Quy chuẩn quốc gia QCVN 01-124:2013/BNNPTNT về khảo nghiệm giống chè

• Số hiệu: QCVN01-124:2013/BNNPTNT
• Loại văn bản: Quy chuẩn
• Nơi ban hành: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: 21/06/2013

TT	Tính trạng	Trạng thái biểu hiện	Giống điển hình	Mã số
1. (*)(+) QN VG	Cây: sức sinh trưởng Plant: vigor	Yếu - weak	Olong thanh tâm	3
		Trung bình - medium	Đại Bạch Trà	5
		Khỏe - strong	LDP2	7
2. (*)(+) QN VG	Cây: dạng cây Plant: type	Bụi - shrub	Saemidori	1
		Bán gỗ - semi-arbor	Trung du	3
		Gỗ - arbor	San Suối Giàng	5
3. (*)(+) QN VG	Cây: tập tính sinh trưởng Plant: growth habit	Thẳng đứng - upright	-	1
		Nửa đứng - semi upright	-	3
		Trải rộng- spreading	-	5
4. QN VG	Cây: mật độ cành Plant: density of branches	Thưa - sparse	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Dầy- dense	-	7
5. (+) QL VG	Cành: zic-zac Baranch: zigzagging	Không có - absent	-	1
		Có - present	-	9
6. (*)(+) (a) QN MS	Búp: thời gian nảy chồi giai đoạn “một tôm một lá” Young shoot: time beginning of “one and a bud” stage	Sớm - early	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Muộn - late	-	7
7. (+) (a) PQ VG	Búp: màu lá thứ hai ở giai đoạn “một tôm hai lá” Young shoot: color of second leaf at “two and a bud” stage	Trắng nhạt - whitish	-	1
		Xanh vàng - yellow green	Chất Tiền	2
		Xanh nhạt - light green	-	3
		Xanh - medium green	-	4
		Xanh tía - purple green	Kim Tuyên	5
8 (*)(a) QL VG	Búp: lông trên tôm Young shoot: pubescence of bud	Không có - absent	Trung du hỗn hợp	1
		Có - present	Phúc Vân Tiên	9
9. (a) QN VG	Búp: mật độ lông trên tôm Young shoot:density pubescence of bud	Thưa - sparse	-	3
		Trung bình - medium	Tiền phong	5
		Dày - dense	Phúc Vân Tiên	7
10. (a) QL VG	Búp: sắc tố antoxian ở gốc cuống Youngshoot: anthocyanin coloration at base of petiole	Không có - absent	-	1
		Có - present	-	9
11. (*) (a) QN VG/MS	Búp: chiều dài “một tôm ba lá” Young shoot: length of “three and a bud”	Ngắn - short	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Dài - long	-	7
12. (*)(+) (b) QN VG	Phiến lá: thế Leaf blade: attitude	Hướng lên- upwards	-	1
		Hướng ra ngoài- outwards	-	3
		Hướng xuống - downwards	-	5
13. (*) (b) QN VG/MS	Phiến lá: chiều dài Leaf blade: length	Ngắn - short	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Dài - long	-	7
14. (*) (b) QN VG/MS	Phiến lá: chiều rộng Leaf blade: width	Hẹp - narrow	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Rộng - broad	-	7
15 (+) (b) QN VG	Phiến lá: hình dạng Leaf blade: shape	Elip rất hẹp - very narrow elliptic	-	1
		Elip hẹp - narrow elliptic	-	2
		Elip - medium elliptic	Olong thanh tâm	3
		Elip rộng - broad elliptic	-	4
16. (+) (b) QN VG	Phiến lá: mức độ xanh Leaf blade: intensity of green color	Nhạt - light	-	3
		Trung bình - medium	Chất Tiền	5
		Đậm - dark	Nậm Ngặt	7
17. (+) (b) PQ VG	Phiến lá: hình dạng vết cắt ngang Leaf blade: shape in cross section	Lõm - folded upwards	-	1
		Phẳng - flat	-	2
		Lồi - recurved		3
18. (b) QN VG	Phiến lá: kết cấu bề mặt phía trên Leaf blade: texture of upper surface	Nhẵn hoặc nhăn ít - smooth or weakly rugose	Kim Tuyên	1
