Chủ doanh nghiệp tư nhân mất mà không để lại di chúc thì doanh nghiệp tư nhân sẽ do ai làm chủ sở hữu?

Nội dung chính

• Chủ doanh nghiệp tư nhân mất mà không để lại di chúc thì doanh nghiệp tư nhân sẽ do ai làm chủ sở hữu?
• Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân mất thì hồ sơ để chuyển đổi chủ doanh nghiệp phải cần những giấy tờ nào?
• Người nhận thừa kế doanh nghiệp tư nhân có phải chịu thuế thu nhập cá nhân không?

Chủ doanh nghiệp tư nhân mất mà không để lại di chúc thì doanh nghiệp tư nhân sẽ do ai làm chủ sở hữu?

Căn cứ Điều 650 và Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về chia thừa kế như sau:

"Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật

1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

...

Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại."

Bên cạnh đó tại Điều 193 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về thực hiện quyền của chủ doanh nghiệp tư nhân trong một số trường hợp đặc biệt như sau:

"Điều 193. Thực hiện quyền của chủ doanh nghiệp tư nhân trong một số trường hợp đặc biệt

...

2. Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân chết thì người thừa kế hoặc một trong những người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật là chủ doanh nghiệp tư nhân theo thỏa thuận giữa những người thừa kế. Trường hợp những người thừa kế không thỏa thuận được thì đăng ký chuyển đổi thành công ty hoặc giải thể doanh nghiệp tư nhân đó.

..."

Theo đó, trường hợp nếu bố bạn mất mà không để lại di chúc thì sẽ xét theo hàng thừa kế để phân chia di sản; theo đó bạn và mẹ bạn thuộc hàng thừa kế thứ nhất. Theo đó bạn và mẹ sẽ thỏa thuận về việc ai sẽ làm chủ doanh nghiệp tư nhân mà bố bạn đã để lại

Trường hợp những người thừa kế không thỏa thuận được thì đăng ký chuyển đổi thành công ty hoặc giải thể doanh nghiệp tư nhân đó.

Chủ doanh nghiệp tư nhân mất mà không để lại di chúc thì doanh nghiệp tư nhân sẽ do ai làm chủ sở hữu?

Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân mất thì hồ sơ để chuyển đổi chủ doanh nghiệp phải cần những giấy tờ nào?

Căn cứ Điều 54 Nghị định 01/2021/NĐ-CP quy định về đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân trong trường hợp bán, tặng cho doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp chết như sau:

"Điều 54. Đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân trong trường hợp bán, tặng cho doanh nghiệp, chủ doanh nghiệp chết

1. Trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân bán, tặng cho doanh nghiệp hoặc chủ doanh nghiệp tư nhân chết thì người mua, người được tặng cho, người thừa kế phải nộp hồ sơ đăng ký thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân đến Phòng Đăng ký kinh doanh nơi doanh nghiệp đặt trụ sở chính. Hồ sơ bao gồm các giấy tờ sau đây:

a) Thông báo thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp có chữ ký của người bán, người tặng cho và người mua, người được tặng cho doanh nghiệp tư nhân đối với trường hợp bán, tặng cho doanh nghiệp tư nhân; chữ ký của người thừa kế đối với trường hợp chủ doanh nghiệp tư nhân chết;

b) Bản sao giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với người mua, người được tặng cho doanh nghiệp tư nhân, người thừa kế;

c) Hợp đồng mua bán hoặc các giấy tờ chứng minh hoàn tất việc mua bán trong trường hợp bán doanh nghiệp tư nhân; hợp đồng tặng cho trong trường hợp tặng cho doanh nghiệp tư nhân; bản sao văn bản xác nhận quyền thừa kế hợp pháp của người thừa kế trong trường hợp thừa kế.

..."

Theo đó, chủ doanh nghiệp tư nhân chết thì người nhận thừa kế cần chuẩn bị các giấy tờ sau: thông báo thay đổi chủ doanh nghiệp tư nhân có chữ ký của người được thừa kế; bản sao hợp lệ một trong những giấy tờ chứng thực cá nhân của người thừa kế như chứng minh nhân dân, hộ chiếu; văn bản xác nhận quyền thừa kế hợp pháp của người được thừa kế; bản chính giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp; văn bản ủy quyền cho người đi nộp hồ sơ và nhận kết quả nếu người đi nộp hồ sơ và nhận kết quả không phải là người đại diện theo pháp luật.

Người nhận thừa kế doanh nghiệp tư nhân có phải chịu thuế thu nhập cá nhân không?

Căn cứ Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định về các khoản thu nhập chịu thuế như sau:

Điều 2. Các khoản thu nhập chịu thuế

10. Thu nhập từ nhận quà tặng

Thu nhập từ nhận quà tặng là khoản thu nhập của cá nhân nhận được từ các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, cụ thể như sau:

a) Đối với nhận quà tặng là chứng khoán bao gồm: cổ phiếu, quyền mua cổ phiếu, trái phiếu, tín phiếu, chứng chỉ quỹ và các loại chứng khoán khác theo quy định của Luật Chứng khoán; cổ phần của các cá nhân trong công ty cổ phần theo quy định của Luật Doanh nghiệp.

b) Đối với nhận quà tặng là phần vốn trong các tổ chức kinh tế, cơ sở kinh doanh bao gồm: vốn trong công ty trách nhiệm hữu hạn, hợp tác xã, công ty hợp danh, hợp đồng hợp tác kinh doanh, vốn trong doanh nghiệp tư nhân, cơ sở kinh doanh của cá nhân, vốn trong các hiệp hội, quỹ được phép thành lập theo quy định của pháp luật hoặc toàn bộ cơ sở kinh doanh nếu là doanh nghiệp tư nhân, cơ sở kinh doanh của cá nhân.

c) Đối với nhận quà tặng là bất động sản bao gồm: quyền sử dụng đất; quyền sử dụng đất có tài sản gắn liền với đất; quyền sở hữu nhà, kể cả nhà ở hình thành trong tương lai; kết cấu hạ tầng và các công trình xây dựng gắn liền với đất, kể cả công trình xây dựng hình thành trong tương lai; quyền thuê đất; quyền thuê mặt nước; các khoản thu nhập khác nhận được từ thừa kế là bất động sản dưới mọi hình thức; trừ thu nhập từ quà tặng là bất động sản hướng dẫn tại điểm d, khoản 1, Điều 3 Thông tư này.

d) Đối với nhận quà tặng là các tài sản khác phải đăng ký quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng với cơ quan quản lý Nhà nước như: ô tô; xe gắn máy, xe mô tô; tàu thủy, kể cả sà lan, ca nô, tàu kéo, tàu đẩy; thuyền, kể cả du thuyền; tàu bay; súng săn, súng thể thao.

Như vậy, trường hợp nhận thừa kế là vốn góp của doanh nghiệp tư nhân thì người nhận thừa kế phải chịu thuế thu nhập cá nhân đối với tài sản được thừa kế.