Người phạm tội có được đề nghị đặc xá vào dịp lễ 30/4 không? Điều kiện được đề nghị đặc xá là gì?

Nội dung chính

• Người phạm tội có được đề nghị đặc xá nhân dịp lễ 30/4 không?
• Điều kiện được đề nghị đặc xá của người đang chấp hành án phạt tù là gì?
• Trường hợp nào người đang chấp hành án phạt tù không được đề nghị đặc xá dù đủ điều kiện?

Người phạm tội có được đề nghị đặc xá nhân dịp lễ 30/4 không?

Căn cứ khoản 1 Điều 3 Luật Đặc xá 2018 có định nghĩa về đặc xá như sau:

Đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Nhà nước do Chủ tịch nước quyết định tha tù trước thời hạn cho người bị kết án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước hoặc trong trường hợp đặc biệt.

Theo đó, có thể hiểu đặc xá là sự khoan hồng đặc biệt của Chủ tịch nước vào các sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn hoặc trường hợp đặc biệt đối với các đối tượng sau:

- Người bị kết án phạt tù có thời hạn;

- Người bị kết án tù chung thân.

Thời điểm đặc xá được quy định tại Điều 5 Luật Đặc xá 2018 như sau:

Thời điểm đặc xá

1. Chủ tịch nước xem xét, quyết định về đặc xá nhân sự kiện trọng đại, ngày lễ lớn của đất nước.

2. Chủ tịch nước xem xét, quyết định đặc xá trong trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đối nội, đối ngoại của Nhà nước mà không phụ thuộc vào thời điểm quy định tại khoản 1 Điều này.

Về các ngày lễ lớn, căn cứ Điều 4 Nghị định 145/2013/NĐ-CP như sau:

Các ngày lễ lớn

Các ngày lễ lớn trong nước bao gồm:

1. Ngày Tết Nguyên đán (01 tháng Giêng Âm lịch).

2. Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03-02-1930).

3. Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương (10-3 Âm lịch).

4. Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30-4-1975).

5. Ngày Chiến thắng Điện Biên Phủ (07-5-1954).

6. Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19-5-1890).

7. Ngày Cách mạng Tháng Tám (19-8-1945) và Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02-9-1945).

Như vậy, theo các quy định trên thì dịp lễ 30-4 được xác định là một trong các ngày lễ lớn của đất nước, người phạm tội có thể được đặc xá theo quyết định của Chủ tịch nước trong dịp này.

Người phạm tội có được đề nghị đặc xá dịp lễ 30/4 không? Điều kiện được đề nghị đặc xá là gì? (Hình từ Internet)

Điều kiện được đề nghị đặc xá của người đang chấp hành án phạt tù là gì?

Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 11 Luật Đặc xá 2018, người đang chấp hành án phạt tù được đề nghị đặc xá nếu đáp ứng các điều kiện sau:

- Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt và được xếp loại chấp hành án phạt tù khá hoặc tốt;

- Đã chấp hành án phạt tù được một thời gian theo quy định;

- Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung;

- Đã thi hành xong hoặc hoàn thành được một phần (trường hợp chưa có điều kiện thi hành tiếp phần còn lại) nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác;

- Không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự;

- Không thuộc các trường hợp không được đề nghị đặc xá.

Ngoài ra, trong trường hợp chưa chấp hành án phạt tù đủ thời gian quy định thì người đang chấp hành án vẫn được đề nghị đặc xá nếu thuộc quy định tại khoản 3 Điều 11 Luật Đặc xá 2018 như sau:

Điều kiện của người được đề nghị đặc xá

...

3. Người có đủ các điều kiện quy định tại các điểm a, c, d, đ, e và g khoản 1, các điểm a, c và d khoản 2 Điều này được Chủ tịch nước quyết định thời gian đã chấp hành án phạt tù ngắn hơn so với thời gian quy định tại điểm b khoản 1 Điều này khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, có xác nhận của trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện hoặc cơ quan có thẩm quyền khác;

b) Người có công với cách mạng theo quy định của pháp luật về ưu đãi người có công với cách mạng; người được tặng thưởng danh hiệu Dũng sĩ trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước; người được tặng thưởng danh hiệu “Anh hùng Lao động”; người được tặng thưởng một trong các loại Huân chương, Huy chương Kháng chiến; cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng liệt sĩ khi còn nhỏ; con của Bà mẹ Việt Nam anh hùng; cha, mẹ, vợ, chồng, con của người có công giúp đỡ cách mạng được tặng Kỷ niệm chương “Tổ quốc ghi công” hoặc Bằng “Có công với nước”;

c) Người đang mắc bệnh hiểm nghèo, người đang ốm đau thường xuyên mà không tự phục vụ bản thân;

d) Khi phạm tội là người dưới 18 tuổi, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này;

đ) Người từ đủ 70 tuổi trở lên;

e) Có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình;

g) Phụ nữ có thai hoặc có con dưới 36 tháng tuổi đang ở với mẹ trong trại giam, trại tạm giam, nhà tạm giữ;

h) Người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng theo quy định của pháp luật về người khuyết tật; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi theo quy định của pháp luật về dân sự;

i) Trường hợp khác do Chủ tịch nước quyết định.

Như vậy, người đang chấp hành án phạt tù được đề nghị đặc xá nếu thuộc các trường hợp nêu trên.

Trường hợp nào người đang chấp hành án phạt tù không được đề nghị đặc xá dù đủ điều kiện?

Căn cứ quy định tại Điều 12 Luật Đặc xá 2018 như sau:

Các trường hợp không được đề nghị đặc xá

Người có đủ điều kiện quy định tại Điều 11 của Luật này không được đề nghị đặc xá khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

1. Bị kết án phạt tù về tội phản bội Tổ quốc; tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; tội gián điệp; tội xâm phạm an ninh lãnh thổ; tội bạo loạn; tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; tội phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; tội phá rối an ninh; tội chống phá cơ sở giam giữ; tội khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh của Bộ luật Hình sự;

2. Bản án, phần bản án hoặc quyết định của Tòa án đối với người đó đang bị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm theo hướng tăng nặng trách nhiệm hình sự;

3. Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác;

4. Trước đó đã được đặc xá;

5. Có từ 02 tiền án trở lên;

6. Trường hợp khác do Chủ tịch nước quyết định.

Như vậy, nếu người đang chấp hành án phạt tù thuộc 01 trong các trường hợp nêu trên thì không được đề nghị đặc xá.