Transgender là gì? Người chuyển giới có được thay đổi giới tính trong giấy khai sinh trước đó không?

Nội dung chính

• Transgender là gì?
• Sau khi chuyển giới, người chuyển giới có được thay đổi giới tính trong giấy khai sinh trước đó không?
• Thời hạn tối đa thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi hộ tịch cho người chuyển giới bao nhiêu ngày?

Transgender là gì?

Transgender là người chuyển giới hay còn gọi là người hoán tính, chỉ những người đã trải qua những cuộc phẫu thuật chuyển đổi giới tính tuy nhiên danh tính không thay đổi dù ngoại hình có thay đổi, hoặc là những người quyết định sống, ăn mặc và hành động theo giới tính mà họ mong muốn rằng họ thực sự thuộc về giới tính đó. Là trạng thái một người nhận thức bản thân thuộc về một giới tính khác với giới tính của cơ thể.

Ví dụ, một người sinh ra với bộ phận sinh dục nữ sẽ được chỉ định là nữ nhưng lại tự cho bản thân là nam (Trans-guy), hoặc một người sinh ra với dương vật sẽ được chỉ định là nam nhưng lại tự cho bản thân là nữ (Trans-girl).

Đặc điểm của Trans Guy (người chuyển giới nam): sinh ra trong cơ thể là nữ – giới tính sinh học là nữ nhưng nhìn nhận bản thân là nam (bản dạng giới là nam). Phần lớn các Trans Guy cảm nhận, nhìn nhận bản thân là nam khi bắt đầu có ý thức về giới tính như tất cả mọi người. Họ sinh ra đã có suy nghĩ, sở thích, cách đi đứng, nói năng điển hình của nam giới: thích ăn mặc nam tính, thích để tóc ngắn,…vv. Tuy nhiên có nhiều Trans Guy đến tuổi trưởng thành mới nhận ra bản dạng giới của mình là nam.

Đặc điểm của Trans Girl (người chuyển giới nữ): là những người có giới tính khi sinh ra là nam giới nhưng lại nhận định bản thân mình là nữ giới, muốn được sinh ra với thân phận là một người con gái, sống như một người con gái thực thụ và khát khao được trở về với đúng bản dạng giới của mình để sống theo cách mà mình muốn.

Tại Công văn 4132/BYT-PC năm 2022, Bộ Y tế đã đưa ra dẫn chứng khẳng định chuyển giới không phải là bệnh.

Đồng thời, chuyển giới đã được WHO đưa ra khỏi chương Bệnh rối loạn tâm thần và hành vi, trong Danh mục các bệnh Quốc tế (ICD) lần lượt vào năm 1990 và 2019.

Transgender là gì? (Hình từ Internet)

Sau khi chuyển giới, người chuyển giới có được thay đổi giới tính trong giấy khai sinh trước đó không?

Việc chuyển đổi giới tính được quy định tại Điều 37 Bộ Luật Dân sự 2015 như sau:

Chuyển đổi giới tính

Việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định của luật. Cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.

Theo quy định trên, cá nhân đã chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch;

Đồng thời, có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.

Trong đó, thay đổi hộ tịch là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký thay đổi những thông tin hộ tịch của cá nhân khi có lý do chính đáng theo quy định của pháp luật dân sự hoặc thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký theo quy định của pháp luật (theo khoản 10 Điều 4 Luật Hộ tịch 2014).

Tuy nhiên, tại Điều 26 Luật Hộ tịch 2014 quy định phạm vi thay đổi hộ tịch như sau:

- Thay đổi họ, chữ đệm và tên của cá nhân trong nội dung khai sinh đã đăng ký khi có căn cứ theo quy định của pháp luật dân sự.

- Thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh đã đăng ký sau khi được nhận làm con nuôi theo quy định của Luật nuôi con nuôi.

Như vậy, sau khi đã chuyển giới, giới tính của người chuyển giới sẽ khác so với giới tính khi được sinh ra và giới tính được ghi trong giấy khai sinh, giấy tờ tùy thân. Người chuyển giới chỉ có thể thay đổi họ, chữ đệm và tên trong nội dung khai sinh đã đăng ký mà không được thay đổi giới tính của mình.

Thời hạn tối đa thực hiện thủ tục đăng ký thay đổi hộ tịch cho người chuyển giới bao nhiêu ngày?

Thủ tục đăng ký thay đổi hộ tịch được quy định tại Điều 28 Luật Hộ tịch 2014 như sau:

Thủ tục đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch

1. Người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch nộp tờ khai theo mẫu quy định và giấy tờ liên quan cho cơ quan đăng ký hộ tịch.

2. Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định tại khoản 1 Điều này, nếu thấy việc thay đổi, cải chính hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.

Trường hợp thay đổi, cải chính hộ tịch liên quan đến Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn thì công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung thay đổi, cải chính hộ tịch vào Giấy khai sinh, Giấy chứng nhận kết hôn.

Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc.

3. Trường hợp đăng ký thay đổi, cải chính hộ tịch không phải tại nơi đăng ký hộ tịch trước đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Ủy ban nhân dân nơi đăng ký hộ tịch trước đây để ghi vào Sổ hộ tịch.

Trường hợp nơi đăng ký hộ tịch trước đây là Cơ quan đại diện thì Ủy ban nhân dân cấp xã phải thông báo bằng văn bản kèm theo bản sao trích lục hộ tịch đến Bộ Ngoại giao để chuyển đến Cơ quan đại diện ghi vào Sổ hộ tịch.

Theo quy định trên, trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày nhận đủ giấy tờ theo quy định trên, nếu thấy việc thay đổi hộ tịch là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật dân sự và pháp luật có liên quan, công chức tư pháp - hộ tịch ghi vào Sổ hộ tịch, cùng người yêu cầu đăng ký thay đổi hộ tịch ký vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người yêu cầu.

Trường hợp cần phải xác minh thì thời hạn được kéo dài thêm không quá 03 ngày làm việc. Như vậy, thời hạn tối đa là 6 ngày.