		Nhăn vừa - moderately rugose Nhăn nhiều - strongly rugose	Keo Am Tích Trung du hỗn hợp	2 3
19. (+) (b) PQ VG	Phiến lá: hình dạng chóp lá Leaf blade: shape of apex	Tù - obtuse	-	1
		Nhọn - acute	Kim Tuyên	2
		Nhọn mũi - acuminate	Phúc Vân Tiên	3
20. (+) (b) QN VG	Phiến lá: mức độ lượn sóng của mép lá Leaf blade: undulation of margin	Không có hoặc ít - absent or weak	Đại Bạch Trà	1
		Trung bình - medium	Bát Tiên	2
		Nhiều - strong	PH11	3
21. (+)(b) QN VG	Phiến lá: mức độ khía răng cưa của mép lá Leaf blade: serration of margin	Nông - weak	Nậm ngặt	3
		Trung bình - medium	Chất Tiền	5
		Sâu - strong	PH12	7
22. (+) (b) PQ VG	Phiến lá: hình dạng phần gốc lá Leaf blade: shape of base	Nhọn - acute	-	1
		Tù - obtuse	-	2
		Nón cụt - truncate	-	3
23. (+) QN MG	Hoa: thời gian hoa nở hoàn toàn Flower: time of full flowering	Sớm - early	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Muộn - late	-	7
24. QN MG	Hoa: tổng số hoa trên cây Flower: total number of flower heads per plant	Ít - few	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Nhiều - many	-	7
25. (c) QN VG/MS	Hoa: chiều dài cuống Flower: length of pedicel	Ngắn - short	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Dài - long	-	7
26. (*)(c) QL VG	Hoa: lông mặt ngoài đài hoa Flower: pubescence on outer side of sepal	Không có - absent	-	1
		Có - present	-	9
27. (*)(c) QL VG	Hoa: sắc tố antoxian mặt ngoài đài hoa Flower: anthocyanin coloration on outer side of sepal	Không có - absent	-	1
		Có - present	-	9
28. (*) (c) QN VG/MS	Hoa: đường kính Flower: diameter	Nhỏ - small	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		To - large	-	7
29. (+)(c) PQ VG	Hoa: màu cánh hoa trong Flower: color of inner petals	Hơi xanh - greenish	-	1
		Trắng - white	-	2
		Hồng - pink	-	3
30. (*)(c) QL VG	Hoa: lông trên bầu nhụy Flower: pubescence of ovary	Không có - absent	-	1
		Có - present	-	9
31. (c) QN VG	Hoa: mật độ lông của bầu nhụy Flower: density of pubescence of ovary	Thưa - sparse	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Dày - dense	-	7
32. (c) QN VG	Hoa: chiều dài vòi nhụy Flower: length of style	Ngắn - short	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Dài - long	-	7
33. (+)(c) QN VG	Hoa: vị trí phân chia vòi nhụy Flower: position of style splitting	Thấp - low	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Cao - high	-	7
34. (*)(+) (c) QN VG	Hoa: vị trí đầu nhụy liên quan tới nhị hoa Flower: position of stigma relative to stamens	Dưới - below	-	1
		Ngang bằng - same level	-	3
		Ở trên - above	-	5
35. (+) QN MG	Khả năng lên men Fermentation ability	Yếu - weak	-	3
		Trung bình - medium	-	5
		Mạnh - strong	-	7
36. (+) QN MG	Hàm lượng cafein Caffeine content	Không có hoặc rất thấp - absent or very low	-	1
		Thấp - low	-	2
		Trung bình - medium	-	3
		Cao - high	-	4
		Rất cao - very high	-	5

CHÚ THÍCH:

(*) Tính trạng được sử dụng cho tất cả các giống trong mỗi vụ khảo nghiệm và luôn có trong bản mô tả giống, trừ khi trạng thái biểu hiện của tính trạng trước đó hoặc điều kiện môi trường làm cho nó không biểu hiện được.

