Quy chuẩn Việt Nam QCVN 01-154:2014/BNNPTNT về khảo nghiệm tính khác biệt, tính đồng nhất và tính ổn định của giống bí ngô

• Số hiệu: QCVN01-154:2014/BNNPTN
• Loại văn bản: Quy chuẩn
• Nơi ban hành: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: 10/02/2014

STT	Tính trạng	Trạng thái biểu hiện	Giống điển hình	Mã số
1. QN VG	Lá mầm: tỉ lệ chiều rộng/chiều dài Cotyledon: ratio width/length	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		Lớn - large		7
2. (*) (a) QN VG	Cây: chiều dài thân chính Plant: length of main stem	Ngắn - short		3
		Trung binh - medium		5
		Dài - long		7
3. (a) QN VG	Phiến lá: kích cỡ Leaf blade: size	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
4. (*) (+) (a) QN VG	Phiến lá: mép lá Leaf blade: margin	không phân thùy hoặc phân thùy rất nông entire or very weakly incised		1
		Phân thùy nông - weakly incised		2
		Phân thùy trung bình hoặc sâu - moderately or strongly incised		3
5. (a) QN VG	Phiến lá: mức độ màu xanh của mặt trên Leaf blade: intensity of green color of upper side	Nhạt - light		3
		Trung bình - medium		5
		Đậm - dark		7
6. (+) (a) QL VG	Phiến lá: vết đốm bạc Leaf blade: silver patches	Không có - absent
		Có - present	Cô tiên	9
7. (a) QN VG	Cuống lá: chiều dài Petiole: lenght	Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
8. (a) QN VG	Cuống lá: đường kính Petiole: diameter	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
9. QN VG	Hoa cái: chiều dài đài hoa Female flower: length of sepal	Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
10. QN VG	Hoa đực: chiều dài đài hoa Male flower: length of sepal	Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
		Rất dài - very long		9
11. (b) QN VG	Cuống quả: chiều dài Peduncle: length	Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
12. (b) QN VG	Cuống quả: đường kính Peduncle: diameter	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
13. (*) (b) QN VG	Quả: mức độ màu xanh của vỏ quả Fruit: intensity of green color of skin	Rất nhạt - very light		1
		Nhạt - light		3
		Trung bình - medium		5
		Đậm - dark		7
14. (*) (b) QN MG/VG	Quả: chiều dài Fruit: length	Rất ngắn - very short		1
		Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
		Rất dài - very long		9
15. (*) (+) (b) QN MG/VG	Quả: đường kính Fruit: diameter	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
16. (b) QN MG/VG	Quả: tỉ lệ chiều dài/đường kính Fruit: ratio length/diameter	Rất nhỏ - very small		1
		Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
		Rất to - very large		9
17. (*) (b) QN VG	Quả: vị trí của phần rộng nhất Fruit: position of broadest part	Hướng về phía cuống quả - toward stem end		1
		Ở giữa - at middle		2
		Hướng về phía đáy quả - toward blossom end		3
18. (*) (+) (b) PQ VG	Quả: Hình dạng của mặt cắt dọc Fruit: shape in longitudinal section	Hình bầu dục dẹt rộng- transverse broad elliptic		1
		Hình bầu dục dẹt trung bình - transverse medium elliptic		2
		Hình tròn - round		3
		Hình trứng - ovate		4
		Hình tứ giác - quadrangular		5
		Hình thang - trapezoidal		6
		Hình quả lê - pear shaped		7
		Hình chùy - club shaped		8
		Hình trụ - cylindrical		9
