Được sử dụng số điện thoại di động thay cho chứng thư số khi thực hiện các giao dịch thuế điện tử hay không?

Nội dung chính

• Có bắt buộc phải sử dụng chứng thư số trong giao dịch thuế điện tử hay không?
• Được sử dụng số điện thoại di động thay cho chứng thư số khi thực hiện các giao dịch thuế điện tử hay không?
• Chữ ký số được sử dụng như thế nào trong giao dịch thuế điện tử?

Có bắt buộc phải sử dụng chứng thư số trong giao dịch thuế điện tử hay không?

Trước hết cần hiểu chứng thư số trong trường hợp này là gì? Căn cứ khoản 7 Điều 3 Nghị định 130/2018/NĐ-CP, chứng thư số được quy định như sau:

7. "Chứng thư số" là một dạng chứng thư điện tử do tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số cấp nhằm cung cấp thông tin định danh cho khóa công khai của một cơ quan, tổ chức, cá nhân, từ đó xác nhận cơ quan, tổ chức, cá nhân là người ký chữ ký số bằng việc sử dụng khóa bí mật tương ứng.

Mà theo quy định tại khoản 6 Điều này, chữ ký số được hiểu là:

"6. "Chữ ký số" là một dạng chữ ký điện tử được tạo ra bằng sự biến đổi một thông điệp dữ liệu sử dụng hệ thống mật mã không đối xứng, theo đó, người có được thông điệp dữ liệu ban đầu và khóa công khai của người ký có thể xác định được chính xác:

a) Việc biến đổi nêu trên được tạo ra bằng đúng khóa bí mật tương ứng với khóa công khai trong cùng một cặp khóa;

b) Sự toàn vẹn nội dung của thông điệp dữ liệu kể từ khi thực hiện việc biến đổi nêu trên."

Theo đó, chứng thư số đang còn hiệu lực phải được sử dụng khi thực hiện giao dịch thuế điện tử theo quy định tại khoản 1 Điều 7 Thông tư 19/2021/TT-BTC quy định về ký điện tử trong giao dịch điện tử cụ thể như sau:

"Điều 7. Ký điện tử trong giao dịch thuế điện tử

1. Người nộp thuế khi thực hiện giao dịch thuế điện tử phải sử dụng chứng thư số đang còn hiệu lực do tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng cấp, hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận ký số trên các hồ sơ thuế, chứng từ thuế điện tử trừ một số trường hợp sau:

a) Người nộp thuế là cá nhân đã có mã số thuế chưa được cấp chứng thư số.

b) Người nộp thuế thực hiện đăng ký thuế lần đầu và cấp mã số thuế theo quy định tại khoản 1 Điều 13 Thông tư này.

c) Người nộp thuế lựa chọn phương thức nộp thuế điện tử theo quy định tại điểm đ khoản 2 Điều 4 Thông tư này thực hiện theo quy định của ngân hàng hoặc tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán."

Như vậy, chứng thư số phải được sử dụng nhằm cung cấp các thông tin định danh cho khóa công khai của người nộp thuế khi thực hiện các giao dịch thuế điện tử để ký số trên các hồ sơ thuế, chứng từ thuế điện tử (trừ một số trường hợp luật định cụ thể nêu trên).

Được sử dụng số điện thoại di động thay cho chứng thư số khi thực hiện các giao dịch thuế điện tử hay không?

Được sử dụng số điện thoại di động thay cho chứng thư số khi thực hiện các giao dịch thuế điện tử hay không?

Căn cứ khoản 2, khoản 3 Điều 7 Thông tư 19/2021/TT-BTC quy định cụ thể như sau:

"2. Đăng ký sử dụng chứng thư số, số điện thoại di động để thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực thuế

a) Người nộp thuế được đăng ký một hoặc nhiều chứng thư số để thực hiện giao dịch thuế điện tử; được sử dụng nhiều chứng thư số cho một thủ tục hành chính thuế.

b) Trước khi sử dụng chứng thư số để thực hiện các giao dịch thuế điện tử, người nộp thuế phải đăng ký chứng thư số với cơ quan thuế.

c) Đối với cá nhân nêu tại điểm a khoản 1 Điều này được đăng ký một số điện thoại di động duy nhất để nhận mã xác thực giao dịch điện tử qua “tin nhắn” theo từng lần giao dịch điện tử với cơ quan thuế.

d) Đối với người nộp thuế theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này được đăng ký một số điện thoại di động duy nhất của cá nhân hoặc cá nhân là người đại diện theo pháp luật của tổ chức để nhận mã xác thực giao dịch điện tử qua “tin nhắn” khi nộp hồ sơ đăng ký thuế lần đầu bằng điện tử đến cơ quan thuế.