(+) Tính trạng được giải thích, minh họa và hướng dẫn theo dõi tại Phụ lục A

(a) Quan sát trên các búp chè mọc ra đầu tiên trong năm

(b) Quan sát trên phiến lá phát triển đầy đủ ở mùa hè hoặc mùa thu vào giữa thời kỳ mật độ búp chè phát triển nhất

(c) Quan sát trên hoa phát triển đầy đủ ở giai đoạn nở hoa

III. PHƯƠNG PHÁP KHẢO NGHIỆM

3.1. Yêu cầu vật liệu khảo nghiệm

3.1.1. Giống khảo nghiệm

...

...

...

3.1.1.2. Giống gửi khảo nghiệm phải đảm bảo chất lượng tốt, cây con hoặc hom giống không giập nát và không nhiễm các loại sâu bệnh nguy hại.

3.1.1.3. Mẫu giống gửi khảo nghiệm không được xử lý bằng bất kỳ hình thức nào trừ khi cơ sở khảo nghiệm cho phép hoặc yêu cầu.

3.1.1.4. Thời gian gửi giống: Theo yêu cầu của cơ sở khảo nghiệm.

3.1.2. Giống tương tự

3.1.2.1. Trong Tờ khai kỹ thuật khảo nghiệm (Phụ lục C), tác giả đề xuất các giống tương tự và ghi rõ những tính trạng khác biệt giữa chúng với giống khảo nghiệm. Cơ sở khảo nghiệm xem xét đề xuất của tác giả và quyết định các giống được chọn làm giống tương tự.

3.1.2.2. Giống tương tự được lấy từ bộ mẫu chuẩn của cơ sở khảo nghiệm. Trường hợp cần thiết cơ sở khảo nghiệm có thể yêu cầu tác giả cung cấp giống tương tự và tác giả phải chịu trách nhiệm về chất lượng giống cung cấp. Số lượng và chất lượng giống tương tự như quy định ở Mục 3.1.1.

3.2. Phân nhóm giống khảo nghiệm

Các giống khảo nghiệm được phân nhóm dựa theo các tính trạng sau:

(1) Cây: dạng cây (Tính trạng 2)

...

...

...

(3) Búp: màu lá thứ hai ở giai đoạn “một tôm hai lá” (Tính trạng 7)

(4) Phiến lá: chiều dài (Tính trạng 13)

(5) Hoa: tổng số hoa trên cây (Tính trạng 24)

(6) Hoa: đường kính (Tính trạng 28)

3.3. Phương pháp bố trí thí nghiệm

3.3.1. Thời gian khảo nghiệm

Khảo nghiệm được tiến hành trong một chu kỳ sinh trưởng vào năm thứ ba sau khi trồng (thời kỳ kiến thiết cơ bản).

3.3.2. Điểm khảo nghiệm

Bố trí tại một điểm, nếu có tính trạng không thể đánh giá được thì bố trí thêm 1 điểm bổ sung.

...

...

...

Thí nghiệm được bố trí tối thiểu 2 lần nhắc lại, mỗi lần nhắc trồng 24 cây. Trồng ba hàng, khoảng cách hàng cách hàng 1,5m, cây cách cây 0,3m.

3.3.4. Các biện pháp kỹ thuật khác (Phụ lục B)

3.4. Phương pháp đánh giá

Các tính trạng đánh giá trên các cây riêng biệt, được tiến hành trên 10 cây ngẫu nhiên hoặc các bộ phận của 10 cây mẫu đỏ (một lần nhắc). Các tính trạng khác được tiến hành trên tất cả các cây của ô thí nghiệm.

Phương pháp chi tiết đánh giá tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định áp dụng theo hướng dẫn chung về khảo nghiệm DUS của UPOV (TG/1/3; TGP/8; TGP/9; TGP/10; TGP/11).