19. (*) (b) QN VG	Quả: sự xuất hiện cổ quả Fruit: presence of neck	Không có hoặc không rõ - absent or very weak		1
		Không rõ ràng - weak		2
		Trung bình hoặc rõ ràng - medium or strong		3
20. (b) QN MS	Quả: chiều dài cổ quả Fruit: length of neck	Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
21. (*) (+) (b) QN VG	Quả: độ cong (theo trục dọc) Fruit: curving (longitudinal axis)	Không có hoặc rất ít - absent or very weak		1
		Ít - weak		3
		Trung bình - medium		5
		Nhiều - strong		7
		Rất nhiều - very strong		9
22. (*) (+) (b) QN VG	Quả: Hình dạng núm quả Fruit: profile at stem end	Lồi - raised		1
		Phẳng - flat		2
		Lõm ít - slightly depressed		3
		Lõm trung bình - moderately depressed		4
		Lõm nhiều - strongly depressed		5
23. (*) (+) (b) QN VG	Quả: hình dạng đáy quả Fruit: profile at blossom end	Lõm - depressed		1
		Phẳng - flat		2
		Lồi - raised		3
24. (*) (+) (b) QL VG	Quả: khía quả Fruit: grooves	Không có - absent	Cô tiên	1
		Có - present	Sonata 808	9
25. (b) QN VG	Quả: khoảng cách giữa các rãnh Fruit: depth of grooves	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
26. (b) QN VG	Quả: độ sâu rãnh quả Fruit: depth of grooves	Nông - shallow		3
		Trung bình - medium		5
		Sâu - deep		7
27. (b) QN VG	Quả: vân quả Fruit: marbling	Không có hoặc rất mời - absent of very week		1
		Mờ - week		3
		Trung bình - medium		5
		Đậm - strong		7
28. (*) (c) PQ VG	Quả: màu chính của vỏ Fruit: main color of skin	Xanh - green		1
		Kem - cream		2
		Vàng - yellow		3
		Nâu cam - orange brown		4
		Nâu - brown		5
29. (c) QN VG	Quả: mức độ màu chính của vỏ Fruit: intensity of main color of skin	Nhạt - light		3
		Trung bình - medium		5
		Đậm - brown		7
30. (c) QL VG	Quả: lớp phấn Fruit: waxiness of skin	Không có - absent		1
		Có - present	Bí Mật	9
31. (*) (+) (c) QL VG	Quả: u vấu Fruit: warts	Không có - absent	Bí Cô Tiên	1
		Có - present		9
31. (*) (c) PQ VG	Quả: màu sắc chính của thịt quả Fruit: main color of flesh	Vàng - yellow		1
		Vàng da cam - yellowish orange		2
		Da cam - orange		3
33. (+) (c) QN VG	Quả: độ dày của thịt quả (tại khoang chứa hạt) Fruit: thickness of flesh (at level of seed cavity)	Mỏng - thin		3
		Trung bình - medium		5
		Dày - thick		7
34. (+) (c) QN VG	Quả: đường kính của vết sẹo hoa Fruit: diameter of flower scar	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
35. (*) (c) QN VG	Hạt: chiều dài Seed: length	Ngắn - short		3
		Trung bình - medium		5
		Dài - long		7
36. (+) (c) QN VG	Hạt: tỉ lệ chiều rộng/chiều dài Seed: ratio width/length	Nhỏ - small		3
		Trung bình - medium		5
		To - large		7
37. (c) PQ VG	Hạt: màu sắc vỏ hạt Seed: color of coat	Kem - cream		1
		Vàng - yellow		2
		Nâu - brown		3
		Xám xanh- bluish grey		4
CHÚ THÍCH: (*) Tính trạng được sử dụng cho tất cả các giống trong mỗi vụ khảo nghiệm và luôn có trong bản mô tả giống, trừ khi trạng thái biểu hiện của tính trạng trước đó hoặc điều kiện môi trường làm cho nó không biểu hiện được. (+) Được giải thích, minh họa và hướng dẫn theo dõi ở Phụ lục A. (a) Giai đoạn lá trưởng thành và quả đầu tiên phát triển hoàn toàn. (b) Giai đoạn quả trưởng thành trước khi chín sinh lý. (c) Giai đoạn quả lúc chín sinh lý.

