Để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá rô phi thì cần chuẩn bị mẫu bệnh phẩm như thế nào?

Nội dung chính

• Khi cá rô phi mắc bệnh bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra thì sẽ có những triệu chứng lâm sàng như thế nào?
• Để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá rô phi thì cần chuẩn bị mẫu bệnh phẩm như thế nào?
• Thiết bị dụng cụ dùng để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra ở cá rô phi gồm những thiết bị dụng cụ nào?

Khi cá rô phi mắc bệnh bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra thì sẽ có những triệu chứng lâm sàng như thế nào?

Theo Mục 5 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-21:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 21: Bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá quy định về triệu chứng lâm sàng như sau:

Chẩn đoán lâm sàng

5.1 Dịch tễ học

Loài cảm nhiễm: các loài cá đặc biệt là cá rô phi. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng chủ yếu xảy ra vào mùa có nhiệt độ cao, mùa hè thu miền Bắc và mùa khô miền Nam với đỉnh điểm cá chết trong vòng 2 tuần đến 3 tuần với tỉ lệ chết 90 % đến 100 % [3]. Bệnh lây nhiễm cho cá ở mọi lứa tuổi, kích cỡ (cá có kích thước lớn trên 100 g dễ bị mắc bệnh hơn).

5.2 Triệu chứng lâm sàng

Cá bị bệnh có dấu hiệu bơi bất thường (bơi xoắn ốc hoặc quay vòng); cơ thể sẫm màu, một bên hoặc hai bên mắt màu đục và lồi; xuất huyết tại gốc vây và xương nắp mang, trướng bụng, hậu môn sưng đỏ. Cá chết với tỷ lệ cao.

5.3 Bệnh tích

Tại các cơ quan nội tạng như gan, thận, lách, mật có thể bị sưng, nhũn; có thể xuất huyết và viêm, ổ bụng chứa nhiều dịch.

Như vậy, cá bị bệnh sẽ có triệu chứng lâm sàng như bơi xoắn ốc hoặc quay vòng; cơ thể sẫm màu, một bên hoặc hai bên mắt màu đục và lồi; xuất huyết tại gốc vây và xương nắp mang, trướng bụng, hậu môn sưng đỏ. Cá chết với tỷ lệ cao.

Để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá rô phi thì cần chuẩn bị mẫu bệnh phẩm như thế nào? (Hình từ Internet)

Để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá rô phi thì cần chuẩn bị mẫu bệnh phẩm như thế nào?

Theo tiểu mục 6.1 Mục 6 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-21:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 21: Bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá quy định về mẫu bệnh phẩm để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra ở cá rô phi như sau:

Chẩn đoán trong phòng thí nghiệm

6.1 Lấy mẫu và xử lý mẫu bệnh phẩm

6.1.1 Lấy mẫu

- Đối với cá nhỏ (có chiều dài nhỏ hơn 10 cm): Lấy nguyên con trên 1 g.

- Đối với cá lớn (có chiều dài lớn hơn hoặc bằng 10 cm): Lấy phần nội tạng gan, thận, lách từ 5 con đến 10 con.

Mẫu cá phải còn sống hoặc vừa mới chết. Mẫu không dập nát. Mẫu phải được lấy vô trùng, các bộ phận phải để riêng biệt trong từng túi hay lọ vô trùng bảo quản ở nhiệt độ từ 2 °C đến 8 °C (không bảo quản mẫu xét nghiệm vi trùng ở nhiệt độ âm). Bệnh phẩm từ lúc lấy cho tới khi thực hiện xét nghiệm không được quá 24 giờ.

6.1.2 Xử lý mẫu

Mẫu sau khi lấy (xem 6.1.1), tiến hành cắt nhuyễn ít nhất 1 g, trộn đều tạo thành mẫu đồng nhất.

Theo đó, đối với mẫu bệnh phẩm dùng cho việc chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra ở cá rô phi cần lấy nguyên con trên 1 g nếu là cá nhỏ. Đối với cá lớn (có chiều dài lớn hơn hoặc bằng 10 cm) thì lấy phần nội tạng gan, thận, lách từ 5 con đến 10 con.

