Rừng tự nhiên rơi vào trạng thái suy giảm nghiêm trọng về tài nguyên rừng do hoạt động khai thác quá mức có được đóng cửa không?

Nội dung chính

• Hoạt động đóng, mở cửa rừng tự nhiên được thực hiện dựa trên nguyên tắc cụ thể nào theo pháp luật hiện hành?
• Rừng tự nhiên rơi vào trạng thái suy giảm nghiêm trọng tài nguyên rừng có được đóng cửa không?
• Việc đóng, mở cửa rừng tự nhiên được quyết định bởi cơ quan nào, theo trình tự nào?

Hoạt động đóng, mở cửa rừng tự nhiên được thực hiện dựa trên nguyên tắc cụ thể nào theo pháp luật hiện hành?

Trước hết cần hiểu rõ bản chất rừng tự nhiên và hoạt động đóng, mở cửa rừng tự nhiên là gì. Căn cứ khoản 6, khoản 29 và khoản 30 Luật Lâm nghiệp 2017 có quy định như sau:

"6. Rừng tự nhiên là rừng có sẵn trong tự nhiên hoặc phục hồi bằng tái sinh tự nhiên hoặc tái sinh có trồng bổ sung.

...

29. Đóng cửa rừng tự nhiên là dừng khai thác gỗ rừng tự nhiên trong một thời gian nhất định bằng quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

30. Mở cửa rừng tự nhiên là cho phép khai thác gỗ rừng tự nhiên trở lại bằng quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền."

Theo đó, hoạt động đóng, mở cửa rừng tự nhiên được thực hiện dựa trên nguyên tắc quy định tại Điều 29 Luật Lâm nghiệp 2017 như sau:

- Bảo đảm quản lý rừng bền vững, bảo tồn tài nguyên rừng và đa dạng sinh học.

- Bảo đảm công khai và minh bạch.

- Bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan khi thực hiện đóng, mở cửa rừng tự nhiên.

Đóng, mở cửa rừng tự nhiên

Rừng tự nhiên rơi vào trạng thái suy giảm nghiêm trọng tài nguyên rừng có được đóng cửa không?

Tại Điều 30 Luật Lâm nghiệp 2017 quy định các trường hợp đóng, mở cửa rừng tự nhiên cụ thể như sau:

(1) Đóng cửa rừng tự nhiên được thực hiện trong các trường hợp sau đây:

a) Tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái quy định của pháp luật diễn biến phức tạp, có nguy cơ làm suy giảm nghiêm trọng tài nguyên rừng;

b) Rừng tự nhiên nghèo cần được phục hồi; đa dạng sinh học và chức năng phòng hộ của rừng bị suy thoái nghiêm trọng.

(2) Mở cửa rừng tự nhiên được thực hiện khi khắc phục được tình trạng quy định tại khoản 1 Điều này.

(3) Việc đóng, mở cửa rừng tự nhiên thực hiện theo Quy chế quản lý rừng.

Có thể thấy, trường hợp rừng tự nhiên có nguy cơ bị suy giảm nghiêm trọng tài nguyên rừng vì tình trạng phá rừng, khai thác rừng trái quy định của pháp luật diễn biến phức tạp, cơ quan có thẩm quyền sẽ ra quyết định đóng cửa rừng tự nhiên.

Việc đóng, mở cửa rừng tự nhiên được quyết định bởi cơ quan nào, theo trình tự nào?

Thẩm quyền, trình tự, thủ tục, công bố quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên được quy định tại Điều 31 Luật lâm nghiệp 2017 như sau:

"1. Thủ tướng Chính phủ quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên trên phạm vi cả nước hoặc trên phạm vi nhiều tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

2. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên đối với diện tích rừng tự nhiên tại địa phương sau khi được Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua đề án đóng, mở cửa rừng tự nhiên.

3. Quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên phải được công bố, niêm yết công khai.

4. Trình tự, thủ tục công bố quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên thực hiện theo Quy chế quản lý rừng."

Cụ thể, trình tự, thủ tục đóng, mở cửa rừng tự nhiên được quy định tại Điều 33 Nghị định 156/2018/NĐ-CP như sau:

(1) Nội dung cơ bản của đề án đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên bao gồm:

a) Xác định được sự cần thiết của việc đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên;

b) Đánh giá thực trạng điều kiện kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh trên phạm vi địa bàn;

c) Đánh giá hiện trạng tài nguyên rừng về trữ lượng, chất lượng; đánh giá về hệ sinh thái rừng, đa dạng sinh học của rừng;

d) Xác định được các giải pháp quản lý, tổ chức thực hiện trong thời gian đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên; xác định quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan khi thực hiện đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên;

đ) Xác định và bố trí nguồn kinh phí thực hiện đóng, mở cửa rừng.

(2) Trình tự, thủ tục đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ

a) Hồ sơ đề nghị đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên bao gồm: văn bản đề nghị của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; đề án đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên;

b) Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Thủ tướng Chính phủ hồ sơ đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên quy định tại điểm a khoản này;

c) Trong thời hạn 30 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên.

(3) Trình tự, thủ tục đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh

a) Hồ sơ đề nghị đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên bao gồm: văn bản đề nghị của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; đề án đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên;

b) Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hồ sơ đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên quy định tại điểm a khoản này. Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm trình Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua đề án đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên;

c) Trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày được Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua đề án đóng hoặc mở cửa rừng, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xem xét, quyết định đóng hoặc mở cửa rừng tự nhiên trên địa bàn.

(4) Công bố quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên

Quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên được công bố công khai trên các phương tiện thông tin trong phạm vi cả nước, Cổng thông tin điện tử của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

Như vậy, pháp luật hiện hành quy định cụ thể những trường hợp đóng, mở cửa rừng tự nhiên kèm theo nguyên tắc, thẩm quyền và trình tự công bố quyết định đóng, mở cửa rừng tự nhiên. Các cá nhân, tổ chức liên quan cần áp dụng thực hiện một cách thống nhất để đạt được hiệu quả tối ưu.