3.4.1. Đánh giá tính khác biệt

- Tính khác biệt được xác định bởi sự khác nhau của từng tính trạng đặc trưng giữa giống khảo nghiệm và giống tương tự.

- Tính trạng đánh giá theo phương pháp VG: Giống khảo nghiệm và giống tương tự được coi là khác biệt, nếu ở tính trạng cụ thể chúng biểu hiện ở 2 trạng thái khác nhau một cách rõ ràng và chắc chắn, dựa vào giá trị khoảng cách tối thiểu quy định tại Bảng 1.

- Tính trạng đánh giá theo phương pháp VS và MS: Sự khác biệt có ý nghĩa giữa giống khảo nghiệm và giống tương tự dựa trên giá trị LSD ở mức tin cậy tối thiểu 95%.

...

...

...

3.4.2. Đánh giá tính đồng nhất

Phương pháp chủ yếu đánh giá tính đồng nhất của giống khảo nghiệm là căn cứ vào tỷ tệ cây khác dạng trên tổng số cây trên ô thí nghiệm.

Áp dụng quần thể chuẩn với tỷ lệ cây khác dạng tối đa là 1% ở mức tin cậy tối thiểu 95%. Nếu số cây quan sát là 48 (cả 2 lần nhắc), số cây khác dạng tối đa cho phép là 2.

3.4.3. Đánh giá tính ổn định

Tính ổn định được đánh giá thông qua tính đồng nhất, một giống được coi là ổn định khi chúng đồng nhất qua các vụ khảo nghiệm.

Trong trường hợp cần thiết, có thể tiến hành khảo nghiệm tính ổn định bằng việc trồng thể hệ tiếp theo hoặc trồng cây mới, giống có tính ổn định khi những biểu hiện của các tính trạng ở thế hệ sau tương tự những biểu hiện của các tính trạng ở chu kỳ sinh trưởng trước đó.

IV. QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ

4.1. Khảo nghiệm DUS để bảo hộ quyền tác giả đối với giống chè mới được thực hiện theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật

4.2. Khảo nghiệm DUS để công nhận giống chè mới được thực hiện theo quy định tại Pháp lệnh giống cây trồng ngày 24 tháng 3 năm 2004 và Quyết định số 95/2007/QĐ-BNN ngày 27 tháng 11 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về công nhận giống cây trồng nông nghiệp mới.

...

...

...

5.1. Cục Trồng trọt hướng dẫn và kiểm tra thực hiện Quy chuẩn này. Căn cứ vào yêu cầu quản lý khảo nghiệm DUS giống chè, Cục Trồng trọt kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn này.

5.2. Trong trường hợp các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn quy định tại Quy chuẩn này có sự thay đổi, bổ sung hoặc được thay thế thì thực hiện theo quy định tại văn bản mới.

PHỤ LỤC A

GIẢI THÍCH, MINH HỌA VÀ HƯỚNG DẪN THEO DÕI MỘT SỐ TÍNH TRẠNG

Các quan sát trên búp, trên phiến lá, trên hoa nên tiến hành ở giai đoạn cây chè tuổi 3

Búp:

Hoa:

...

...

...

1. Tính trạng 1 - Cây: sức sinh trưởng

Nên đánh giá ở giai đoạn sinh trưởng sinh dưỡng.

Quan sát khi chè đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh ở tuổi 3, từ tháng 5 đến tháng 8

2. Tính trạng 2 - Cây: kiểu cây

Quan sát khi cây chè trong thời kỳ Kiến thiết cơ bản tuổi 3

3. Tính trạng 3 - Cây: tập tính sinh trưởng

Quan sát khi cây chè trong thời kỳ Kiến thiết cơ bản ở tuổi 3

...

...

...

Quan sát ở giai đoạn cây chè sinh trưởng phát triển mạnh tháng 5 đến tháng 8 khi cây chè ở tuổi 3

5. Tính trạng 6 - Búp: Thời gian nảy chồi của giai đoạn “một tôm một lá”

Thời gian khi có 30% số cây có búp ở giai đoạn “một tôm và một lá” .

