Theo quy định của pháp luật hiện hành, có được thay đổi người phiên dịch trong tố tụng dân sự không?

Nội dung chính

• Khái niệm người phiên dịch
• Quyền và nghĩa vụ của người phiên dịch
• Thủ tục thay đổi người phiên dịch
• Thẩm quyền quyết định thay đổi người phiên dịch

Khái niệm người phiên dịch

Căn cứ theo Điều 81 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về người phiên dịch cụ thể như sau:

"Điều 81. Người phiên dịch

1. Người phiên dịch là người có khả năng dịch từ một ngôn ngữ khác ra tiếng Việt và ngược lại trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt. Người phiên dịch được một bên đương sự lựa chọn hoặc các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn và được Tòa án chấp nhận hoặc được Tòa án yêu cầu để phiên dịch.

2. Người biết chữ của người khuyết tật nhìn hoặc biết nghe, nói bằng ngôn ngữ, ký hiệu của người khuyết tật nghe, nói cũng được coi là người phiên dịch.

Trường hợp chỉ có người đại diện hoặc người thân thích của người khuyết tật nhìn hoặc người khuyết tật nghe, nói biết được chữ, ngôn ngữ, ký hiệu của người khuyết tật thì người đại diện hoặc người thân thích có thể được Tòa án chấp nhận làm người phiên dịch cho người khuyết tật đó."

Thay đổi người phiên dịch trong tố tụng dân sự

Quyền và nghĩa vụ của người phiên dịch

Quyền của người phiên dịch trong tố tụng dân sự được quy định tại Điều 82 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, cụ thể như sau:

1. Người phiên dịch có quyền, nghĩa vụ sau đây:

- Phải có mặt theo giấy triệu tập của Tòa án;

- Phải phiên dịch trung thực, khách quan, đúng nghĩa;

- Đề nghị người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng giải thích thêm nội dung cần phiên dịch;

- Không được tiếp xúc với người tham gia tố tụng khác nếu việc tiếp xúc đó làm ảnh hưởng đến tính trung thực, khách quan, đúng nghĩa khi phiên dịch;

- Được thanh toán các chi phí có liên quan theo quy định của pháp luật;

- Phải cam đoan trước Tòa án về việc thực hiện quyền, nghĩa vụ của mình.

2. Người phiên dịch phải từ chối phiên dịch hoặc bị thay đổi trong những trường hợp sau đây:

- Thuộc một trong những trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 52 của Bộ luật này;

- Họ đã tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người giám định trong cùng vụ án đó;

- Họ đã tiến hành tố tụng với tư cách là Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên.

Thủ tục thay đổi người phiên dịch

Điều 83 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015 quy định về thủ tục từ chối giám định, phiên dịch hoặc đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch cụ thể là:

"Điều 83. Thủ tục từ chối giám định, phiên dịch hoặc đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch

1. Việc từ chối giám định, phiên dịch hoặc đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch trước khi mở phiên tòa, phiên họp phải được lập thành văn bản nêu rõ lý do của việc từ chối hoặc đề nghị thay đổi.

2. Việc từ chối giám định, phiên dịch hoặc đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch tại phiên tòa, phiên họp phải được ghi vào biên bản phiên tòa, phiên họp."

Thẩm quyền quyết định thay đổi người phiên dịch

Muốn thay đổi người phiên dịch thì phải đề nghị thay đổi trước phiên tòa, phiên họp và phải được lập thành văn bản và sẽ được ghi vào biên bản phiên tòa, phiên họp. Thẩm quyền quyết định thay đổi người phiên dịch sẽ do Chánh án Tòa án quyết định. Thẩm quyền quyết định thay đổi người phiên dịch được quy định tại Điều 84 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015, cụ thể là:

"Điều 84. Quyết định việc thay đổi người giám định, người phiên dịch

1. Trước khi mở phiên tòa, phiên họp, việc thay đổi người giám định, người phiên dịch do Chánh án Tòa án quyết định.

2. Tại phiên tòa, phiên họp, việc thay đổi người giám định, người phiên dịch do Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự quyết định sau khi nghe ý kiến của người bị yêu cầu thay đổi. Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự thảo luận tại phòng nghị án và quyết định theo đa số.

Trường hợp phải thay đổi người giám định, người phiên dịch thì Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự ra quyết định hoãn phiên tòa, phiên họp. Việc trưng cầu người giám định khác hoặc thay người phiên dịch khác được thực hiện theo quy định tại Điều 79 và Điều 81 của Bộ luật này."

Như vậy, trong hoạt động tố tụng dân sự hoàn toàn có thể đổi người phiên dịch. Người phiên dịch phải có nghĩa vụ phiên dịch trung thực, khách quan, đúng nghĩa và người phiên dịch phải cam đoan trước Tòa án về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình. Trường hợp muốn đổi phiên dịch thì cần phải đề nghị thay đổi trước khi phiên tòa diễn ra. Thẩm quyền quyết định thay đổi người phiên dịch sẽ do Chánh án Tòa án quyết định.