III. PHƯƠNG PHÁP KHẢO NGHIỆM

3.1. Yêu cầu vật liệu khảo nghiệm

3.1.1. Giống khảo nghiệm

3.1.1.1. Số lượng hạt giống gửi khảo nghiệm và lưu mẫu tối thiểu là: 200 g hoặc 1.500 hạt.

3.1.1.2. Chất lượng hạt giống gửi khảo nghiệm tối thiểu có tỷ lệ nảy mầm 85%, độ sạch 99% và ẩm độ 10%;.

3.1.1.3. Hạt giống gửi khảo nghiệm không được xử lý bằng bất kỳ hình thức nào trừ khi cơ sở khảo nghiệm cho phép hoặc yêu cầu.

3.1.1.4. Thời gian gửi giống: Theo yêu cầu của cơ sở khảo nghiệm.

3.1.2. Giống tương tự

3.1.2.1. Trong Tờ khai kỹ thuật (Phụ lục B), tác giả đề xuất các giống tương tự và ghi rõ những tính trạng khác biệt giữa chúng với giống khảo nghiệm. Cơ sở khảo nghiệm xem xét đề xuất của tác giả và quyết định các giống được chọn làm giống tương tự.

...

...

...

3.2. Phân nhóm giống khảo nghiệm

Các giống khảo nghiệm được phân nhóm dựa vào các tính trạng sau:

(1) Cây: chiều dài thân chính (tính trạng 2)

(2) Quả: chiều dài (tính trạng 14)

(3) Quả: đường kính (tính trạng 15)

(4) Quả: Hình dạng của mặt cắt dọc (tính trạng 18)

(5) Quả: khía quả (tính trạng 24)

(6) Quả: màu chính của vỏ (tính trạng 28)

(7) Quả: u vấu (tính trạng 31)

...

...

...

3.3.1. Thời gian khảo nghiệm: Tối thiểu là hai vụ có điều kiện tương tự

3.3.2. Điểm khảo nghiệm: Bố trí tại một điểm, nếu có tính trạng không thể đánh giá được thì bố trí thêm 1 điểm bổ sung.

3.3.3. Bố trí thí nghiệm: Mỗi thí nghiệm được thiết kế phải có tối thiểu 24 cây được chia thành ít nhất hai lần nhắc lại.

3.3.4. Các biện pháp kỹ thuật: áp dụng tại phụ lục C.

3.4. Phương pháp đánh giá

Các tính trạng đánh giá trên các cây riêng biệt, được tiến hành trên 10 cây ngẫu nhiên hoặc các bộ phận của 10 cây mẫu đó cho một lần nhắc lại. Các tính trạng khác được tiến hành trên tất cả các cây của ô thí nghiệm .

Phương pháp đánh giá tính khác biệt, tính đồng nhất và tính ổn định áp dụng theo Tài liệu Hướng dẫn chung về khảo nghiệm DUS của UPOV (TG/1/3, TGP/7/2, TGP/8/1, TGP/9/1, TGP/10/1 và TGP/11/1).

3.4.1. Đánh giá tính khác biệt

- Tính khác biệt được xác định bởi sự khác nhau của từng tính trạng đặc trưng giữa giống khảo nghiệm và giống tương tự.

...

...

...

- Tính trạng đánh giá theo phương pháp VS và MS: Sự khác biệt có ý nghĩa giữa giống khảo nghiệm và giống tương tự dựa trên giá trị LSD ở mức xác suất tin cậy tối thiểu 95%.

- Tính trạng đánh giá theo phương pháp MG: Tùy từng trường hợp cụ thể sẽ được xử lý như tính trạng đánh giá theo phương pháp VG hoặc tính trạng đánh giá theo phương pháp VS và MS.

3.4.2. Đánh giá tính đồng nhất

3.4.2.1. Đối với các giống thụ phấn tự do:

- Tính trạng QL và PQ: Áp dụng quần thể chuẩn với tỷ lệ cây khác dạng tối đa là 1% ở mức xác suất tin cậy tối thiểu 95%. Nếu số cây quan sát là 24 (cả 2 lần nhắc lại), số cây khác dạng tối đa cho phép là 1.

- Tính trạng QN: áp dụng phương pháp độ lệch chuẩn.

3.4.2.2. Đối với các giống lai và giống thuần

Phương pháp chủ yếu đánh giá tính đồng nhất của giống khảo nghiệm là căn cứ vào tỷ lệ cây khác dạng trên tổng số cây trên ô thí nghiệm.

Áp dụng quần thể chuẩn với tỷ lệ cây khác dạng tối đa là 1% ở mức xác suất tin cậy tối thiểu 95%. Nếu số cây quan sát là 24 (cả 2 lần nhắc lại), số cây khác dạng tối đa cho phép là 1.

...

...

...

Tính ổn định được đánh giá thông qua tính đồng nhất, một giống được coi là ổn định khi chúng đồng nhất qua các vụ khảo nghiệm.

Trong trường hợp cần thiết, có thể tiến hành khảo nghiệm tính ổn định bằng việc trồng thế hệ tiếp theo (đối với giống thuần) hoặc trồng bằng vật liệu dự trữ (đối với giống lai), giống có tính ổn định khi những biểu hiện của các tính trạng ở thế hệ sau tương tự những biểu hiện của các tính trạng ở thế hệ trước đó.

