Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều bị cáo trong cùng một vụ án hay không? Thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng là khi nào?

Nội dung chính

• Những ai có thể làm người bào chữa?
• Người nào không được làm người bào chữa?
• Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều bị cáo trong cùng một vụ án hay không?
• Thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng là khi nào?
• Việc lựa chọn người bào chữa được pháp luật quy định như thế nào?

Những ai có thể làm người bào chữa?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về người bào chữa như sau:

“2. Người bào chữa có thể là:

a) Luật sư;

b) Người đại diện của người bị buộc tội;

c) Bào chữa viên nhân dân;

d) Trợ giúp viên pháp lý trong trường hợp người bị buộc tội thuộc đối tượng được trợ giúp pháp lý.”

Người nào không được làm người bào chữa?

Theo khoản 4 Điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, những người sau đây không được làm người bào chữa:

- Người đã tiến hành tố tụng vụ án đó; người thân thích của người đã hoặc đang tiến hành tố tụng vụ án đó;

- Người tham gia vụ án đó với tư cách là người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật;

- Người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, người bị kết án mà chưa được xoá án tích, người đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc.

Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều bị can và bị cáo trong cùng một vụ án hay không?

Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều bị cáo trong cùng một vụ án hay không?

Theo khoản 5 Điều 72 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về người bào chữa như sau:

“5. Một người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều người bị buộc tội trong cùng vụ án nếu quyền và lợi ích của họ không đối lập nhau.

Nhiều người bào chữa có thể bào chữa cho một người bị buộc”

Đồng thời, tại điểm đ khoản 1 Điều 4 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 quy định người bị buộc tội bao gồm: người bị bắt, người bị tạm giữ, bị can, bị cáo.

Như vậy, theo quy định nêu trên, người bào chữa có thể bào chữa cho nhiều bị can và bị cáo trong cùng một vụ án nếu quyền và lợi ích của những bị can và bị cáo đó không đối lập nhau.

Thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng là khi nào?

Căn cứ theo Điều 74 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, quy định về thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng như sau:

“Điều 74. Thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng

Người bào chữa tham gia tố tụng từ khi khởi tố bị can.

Trường hợp bắt, tạm giữ người thì người bào chữa tham gia tố tụng từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc từ khi có quyết định tạm giữ.

Trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền quyết định để người bào chữa tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra.”

Như vậy, thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng là từ khi khởi tố bị can.

Đối với trường hợp bắt, tạm giữ người thì người bào chữa tham gia tố tụng từ khi người bị bắt có mặt tại trụ sở của Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra hoặc từ khi có quyết định tạm giữ.

Trường hợp cần giữ bí mật điều tra đối với các tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền quyết định để người bào chữa tham gia tố tụng từ khi kết thúc điều tra.

Việc lựa chọn người bào chữa được pháp luật quy định như thế nào?

Theo Điều 75 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, việc lựa chọn người bào chữa được quy định như sau:

(1) Người bào chữa do người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích của họ lựa chọn.

(2) Trong thời hạn 12 giờ kể từ khi nhận được đơn yêu cầu người bào chữa của người bị bắt, bị tạm giữ thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị bắt, người bị tạm giữ có trách nhiệm chuyển đơn này cho người bào chữa, người đại diện hoặc người thân thích của họ.

- Trường hợp người bị bắt, người bị tạm giữ không nêu đích danh người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị bắt, bị tạm giữ phải chuyển đơn này cho người đại diện hoặc người thân thích của họ để những người này nhờ người bào chữa.

Trong thời hạn 24 giờ kể khi nhận được đơn yêu cầu người bào chữa của người bị tạm giam thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị tạm giam có trách nhiệm chuyển đơn này cho người bào chữa, người đại diện hoặc người thân thích của họ.

- Trường hợp người bị tạm giam không nêu đích danh người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền đang quản lý người bị tạm giam phải chuyển đơn này cho người đại diện hoặc người thân thích của họ để những người này nhờ người bào chữa.

(3) Trường hợp người đại diện hoặc người thân thích của người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị tạm giam có đơn yêu cầu nhờ người bào chữa thì cơ quan có thẩm quyền có trách nhiệm thông báo ngay cho người bị bắt, người bị tạm giữ, người bị tạm giam để có ý kiến về việc nhờ người bào chữa.

(4) Người bị buộc tội, người đại diện hoặc người thân thích của họ đề nghị Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận từ huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương trở lên cử bào chữa viên nhân dân để bào chữa cho người bị buộc tội là thành viên của tổ chức mình.

Trên đây là những quy định pháp luật mới nhất liên quan đến việc người bào chữa đồng thời bào chữa cho bị can và bị cáo trong cùng một vụ, thời điểm người bào chữa tham gia tố tụng.