Mẫu cá phải còn sống hoặc vừa mới chết. Mẫu không dập nát. Mẫu phải được lấy vô trùng, các bộ phận phải để riêng biệt trong từng túi hay lọ vô trùng bảo quản ở nhiệt độ từ 2 °C đến 8 °C (không bảo quản mẫu xét nghiệm vi trùng ở nhiệt độ âm). Bệnh phẩm từ lúc lấy cho tới khi thực hiện xét nghiệm không được quá 24 giờ.

Sau khi lấy được mẫu bệnh phẩm cần tiến hành cắt nhuyễn ít nhất 1g, trộn đều tạo thành mẫu đồng nhất.

Thiết bị dụng cụ dùng để chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra ở cá rô phi gồm những thiết bị dụng cụ nào?

Theo Mục 4 Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8710-21:2019 về Bệnh thủy sản - Quy trình chẩn đoán - Phần 21: Bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae ở cá quy định về thiết bị, dụng cụ dùng cho việc chẩn đoán như sau:

Thiết bị, dụng cụ

Sử dụng thiết bị, dụng cụ thông thường của phòng thử nghiệm sinh học và những thiết bị, dụng cụ sau:

4.1 Thiết bị, dụng cụ sử dụng chung

4.1.1 Tủ lạnh: tủ lạnh thường (từ 0°C đến 8 °C), tủ lạnh âm sâu (từ âm 20 °C đến âm 80 °C);

4.1.2 Buồng cấy an toàn sinh học cấp 2;

4.1.3 Tủ ấm duy trì nhiệt độ ở 28 °C đến 30 °C;

4.1.4 Máy lắc trộn vortex, có thể hoạt động với tốc độ từ 200 g đến 2500 g:

4.1.5 Nồi hấp vô trùng duy trì nhiệt độ 115 °C và 121 °C;

4.1.6 Cối, chày sứ, kéo, panh kẹp, que cấy vô trùng;

4.2 Thiết bị, dụng cụ của phương pháp nuôi cấy, phân lập và định danh vi khuẩn

4.2.1 Kính hiển vi quang học, vật kính 10X, 20X, 40X và 100X;

4.2.2 Máy định danh vi khuẩn hoặc thiết bị khác tương đương;

4.3 Thiết bị, dụng cụ của phương pháp PCR và Realtime-PCR

4.3.1 Máy tách chiết ADN/ARN tự động (nếu có);

4.3.2 Máy ly tâm;

4.3.3 Máy spindown;

4.3.4 Máy lắc ủ nhiệt;

4.3.5 Máy nhân gen (Realtime - PCR);

4.2.7 Thiết bị điện di: khay đổ thạch, bể điện di, máy đọc và chụp ảnh gel.

Theo đó, thiết bị dụng cụ sử dụng cho việc chẩn đoán bệnh do vi khuẩn Streptococcus Agalactiae gây ra ở cá gồm dụng cụ dùng chung như:

- Tủ lạnh: tủ lạnh thường (từ 0°C đến 8 °C), tủ lạnh âm sâu (từ âm 20 °C đến âm 80 °C);

- Buồng cấy an toàn sinh học cấp 2;

- Tủ ấm duy trì nhiệt độ ở 28 °C đến 30 °C;

- Máy lắc trộn vortex, có thể hoạt động với tốc độ từ 200 g đến 2500 g:

- Nồi hấp vô trùng duy trì nhiệt độ 115 °C và 121 °C;

- Cối, chày sứ, kéo, panh kẹp, que cấy vô trùng.

Bên cạnh đó, tùy vào từng phương pháp chẩn đoán thì thiết bị dụng cụ được dùng sẽ khác nhau.

Trường hợp áp dụng phương pháp nuôi cấy, phân lập và định danh vi khuẩn thì các thiết bị dụng cụ gồm:

- Kính hiển vi quang học, vật kính 10X, 20X, 40X và 100X;

- Máy định danh vi khuẩn hoặc thiết bị khác tương đương;

Trường hợp áp dụng phương pháp PCR và Realtime-PCR thì thiết bị dụng cụ gồm:

- Máy tách chiết ADN/ARN tự động (nếu có);

- Máy ly tâm;

- Máy spindown;

- Máy lắc ủ nhiệt;

- Máy nhân gen (Realtime - PCR);

- Thiết bị điện di: khay đổ thạch, bể điện di, máy đọc và chụp ảnh gel.