Thông tư liên tịch 01/2025 về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong một số vụ việc, vụ án hình sự ra sao?

Nội dung chính

• Thông tư liên tịch 01/2025 về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong một số vụ việc, vụ án hình sự ra sao?
• Nguyên tắc áp dụng các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản
• Căn cứ, điều kiện trả lại tiền cho bị hại

Thông tư liên tịch 01/2025 về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong một số vụ việc, vụ án hình sự ra sao?

Ngày 26/2/2025, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao đã có Thông tư liên tịch 01/2025/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC-BQP quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Điều 3 Nghị quyết 164/2024/QH15 của Quốc hội thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự.

Thông tư liên tịch 01/2025/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC-BQP quy định căn cứ, điều kiện, thời hạn, trình tự, thủ tục, trách nhiệm của cơ quan, người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan trong việc áp dụng các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản theo quy định tại Điều 3 Nghị quyết 164/2024/QH15 thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự.

Cụ thể, Thông tư liên tịch 01/2025/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC-BQP quy định chi tiết, hướng dẫn thí điểm các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử một số vụ việc, vụ án hình sự gồm:

- Trả lại tiền cho bị hại;

- Gửi tiền vào ngân hàng để chờ xử lý;

- Nộp tiền bảo đảm để hủy bỏ viêc thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa vật chứng, tài sản;

- Mua bán, chuyển nhượng vật chứng, tài sản và xử lý tiền thu được từ việc mua bán, chuyển nhượng;

- Giao vật chứng, tài sản cho chủ sở hữu, người quản lý hợp pháp để quản lý, khai thác, sử dụng;

- Tạm ngưng giao dịch, tạm dừng việc đằng ký, chuyển quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.

Lưu ý:

- Hằng năm, Viện kiểm sát nhân dân tối cao có văn bản đề nghị Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng gửi báo cáo kết quả áp dụng biện pháp xử lý vật chứng, tài sản theo Nghị quyết 164/2024/QH15 và Thông tư liên tịch này trong quá trình thụ lý, giải quyết vụ việc, vụ án hình sự để tổng hợp, báo cáo Quốc hội về kết quả thực hiện.

- Viện kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao, Bộ Quốc phòng tổng kết và báo cáo kết quả khi kết thúc việc thực hiện Nghị quyết 164/2024/QH15.

Thông tư liên tịch 01/2025 về thí điểm xử lý vật chứng, tài sản trong một số vụ việc, vụ án hình sự ra sao? (Hình từ Internet)

Nguyên tắc áp dụng các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản

Tại Điều 3 Thông tư liên tịch 01/2025/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC-BQP quy định nguyên tắc áp dụng thí điểm các biện pháp xử lý vật chứng, tài sản gồm:

- Tuân thủ đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Nghị quyết 164/2024/QH15 và quy định khác của pháp luật có liên quan.

- Bảo đảm sự thống nhất phối hợp, tuân thủ đúng chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan theo quy định của pháp luật.

- Bảo đảm thận trọng, chặt chẽ, có đủ căn cứ, điều kiện không để xảy ra vi phạm, lạm dụng, ảnh hưởng đến quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

Căn cứ, điều kiện trả lại tiền cho bị hại

Theo khoản 1 Điều 4 Thông tư liên tịch 01/2025/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC-BQP quy định Cơ quan tiến hành tố tụng xem xét quyết định trả lại tiền đã thu giữ, tạm giữ, phong tỏa cho bị hại hoặc đại diện của bị hại theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 3 Nghị quyết 164/2024/QH15 khi có đủ các căn cứ, điều kiện sau:

- Đã xác định được rõ chủ sở hữu đối với số tiền đã thu giữ, tạm giữ, phong tỏa;

- Đã xác định rõ bị hại, tổng thiệt hại và số tiền bị thiệt hại đối với từng bị hai;

- Có văn bản đề nghị được trả lại số tiền bị thiệt hại của các bị hại hoặc đại diện của bị hại;

- Có văn bản đề nghị trả lại số tiền bị thiệt hại của bị can, bị cáo hoặc người khác là chủ sở hữu.

Số tiền xem xét quyết định trả lại cho bị hại được xác định như sau:

(1) Số tiền xem xét quyết định trả lại cho bị hại được xác định bằng tổng số tiền thu giữ, tạm giữ, phong tỏa trừ đi số tiền tạm tính về án phí, lệ phí và các khoản ưu tiên thi hành khác theo quy định pháp luật thi hành án dân sự;

(2) Trường hợp số tiền xem xét quyết định trả lại cho bị hại theo mục (1) lớn hơn hoặc bằng tổng số tiền thiệt hại của các bị hại thì trả lại toàn bộ cho bị hại. Phần tiền còn lại (nếu có) được xử lý theo Điều 5 Thông tư liên tịch 01/2025/TTLT-VKSNDTC-BCA-TANDTC-BQP;

- Trường hợp số tiền xem xét quyết định trả cho bị hại theo theo mục (1) nhỏ hơn tổng số tiền thiệt hại của các bị hại thì mỗi bị hại được trả lại theo tỷ lệ dựa trên tổng số tiền xem xét trả lại cho các bị hại theo mục (1) so với tổng thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra;

- Trường hợp tiền thu giữ, tạm giữ, phong tỏa là đồng tiền của quốc gia, vùng lãnh thổ khác hoặc đồng tiền chung khác được sử dụng trong thanh toán quốc tế và khu vực thì khi quyết định trả lại tiền cho bị hại, cơ quan tiến hành tố tụng phải đề nghị một tổ chức tín dụng có thẩm quyền quy đổi và tiến hành chỉ trả bằng tiền Việt Nam đồng theo tỷ giá hối đoái tại thời điểm chỉ trả;

- Trường hợp đến giai đoạn xét xử Tòa án xác định số tiền đã trả cho bị hại không đúng với thiệt hại thực tế mà bị hại đó đã được nhận thì Hội đồng xét xử quyết định xử lý trong bản án, quyết định.