IV. QUY ĐỊNH VỀ QUẢN LÝ

4.1. Khảo nghiệm DUS để bảo hộ quyền tác giả đối với giống bí ngô mới được thực hiện theo quy định tại Luật Sở hữu trí tuệ và Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật.

4.2. Khảo nghiệm DUS để công nhận giống bí ngô mới được thực hiện theo quy định tại Pháp lệnh giống cây trồng năm 2004 và Quyết định số 95/2007/QĐ-BNN ngày 27 tháng 11 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về công nhận giống cây trồng nông nghiệp mới.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

5.1. Cục Trồng trọt hướng dẫn và kiểm tra thực hiện Quy chuẩn này. Căn cứ vào yêu cầu quản lý khảo nghiệm DUS giống bí ngô, Cục Trồng trọt kiến nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung Quy chuẩn này.

5.2. Trong trường hợp các văn bản viện dẫn tại Quy chuẩn này có sự thay đổi, bổ sung hoặc được thay thế thì thực hiện theo quy định tại văn bản mới.

...

...

...

GIẢI THÍCH, MINH HỌA VÀ HƯỚNG DẪN THEO DÕI MỘT SỐ TÍNH TRẠNG

Tính trạng 4: Phiến lá: mép lá

Tính trạng 6: Phiến lá: vết đốm bạc

Tính trạng 15: Quả: đường kính

Đánh giá đường kính ở phần lớn nhất của quả.

Tính trạng 18: Quả: Hình dạng của mặt cắt dọc

...

...

...

Tính trạng 21: Quả: độ cong (theo trục dọc)

Tính trạng 22. Quả: Hình dạng núm quả

Tính trạng 23: Quả: Hình dạng đáy quả

Tính trạng 24: Quả: khía quả

Tính trạng 31: Quả: u vấu

...

...

...

Tính trạng 33: Quả: độ dày của thịt quả (tại khoang chứa hạt)

Đo độ dày thịt quả tại phần rộng nhất của thịt quả ở khoang chứa hạt.

Tính trạng 34: Quả: đường kính của vết sẹo hoa

Tính trạng 36: Hạt: tỉ lệ chiều rộng/chiều dài

Tỉ số rộng/dài

Biểu hiện

Mã số

...

...

...

Nhỏ

3

Tương đương 0,5

Trung bình

5

Lớn hơn 0,5

To

7

...

...

...

TỜ KHAI KỸ THUẬT KHẢO NGHIỆM DUS GIỐNG BÍ NGÔ

B.1. Loài chung: bí ngô (bí đỏ, bí rợ) Cucurbita moschata Duch.

B.2. Tên giống:

B.3. Tổ chức, cá nhân đăng ký khảo nghiệm

Tên:

Địa chỉ:

Điện thoại / FAX / E.mail:

B.4. Họ và tên, địa chỉ tác giả giống

4.1. Họ tên:                               Địa chỉ:

...

...

...

4.3. Họ tên:                               Địa chỉ:

B.5. Nguồn gốc giống, phương pháp chọn tạo:

B.5.1. Nguồn gốc

- Tên giống bố, mẹ:

- Nguồn gốc vật liệu:

B.5.2. Phương pháp chọn tạo

- Lai hữu tính:

+ Lai định hướng: [  ]

+ Lai định hướng một phần: [  ]

...

...

...

- Xử lí đột biến:

- Phát hiện và phát triển:

- Phương pháp khác:

B.5.3. Thời gian và địa điểm chọn tạo

B.5.4. Phương pháp duy trì và nhân giống:

Nhân giống từ hạt:

(a) Giống tự thụ phấn [  ]

(b) Giống giao phấn [  ]

Quần thể giống [  ]

...

...

...

(c) Giống lai [  ]

(d) Khác [  ] (mô tả chi tiết)

B.6. Giống đã được bảo hộ hoặc công nhận ở nước ngoài

Nước                            ngày     tháng    năm

Nước                            ngày     tháng    năm

B.7. Các tính trạng đặc trưng của giống

Bảng B.1 - Một số tính trạng đặc trưng của giống

Tính trạng

Mã số

...

...

...

7.1 (Tính trạng 1)

Lá mầm: tỉ lệ chiều rộng/chiều dài

Cotyledon: ratio width/length

Ngắn - short

3

Trung bình - medium

5

...

