Bảo hiểm thất nghiệp là gì và gồm những chế độ nào? Người lao động được tham gia những loại bảo hiểm nào để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình?

Nội dung chính

• Bảo hiểm thất nghiệp là gì và gồm những chế độ nào?
• Người lao động giúp việc gia đình phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp không?
• Người lao động được tham gia những loại bảo hiểm nào để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp?

Bảo hiểm thất nghiệp là gì và gồm những chế độ nào?

Theo khoản 4 Điều 3 Luật Việc làm 2013 thì bảo hiểm thất nghiệp được định nghĩa là chế độ nhằm bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi bị mất việc làm, hỗ trợ người lao động học nghề, duy trì việc làm, tìm việc làm trên cơ sở đóng vào Quỹ bảo hiểm thất nghiệp.

Tại Điều 42 Luật Việc làm 2013 quy định về các chế độ bảo hiểm thất nghiệp như sau:

- Trợ cấp thất nghiệp.

- Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm.

- Hỗ trợ Học nghề.

- Hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động.

Thêm vào đó, Điều 46 Luật Việc làm 2013 có quy định về việc hưởng trợ cấp thất nghiệp như sau:

- Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, người lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm do cơ quan quản lý nhà nước về việc làm thành lập.

- Trong thời hạn 20 ngày, kể từ ngày trung tâm dịch vụ việc làm tiếp nhận đủ hồ sơ, cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp; trường hợp không đủ điều kiện để hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp thì phải trả lời bằng văn bản cho người lao động.

- Tổ chức bảo hiểm xã hội thực hiện việc chi trả trợ cấp thất nghiệp cho người lao động trong thời hạn 05 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Người lao động được tham gia những loại bảo hiểm nào để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình?

Người lao động giúp việc gia đình phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp không?

Căn cứ Điều 43 Luật Việc làm 2013, đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm thất nghiệp bao gồm:

- Người lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp khi làm việc theo hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc như sau:

+ Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc không xác định thời hạn;

+ Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc xác định thời hạn;

+ Hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 03 tháng đến dưới 12 tháng.

Trong trường hợp người lao động giao kết và đang thực hiện nhiều hợp đồng lao động quy định tại khoản này thì người lao động và người sử dụng lao động của hợp đồng lao động giao kết đầu tiên có trách nhiệm tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

- Người lao động theo quy định tại khoản 1 Điều này đang hưởng lương hưu, giúp việc gia đình thì không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

- Người sử dụng lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ gia đình, hộ kinh doanh, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng làm việc hoặc hợp đồng lao động quy định tại khoản 1 Điều này.

Theo đó, chị giúp việc gia đình không có nghĩa vụ phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

Người lao động được tham gia những loại bảo hiểm nào để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp?

Căn cứ theo quy định tại khoản 4 Điều 89 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, một số quy định riêng đối với lao động là người giúp việc gia đình như sau:

- Người sử dụng lao động có trách nhiệm trả cùng lúc với kỳ trả lương cho người lao động một khoản tiền bằng mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế để người lao động chủ động tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

- Trường hợp người lao động đồng thời giao kết nhiều hợp đồng lao động làm giúp việc gia đình thì trách nhiệm trả tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của người sử dụng lao động được thực hiện theo từng hợp đồng lao động.

Như vậy, người chủ thuê giúp việc không có trách nhiệm trực tiếp nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, mà sẽ chi trả phần lương đã bao gồm tiền đóng vào bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người giúp việc để họ tự đi tham gia các khoản bảo hiểm này.

Do đó, chị đang giúp việc gia đình thuộc đối tượng lao động không cần phải tham gia vào bảo hiểm thất nghiệp. Tuy nhiên, để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình trong quá trình làm việc, chị có thể tham gia bảo hiểm xã hội hoặc bảo hiểm y tế.