thông qua Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025.

Điểm mới Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025?

Dưới đây là tổng hợp điểm mới Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025:

(1) Bỏ 2 loại văn bản quy phạm pháp luật của cấp xã:

- Hiện hành, theo quy định tại Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 được sửa đổi, bổ sung bởi Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật sửa đổi 2020 thì hệ thống văn bản quy phạm pháp luật có 26 hình thức, do 16 chủ thể có thẩm quyền ban hành.

- Từ 01/4/2025: Theo Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 quy định hệ thống văn bản quy phạm pháp luật gồm 14 loại văn bản pháp luật, trong đó không còn 02 loại văn bản:

+ Nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã.

+ Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã.

Như vậy, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 đã bỏ thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền cấp xã để bảo đảm thống nhất với nội dung đề xuất nêu tại đề án đổi mới, hoàn thiện quy trình xây dựng pháp luật mà Đảng đoàn Quốc hội đã trình Bộ Chính trị.

Đồng thời, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 cũng thay đổi 01 hình thức từ Quyết định Tổng Kiểm toán Nhà nước ban hành sang hình thức Thông tư. Theo đó, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 có 25 hình thức văn bản quy phạm pháp luật (giảm 01 hình thức) và do 14 chủ thể có thẩm quyền ban hành (giảm 02 chủ thể) so với hiện hành.

(2) Nghị quyết của Chính phủ trở thành văn bản quy phạm pháp luật

- Trước đó, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008 quy định thì Chính phủ được ban hành văn bản quy phạm pháp luật dưới 02 hình thức là Nghị định và Nghị quyết.

- Hiện hành, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 đã bỏ hình thức Nghị quyết so với Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008 và chỉ giữ lại 01 hình thức văn bản quy phạm pháp luật do Chính phủ ban hành là Nghị định.

- Từ 01/4/2025: Tại khoản 5 Điều 4 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 đã bổ sung thêm hình thức văn bản quy phạm pháp luật Chính phủ được ban hành là Nghị quyết từ 01/4/2025.

(3) Thay Chương trình lập pháp cho Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh

- Hiện hành, tại Điều 31 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 quy định Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh được xây dựng hằng năm trên cơ sở đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và yêu cầu quản lý nhà nước trong từng thời kỳ, bảo đảm quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.

Quốc hội quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh tại kỳ họp thứ nhất của năm trước.

- Từ 01/4/2025, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 quy định về Chương trình lập pháp (thay cho tên gọi Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh).

Cụ thể, Điều 24 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 quy định Chương trình lập pháp hằng năm của Quốc hội.

Theo đó, căn cứ Định hướng lập pháp nhiệm kỳ của Quốc hội hoặc yêu cầu giải quyết vấn đề bất cập, phát sinh từ thực tiễn (nếu có), Ủy ban Thường vụ Quốc hội tự mình đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; Chủ tịch nước, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội, Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Kiểm toán nhà nước, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và cơ quan trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận, đại biểu Quốc hội (sau đây gọi chung là cơ quan trình) gửi tờ trình đề xuất xây dựng luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước ngày 01 tháng 8 hằng năm để đưa vào Chương trình lập pháp của năm tiếp theo.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định Chương trình lập pháp của năm tiếp theo trước ngày 01/10 hằng năm trên cơ sở tờ trình đề xuất của cơ quan trình.

(4) Giải thích áp dụng văn bản trong trường hợp chưa thống nhất

Hiện hành, theo khoản 1 Điều 158 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 quy định:

Các trường hợp và nguyên tắc giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh

1. Việc giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh được thực hiện trong trường hợp quy định của Hiến pháp, luật, pháp lệnh có cách hiểu khác nhau trong việc thi hành.

...

Từ 01/4/2025, theo Điều 60 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025, việc giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh, Nghị quyết không được làm thay đổi nội dung quy định được giải thích và được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

- Có cách hiểu khác nhau về quy định của văn bản;

- Chưa thống nhất việc áp dụng các văn bản (bổ sung)

Việc giải thích Hiến pháp, Luật, Pháp lệnh, Nghị quyết từ 01/4/2025 phải bảo đảm thực hiện theo thứ tự các nguyên tắc, tiêu chí sau đây:

- Phù hợp với nghĩa phổ thông của từ ngữ sử dụng trong văn bản quy phạm pháp luật đó;

- Căn cứ vào quá trình xây dựng nội dung liên quan đến quy định cần giải thích;

- Phù hợp với quan điểm chỉ đạo, mục đích, tinh thần ban hành văn bản;

- Bảo đảm tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

(5) Quy định trách nhiệm trực tiếp của người đứng đầu cơ quan ban hành văn bản

Hiện hành, khoản 8 Điều 7 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 chỉ quy định về trách nhiệm của người đứng đầu như sau:

Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

...

8. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức chủ trì soạn thảo, cơ quan thẩm định, cơ quan trình, cơ quan thẩm tra và cơ quan ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình phải chịu trách nhiệm về việc không hoàn thành nhiệm vụ và tùy theo mức độ mà bị xử lý theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức và quy định khác của pháp luật có liên quan trong trường hợp dự thảo văn bản không bảo đảm về chất lượng, chậm tiến độ, không bảo đảm tính hợp hiến, tính hợp pháp, tính thống nhất của văn bản quy phạm pháp luật được phân công thực hiện.

- Từ 01/4/2025: Trên cơ sở Quy định 69-QĐ/TW năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương, Quy định 178-QĐ/TW năm 2024 của Bộ Chính trị, khoản 10 Điều 68 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 đã bổ sung quy định trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật.

Cụ thể, người đứng đầu của cơ quan, tổ chức chịu trách nhiệm trực tiếp:

- Chỉ đạo, tổ chức thực hiện các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước trong công tác xây dựng, ban hành và tổ chức thi hành văn bản quy phạm pháp luật;

- Khi để xảy ra tình trạng trình hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền chậm tiến độ, trái pháp luật; để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật của người do mình trực tiếp quản lý, giao nhiệm vụ;

- Chịu trách nhiệm liên đới trong trường hợp đã giao cấp phó của mình trực tiếp phụ trách công tác xây dựng pháp luật;

- Kết quả thực hiện công tác xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức do mình đứng đầu; kết quả thực hiện là căn cứ để đánh giá, xét thi đua khen thưởng, bổ nhiệm, bổ nhiệm lại.

Ngoài ra, cơ quan, tổ chức, người đứng đầu và công chức để xảy ra hành vi vi phạm, tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, cục bộ trong công tác xây dựng pháp luật tại cơ quan, tổ chức, phạm vi công việc mình được phân công trực tiếp quản lý, phụ trách thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể bị xử lý trách nhiệm hoặc được xem xét loại trừ, miễn hoặc giảm trách nhiệm theo quy định của Đảng và quy định của pháp luật.

(6) Sửa đổi, bổ sung 4 vấn đề trong xây dựng, ban hành VBQPPL theo trình tự, thủ tục rút gọn

Hiện hành, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 còn một số hạn chế trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo quy trình rút gọn như:

- Tiêu chí xác định các trường hợp xây dựng, ban hành văn bản theo thủ tục rút gọn quy định còn chưa rõ ràng.

- Một số trường hợp cần thiết phải ban hành theo thủ tục rút gọn nhưng lại chưa được quy định…

Từ 01/4/2025, căn cứ tại Điều 50 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 đã sửa đổi, bổ sung 04 để khắc phục một số tồn tại, hạn chế của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015 gồm:

- Sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo trình tự rút gọn

- Mở rộng phạm vi áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn và đề cao trách nhiệm của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tổng Kiểm toán nhà nước trong việc xây dựng, ban hành Thông tư.

- Quy định rõ thời điểm đề xuất áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn là trước hoặc trong quá trình xây dựng chính sách và soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật (khoản 1 Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015)

- Quy định rõ trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thủ tục rút gọn (khoản 4, 5, 6, 7 Điều 51 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015).

Điểm mới Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025? Tải về Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 PDF? (Hình từ internet)

Tải về Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 PDF?

>> Tải về Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 PDF

Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật?

Theo Điều 53 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 được quy định như sau:

- Thời điểm có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần văn bản quy phạm pháp luật được quy định tại văn bản đó nhưng không sớm hơn 45 ngày kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan nhà nước ở trung ương; không sớm hơn 10 ngày kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành đối với văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương.

Trường hợp văn bản quy phạm pháp luật được xây dựng, ban hành theo trình tự, thủ tục rút gọn và trong trường hợp đặc biệt có thể có hiệu lực kể từ ngày thông qua hoặc ký ban hành; đồng thời phải được đăng tải ngay trên công báo điện tử, cơ sở dữ liệu quốc gia về pháp luật, cổng thông tin điện tử của cơ quan ban hành và đưa tin trên phương tiện thông tin đại chúng.

- Văn bản quy định chi tiết phải được ban hành để có hiệu lực cùng thời điểm có hiệu lực của văn bản giao quy định chi tiết hoặc thời điểm có hiệu lực của nội dung được giao quy định chi tiết.

*Lưu ý: Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 4 năm 2025, trừ việc điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 được thực hiện theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2025 từ ngày 19/02/2025.