Bố mẹ chết không để lại di sản thừa kế, con cái có phải trả nợ thay cho bố mẹ không? Trường hợp nào con cái không được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ?

Nội dung chính

• Bố mẹ chết không để lại di sản thừa kế, con cái có phải trả nợ thay bố mẹ không?
• Trường hợp có di sản thừa kế để lại nhưng con cái từ chối nhận để không phải trả nợ thay bố mẹ có được không?
• Trường hợp nào con cái không được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ?

Bố mẹ chết không để lại di sản thừa kế, con cái có phải trả nợ thay bố mẹ không?

Căn cứ Điều 70 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 có quy định về quyền và nghĩa vụ của con như sau:

Quyền và nghĩa vụ của con

1. Được cha mẹ thương yêu, tôn trọng, thực hiện các quyền, lợi ích hợp pháp về nhân thân và tài sản theo quy định của pháp luật; được học tập và giáo dục; được phát triển lành mạnh về thể chất, trí tuệ và đạo đức.

2. Có bổn phận yêu quý, kính trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn danh dự, truyền thống tốt đẹp của gia đình.

3. Con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình thì có quyền sống chung với cha mẹ, được cha mẹ trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc.

Con chưa thành niên tham gia công việc gia đình phù hợp với lứa tuổi và không trái với quy định của pháp luật về bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em.

4. Con đã thành niên có quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi cư trú, học tập, nâng cao trình độ văn hóa, chuyên môn, nghiệp vụ; tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội theo nguyện vọng và khả năng của mình. Khi sống cùng với cha mẹ, con có nghĩa vụ tham gia công việc gia đình, lao động, sản xuất, tạo thu nhập nhằm bảo đảm đời sống chung của gia đình; đóng góp thu nhập vào việc đáp ứng nhu cầu của gia đình phù hợp với khả năng của mình.

5. Được hưởng quyền về tài sản tương xứng với công sức đóng góp vào tài sản của gia đình.

Mặt khác, căn cứ tại Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như sau:

Thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại

1. Những người hưởng thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

2. Trường hợp di sản chưa được chia thì nghĩa vụ tài sản do người chết để lại được người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế trong phạm vi di sản do người chết để lại.

3. Trường hợp di sản đã được chia thì mỗi người thừa kế thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần tài sản mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

4. Trường hợp người thừa kế không phải là cá nhân hưởng di sản theo di chúc thì cũng phải thực hiện nghĩa vụ tài sản do người chết để lại như người thừa kế là cá nhân.

Như vậy, theo quy định nêu trên con cái không có nghĩa vụ phải trả nợ thay cho bố mẹ.

Cho nên nếu như bố mẹ chết nhưng không để lại di sản thừa kế gì thì sẽ không phát sinh trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản (dùng di sản thừa kế để trả nợ thay cho người chết).

Bố mẹ chết không để lại di sản thừa kế, con cái có phải trả nợ thay bố mẹ không? (Hình từ Internet)

Trường hợp có di sản thừa kế để lại nhưng con cái từ chối nhận để không phải trả nợ thay bố mẹ có được không?

Căn cứ Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về quyền từ chối nhận di sản như sau:

Từ chối nhận di sản

1. Người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh việc thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác.

2. Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản lý di sản, những người thừa kế khác, người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.

3. Việc từ chối nhận di sản phải được thể hiện trước thời điểm phân chia di sản.

Việc từ chối nhận di sản thừa kế nhằm mục đích trốn tránh thực hiện nghĩa vụ tài sản của mình đối với người khác là hành vi vi phạm pháp luật.

Vậy trong trường hợp bố mẹ có di sản để lại nhưng con cái từ chối nhận di sản để nhằm mục đích trốn tránh nghĩa vụ trả nợ thay cho bố mẹ là trái với quy định của pháp luật. Do đó con cái sẽ không được từ chối nhận di sản trong trường hợp này.

Trường hợp nào con cái không được hưởng di sản thừa kế từ bố mẹ?

Căn cứ theo Điều 621 Bộ luật Dân sự 2015 quy định:

Người không được quyền hưởng di sản

1. Những người sau đây không được quyền hưởng di sản:

a) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe hoặc về hành vi ngược đãi nghiêm trọng, hành hạ người để lại di sản, xâm phạm nghiêm trọng danh dự, nhân phẩm của người đó;

b) Người vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ nuôi dưỡng người để lại di sản;

c) Người bị kết án về hành vi cố ý xâm phạm tính mạng người thừa kế khác nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ phần di sản mà người thừa kế đó có quyền hưởng;

d) Người có hành vi lừa dối, cưỡng ép hoặc ngăn cản người để lại di sản trong việc lập di chúc; giả mạo di chúc, sửa chữa di chúc, hủy di chúc, che giấu di chúc nhằm hưởng một phần hoặc toàn bộ di sản trái với ý chí của người để lại di sản.

2. Những người quy định tại khoản 1 Điều này vẫn được hưởng di sản, nếu người để lại di sản đã biết hành vi của những người đó, nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.

Nếu thuộc vào những trường hợp trên thì con cái không được hưởng di sản từ bố mẹ để lại trừ trường hợp bố mẹ đã biết về những hành vi này của con cái nhưng vẫn cho họ hưởng di sản theo di chúc.