...

...

7

7.2. (Tính trạng 14)

Quả: chiều dài

Fruit: length

Rất ngắn - very short

1

Ngắn - short

...

...

...

Trung bình - medium

5

Dài - long

7

Rất dài - very long

9

...

...

...

7.4. (Tính trạng 15)

Quả: đường kính

Fruit: diameter

Nhỏ - small

3

Trung bình - medium

5

...

...

...

7

7.5. (Tính trạng 18)

Quả: Hình dạng của mặt cắt dọc

Fruit: shape in longitudinal section

Hình bầu dục dẹt rộng - transverse broad elliptic

1

Hình bầu dục dẹt trung bình - transverse medium elliptic

...

...

...

Hình tròn - round

3

Hình trứng - ovate

4

Hinh tứ giác - quadrangular

5

...

...

...

Hình thang - Trapezoidal

6

Hình qua lê - pear shaped

7

Hình chùy - club shaped

8

...

...

...

9

.

7.6. (Tính trạng 21)

Quả: độ cong (theo trục dọc)

Fruit: curving (longitudinal axis)

Không có hoặc rất ít - absent or very weak

1

Ít - weak

...

...

...

Trung bình - medium

5

Nhiều - strong

7

Rất nhiều - very strong

9

...

...

...

7.7. (Tính trạng 24)

Quả: khía quả

Fruit: grooves

Không có - absent

9

Có - present

1

...

...

...

Quả: màu chính của vỏ

Fruit: main color of skin

Xanh - green

1

Kem - cream

2

Vàng - yellow

...

...

...

Nâu cam - orange brown

4

Nâu - brown

5

7.9. (Tính trạng 31)

Quả: u vấu

...

...

...

Không có - absent

1

Có - present

9

CHỦ THÍCH: (*): Đánh dấu (+) hoặc đền số liệu cụ thể vào ô trống tương ứng cho phù hợp với trạng thái biểu hiện của giống

B.8. Các giống tương tự và sự khác biệt so với giống đăng ký khảo nghiệm

Bảng B.2 - Sự khác biệt giữa giống tương tự và giống khảo nghiệm

...

...

...

Những tính trạng khác biệt

Trạng thái biểu hiện

Giống tương tự

Giống khảo nghiệm

B.9. Các thông tin bổ sung giúp cho việc phân biệt giống

...

...

...

B.9.2. Các điều kiện đặc biệt để khảo nghiệm giống:

B.9.3. Thông tin khác:

Ngày     tháng    năm
(Ký tên, đóng dấu)

PHỤ LỤC C

BIỆN PHÁP KỸ THUẬT

C.1. Làm bầu cây con

...

...

...

- Gieo hạt: gieo 1 đến 2 hạt/bầu;

- Chăm sóc;

- Ra cây.

C.2. Yêu cầu về đất

- Đất làm thí nghiệm phải đại diện cho vùng sinh thái khảo nghiệm, tơi xốp có độ phì đồng đều, bằng phẳng, sạch cỏ dại và chủ động tưới tiêu.

- Làm đất: cày sâu bừa kỹ, xẻ rãnh cách hàng 2,0 m đến 2,5 m.

C.3. Khoảng cách và mật độ trồng:

- Trồng theo hốc: kích thước hốc: 40 cm x 40 cm x 40 cm,

- Mật độ từ 2.000 cây đến 2.500 cây/ha.

...

...

...

- Tùy theo độ phì của đất, đặc tính của giống để bón phân phù hợp.

- Cách bón: bón phân theo hốc, bón làm hai lần lúc cây dài 40 cm đến 50 cm và khi cây ra hoa.

C.5. Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh:

- Phòng trừ sâu bệnh và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn của ngành bảo vệ thực vật (trừ những thí nghiệm khảo nghiệm quy định không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật).

- Chú ý một số loại sâu bệnh chính: Rệp (Aphis gosypii), một số loài bọ xít như (Diabrotica balteata, Acalymma vittat); sâu đục dây (Melittia cucurbitae) bệnh đốm lá vi khuẩn (Erwinia tracheiphila), đốm lá do nấm (Pseudomonas lachrymans), bệnh phấn trắng (Erysiphe cichoracearum).

C.6. Thu hoạch quả: sau thụ phấn từ 3,0 đến 3,5 (tháng)