3. Trường hợp người nộp thuế có thay đổi một trong các thông tin nêu tại khoản 1, khoản 2 Điều này và điểm c khoản 1 Điều 10 thì người nộp thuế có trách nhiệm đăng ký thay đổi, bổ sung kịp thời theo quy định tại Điều 11 Thông tư này."

Như vậy, số điện thoại di động chỉ được dùng để nhận mã xác thực giao dịch điện tử theo từng lần giao dịch điện tử với cơ quan thuế khi đăng ký chứng thư số mà thôi. Còn khi thực hiện hoạt động giao dịch thuế điện tử, người nộp thuế phải đăng ký sử dụng chứng thư số.

Chữ ký số được sử dụng như thế nào trong giao dịch thuế điện tử?

Bên cạnh chứng thư số, pháp luật hiện hành quy định cụ thể đối với việc sử dụng chữ ký số và xác thực giao dịch điện tử đối với người nộp thuế theo quy định tại khoản 4 Điều 7 Thông tư 19/2021/TT-BTC cụ thể như sau:

"4. Sử dụng chữ ký số và xác thực giao dịch điện tử đối với người nộp thuế:

a) Người nộp thuế phải sử dụng chữ ký số bằng chứng thư số quy định tại khoản 1 và điểm a, điểm b khoản 2 Điều này để ký trên các chứng từ điện tử của người nộp thuế khi giao dịch với cơ quan thuế bằng phương thức điện tử.

b) Người nộp thuế ký hợp đồng dịch vụ làm thủ tục về thuế với đại lý thuế thì đại lý thuế sử dụng chứng thư số của đại lý thuế để ký trên các chứng từ điện tử của người nộp thuế khi giao dịch với cơ quan thuế bằng phương thức điện tử.

c) Người nộp thuế là cá nhân thực hiện giao dịch thuế điện tử với cơ quan thuế nhưng chưa được cấp chứng thư số thì:

c.1) Được sử dụng mã xác thực giao dịch điện tử do Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế hoặc hệ thống của các cơ quan có liên quan đến giao dịch điện tử gửi qua “tin nhắn” đến số điện thoại, hoặc qua địa chỉ thư điện tử của người nộp thuế đã đăng ký với cơ quan thuế hoặc cơ quan có liên quan đến giao dịch điện tử (sau đây gọi là SMS OTP);

c.2) Hoặc được sử dụng mã xác thực giao dịch điện tử được sinh ra ngẫu nhiên sau mỗi phút từ một thiết bị điện tử tự động do cơ quan thuế hoặc cơ quan có liên quan cung cấp (sau đây gọi là Token OTP);

c.3) Hoặc được sử dụng mã xác thực giao dịch điện tử tự sinh ra ngẫu nhiên sau một khoảng thời gian do ứng dụng của cơ quan thuế hoặc cơ quan có liên quan cung cấp và được cài đặt trên smartphone, máy tính bảng (sau đây gọi là Smart OTP).

c.4) Hoặc xác thực bằng sinh trắc học theo quy định tại Nghị định số 165/2018/NĐ-CP.

d) Người nộp thuế là tổ chức, cá nhân khai thay, nộp thuế thay cho tổ chức, cá nhân, nhà thầu nước ngoài thực hiện giao dịch thuế điện tử với cơ quan thuế thì tổ chức, cá nhân khai thay, nộp thuế thay sử dụng chứng thư số của tổ chức, cá nhân khai thay, nộp thuế thay để ký trên các chứng từ điện tử khi giao dịch với cơ quan thuế bằng phương thức điện tử."

Như vậy, đối với hoạt động giao dịch điện tử, trừ một số trường hợp cụ thể, pháp luật quy định cần phải sử dụng chứng thư số đang còn hiệu lực do tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng cấp, hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận ký số trên các hồ sơ thuế, chứng từ thuế điện tử. Đồng thời cũng đề ra những quy định cụ thể đối với việc sử dụng chữ ký số để các chủ thể liên quan áp dụng thực hiện.