Trên mỗi cây quan sát đánh dấu 5 búp, theo dõi thời gian từ khi nẩy chồi đến khi 1 tôm 1 lá hoàn chỉnh.

6. Tính trạng 7 - Búp: mầu lá thứ hai ở giai đoạn “một tôm hai lá”

7. Tính trạng 12 - Phiến lá: thế

...

...

...

9. Tính trạng 16 - Phiến lá: mức độ xanh

Quan sát trên lá thứ 5 và lá thứ 6

10. Tính trạng 17 - Phiến lá: hình dạng vết cắt ngang

11. Tính trạng 19 - Phiến lá: hình dạng chóp lá

12. Tính trạng 20 - Phiến lá: mức độ lượn sóng của mép lá

...

...

...

13. Tính trạng 21 - Phiến lá: mức độ khía răng cưa của mép lá

14. Tính trạng 22 - Phiến lá: hình dạng phần gốc lá

15. Tính trạng 23 - Hoa: thời gian hoa nở hoàn toàn

Thời gian hoa nở hoàn toàn được tính từ khi bắt đầu hình thành mầm hoa đến khi có 50% số hoa nở.

16. Tính trạng 29 - Hoa: màu mặt trong cánh hoa.

17. Tính trạng 33 - Hoa: vị trí phân chia vòi nhụy.

...

...

...

18. Tính trạng 34 - Hoa: vị trí đầu nhụy liên quan tới nhị hoa.

19. Tính trạng 35 - Khả năng lên men trên búp “một tôm hai lá”

Xác định hoạt tính men polyphenoloxydaza theo phương pháp U.V.Margna 1964.

20. Tính trạng 36 - Hàm lượng cafein trên búp “một tôm hai lá”

Xác định cafein tổng số theo phương pháp Bectrand

Không có hoặc rất thấp

≤ 0,5%

Thấp

...

...

...

Trung bình

2,1-3,5%

Cao

3,6-5,0%

Rất cao

>5,0%

PHỤ LỤC B

HƯỚNG DẪN KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CHÈ

...

...

...

+ Tiêu chuẩn hom giống theo tiêu chuẩn hiện hành

+ Tiêu chuẩn cây con theo tiêu chuẩn hiện hành

+ Bầu chè trước khi trồng được tách bỏ túi PE giữ nguyên phần đất trong bầu đặt xuống hốc lấp một lớp đất tơi xốp lên trên.

2. Yêu cầu về đất

Đất làm thí nghiệm phải đại diện cho vùng sinh thái khảo nghiệm, có độ phì đồng đều. Cầy bừa kỹ, sạch cỏ dại, gốc cây, sỏi đá, được san ủi bằng phẳng và thích hợp cho cây chè sinh trưởng phát triển.

3. Bón phân

Bón lót toàn bộ 20 tấn đến 30 tấn phân hữu cơ/ha, lân supe: 500kg đến 600 kg/ha trước khi trồng cây con.

- Bón thúc khi chè tuổi 1:

+ Lượng phân bón cho 1 ha: 40kgN + 30kgP₂O₅ +30kg K₂O.

...

...

...

+ Cách bón: trộn đều phân bón N:P:K; bón cách gốc từ 25cm đến 30 cm, bón sâu từ 6cm đến 7cm, lấp kín.

- Khi chè tuổi 2:

+ Lượng bón cho 1 ha là 60 kg N + 30kg P₂O₅ + 40kg K₂O

+ Thời gian bón và cách bón như chè tuổi 1

- Khi chè tuổi 3:

+ Lượng bón cho 1 ha là 80kg N + 40kg P₂O₅ + 60kg K₂O

+ Thời gian bón và cách bón như chè tuổi 1 (bón cách gốc từ 35cm đến 40 cm)

4. Phòng trừ cỏ dại

Phủ rác, cây phân xanh lên gốc chè để hạn chế cỏ dại. Với chè tuổi 1 phải dùng tay nhổ cỏ ở gốc chè và được xới phá váng sau khi trời mưa to.

