TAND tối cao đề xuất xây dựng luật về xử lý người chưa thành niên phạm tội? Tăng thẩm quyền truy tố cho viện kiểm sát?

Nội dung chính

• Người chưa thành niên là người bao nhiêu tuổi?
• Người dưới 18 tuổi sẽ chịu trách nhiệm hình sự đối với những tội nào?
• TAND tối cao đề xuất xây dựng luật về xử lý người chưa thành niên phạm tội? Tăng thẩm quyền truy tố cho viện kiểm sát?

Người chưa thành niên là người bao nhiêu tuổi?

Hiện nay, quy định về độ tuổi người chưa thành niên được nêu rõ tại Điều 21 Bộ luật Dân sự 2015, cụ thể như sau:

Người chưa thành niên

1. Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.

2. Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.

3. Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.

4. Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

Theo đó, người chưa thành niên được xác định là người chưa đủ 18 tuổi.

TAND tối cao đề xuất xây dựng luật về xử lý người chưa thành niên phạm tội? Tăng thẩm quyền truy tố cho viện kiểm sát? (Hình từ Internet)

Người dưới 18 tuổi sẽ chịu trách nhiệm hình sự đối với những tội nào?

Căn cứ tại Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 (được sửa đổi bởi khoản 3 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) quy định về tuổi chịu trách nhiệm hình sự có nêu như sau:

Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

1. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.

2. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.

Như vậy, theo quy định trên thì người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng tại 01 trong 28 tội danh được đề cập đến ở trên.

Trong khi đó, người từ đủ 16 tuổi trở lên đến dưới 18 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật Hình sự 2015 có quy định khác.

TAND tối cao đề xuất xây dựng luật về xử lý người chưa thành niên phạm tội? Tăng thẩm quyền truy tố cho viện kiểm sát?

Ngày 10/4/2023, tại phiên họp thứ 22 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Phó Chánh án TAND tối cao đã trình bày Tờ trình tóm tắt đề nghị xây dựng Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Pháp lệnh chi phí tố tụng.

Về xây dựng Luật Tư pháp người chưa thành niên, Phó Chánh án Nguyễn Văn Tiến cho biết: TANDTC dự kiến xây dựng dự án Luật này với 6 chính sách, cụ thể như sau:

Chính sách 1 - Đổi mới, xây dựng quy trình thủ tục tố tụng thân thiện: Quy định thủ tục tố tụng thân thiện; Cho phép Viện kiểm sát được quyền truy tố người chưa thành niên theo mức hình phạt chỉ bằng 1/2 mức hình phạt trong khung hình phạt tương ứng; Quy định trình tự, thủ tục tố tụng đối với trường hợp người chưa thành niên được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng tại phiên tòa theo 2 giai đoạn.

Chính sách 2 - Xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp luật về hình phạt đối với người chưa thành niên: Kế thừa, phát triển một số quy định hiện hành và sửa đổi, bổ sung như sau: Hệ thống hình phạt áp dụng với người chưa thành niên bao gồm: Cải tạo không giam giữ; Giáo dục tại trường giáo dưỡng; Tù có thời hạn; Quy định cụ thể khung hình phạt áp dụng đối với người chưa thành niên.

Chính sách 3 - Xây dựng, hoàn thiện quy định của pháp luật về biện pháp xử lý chuyển hướng. Chính sách này kế thừa, phát triển các quy định hiện hành về các biện pháp giám sát, giáo dục áp dụng trong trường hợp được miễn trách nhiệm hình sự và sửa đổi, bổ sung như sau: Quy định điều kiện áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng; xác định 7 biện pháp chuyển hướng; Quy định trình tự, thủ tục và thi hành biện pháp xử lý chuyển hướng.

Chính sách 4 - Quy định cơ chế điều phối quốc gia về tư pháp người chưa thành niên, trong đó đề xuất quy định: Giao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội là cơ quan thực hiện chức năng điều phối về tư pháp người chưa thành niên; Chức năng, nhiệm vụ của cơ quan điều phối; Nguyên tắc, tiêu chí và điều kiện quản lý, sử dụng quỹ hỗ trợ tư pháp người chưa thành niên.

Chính sách 5 - Quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của người làm công tác xã hội trong tư pháp hình sự người chưa thành niên. Quy định điều kiện, quyền và nghĩa vụ của người làm công tác xã hội tham gia hoạt động tư pháp người chưa thành niên.

Chính sách 6 - Đổi mới cơ chế thi hành án và tái hoà nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên. Quy định trình tự, thủ tục thi hành án phạt cải tạo không giam giữ, thi hành án treo; thi hành án phạt giáo dục tại trường giáo dưỡng; thi hành án phạt tù và tái hòa nhập cộng đồng.

(Nguồn: Cổng TTĐT Tòa án nhân dân tối cao)

Về quan điểm, Tòa án nhân dân tối cao cho rằng công tác bảo vệ người chưa thành niên vẫn còn bất cập; tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật, bị xâm hại vẫn còn diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng.

Do đó, việc xây dựng một đạo luật chuyên biệt về tư pháp người chưa thành niên nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống vi phạm pháp luật của người chưa thành niên, đồng thời bảo vệ tốt nhất các quyền và lợi ích hợp pháp của người chưa thành niên tham gia tố tụng, thúc đẩy việc tái hòa nhập của người chưa thành niên, góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và bảo vệ lợi ích của xã hội và cộng đồng.