...

...

...

5. Phòng trừ sâu bệnh

Cần kiểm tra và phát hiện sớm để phòng trừ kịp thời các loài sâu, bệnh hại nguy hiểm như: rầy xanh, bọ trĩ (bọ cánh tơ), nhện đỏ, bọ xít muỗi, bệnh phồng lá chè, chấm xám, chấm nâu, đốm mắt cua...

Các thuốc được sử dụng để phòng trừ các loại sâu bệnh trên phải nằm trong danh mục thuốc được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho phép sử dụng trên chè và sử dụng thuốc theo đúng quy trình hướng dẫn.

PHỤ LỤC C

TỜ KHAI KỸ THUẬT KHẢO NGHIỆM DUS GIỐNG CHÈ

1. Loài: Camellia sinensis (L.) O. Kuntze.

2. Tên giống:

3. Tổ chức, cá nhân đăng ký khảo nghiệm

...

...

...

Địa chỉ:

Điện thoại / FAX / E.mail:

4. Họ và tên, địa chỉ tác giả giống

1. Họ tên                                               Địa chỉ

2. Họ tên                                               Địa chỉ

3. Họ tên                                               Địa chỉ

5. Nguồn gốc giống, phương pháp chọn tạo

Nguồn gốc

Tên giống bố, mẹ:

...

...

...

5.2. Phương pháp chọn tạo

Lai hữu tính:

Xử lí đột biến:

Phương pháp khác:

5.3. Thời gian và địa điểm chọn tạo

5.4. Phương pháp duy trì và nhân giống:

Giâm cành [    ]

Tách chồi [     ]

Phương pháp khác (mô tả chi tiết)

...

...

...

Nước                                        ngày     tháng     năm

Nước                                        ngày     tháng     năm

7. Các tính trạng đặc trưng của giống

Bảng 2- Một số tính trạng đặc trưng của giống

Tính trạng

Trạng thái biểu hiện

Giống điển hình

Mã số

(*)

...

...

...

Plant: type

(Tính trạng 2)

Bụi - shrub

Saemidori

1

Bán gỗ - semi-arbor

Cin 143

3

...

...

...

Gỗ - arbor

Suối Giàng

5

7.2 Cây: tập tính sinh trưởng

Plant: growth habit

(Tính trạng 3)

Thẳng đứng - upright

-

...

...

...

Nửa đứng - semi upright

-

3

Trải rộng - spreading

-

5

...

...

...

Young shoot: color of second leaf at “two and a bud” stage

(Tính trạng 7)

Trắng nhạt - whitish

-

1

Xanh vàng - yellow green

Chắt Tiền

2

...

...

...

Xanh nhạt - light green

-

3

Xanh - medium green

-

4

Xanh tía - purple green

...

...

...

5

7.4 Phiến lá: chiều dài

Leaf blade: length

(Tính trạng 13)

Ngắn - short

-

3

...

...

...

-

5

Dài - long

-

7

7.5 Hoa: tổng số hoa trên cây

Flower: total number of flower heads per plant

...

...

...

Ít - few

3

Trung bình - medium

5

Nhiều - many

...

...

...

7

7.6 Hoa: đường kính

Flower: diameter

(Tính trạng 28)

Nhỏ - small

-

3

...

...

...

-

5

To - large

-

7

Chú thích: (*): Đánh dấu (+) hoặc điền số liệu cụ thể vào ô trống tương ứng cho phù hợp với trạng thái biểu hiện của giống

8. Các giống tương tự và sự khác biệt so với giống đăng ký khảo nghiệm

...

...

...

Tên giống tương tự

Những tính trạng khác biệt

Trạng thái biểu hiện

Giống tương tự

Giống khảo nghiệm

...

...

...

9. Các thông tin bổ sung giúp cho việc phân biệt giống

9.1. Khả năng chống chịu sâu bệnh:

...

...

...

9.3. Thông tin khác:

Ngày      tháng      năm
(Ký tên , đóng dấu)