LAO ĐỘNG - TIỀN LƯƠNG

Người lao động có bắt buộc phải gia nhập công đoàn cơ sở không?

Chuyên viên pháp lý Đình Huy

15:42 11/04/22

Công đoàn là một tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn của giai cấp công nhân và của người lao động được thành lập trên cơ sở tự nguyện, là thành viên trong hệ thống chính trị xã hội Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Mặt khác, công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn. Vậy người lao động có bắt buộc phải gia nhập Công đoàn cơ sở không? Mời quý thành viên cùng tham khảo nội dung dưới đây:

>> Ngày nghỉ có hưởng lương của NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam

>> NLĐ có bị sa thải khi “thường xuyên” không hoàn thành công việc?

1. Công đoàn cơ sở là gì?

Theo khoản 2 Điều 4 Luật Công đoàn 2012 quy định Công đoàn cơ sở là tổ chức cơ sở của Công đoàn, tập hợp đoàn viên công đoàn trong một hoặc một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, được công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở công nhận theo quy định của pháp luật và Điều lệ Công đoàn Việt Nam.

2. Người lao động có bắt buộc phải gia nhập Công đoàn cơ sở?

Theo khoản 1 Điều 170 Bộ luật Lao động 2019 quy định người lao động có quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn theo quy định của Luật Công đoàn.

Bên cạnh đó, khoản 1 Điều 4 Luật Công đoàn 2012 quy định về quyền công đoàn là quyền thành lập, gia nhập và hoạt động công đoàn của người lao động, đoàn viên công đoàn và quyền của tổ chức công đoàn theo quy định của pháp luật và quy định của cơ quan có thẩm quyền.

Như vậy, người lao động có quyền lựa chọn gia nhập hoặc không gia nhập tổ chức Công đoàn tại cơ sở.

3. Nếu NSDLĐ ép buộc người lao động gia nhập Công đoàn cơ sở thì bị xử phạt thế nào?

Theo khoản 1 Điều 175 Bộ luật Lao động 2019 quy định nghiêm cấm các hành vi liên quan đến thành lập, gia nhập và hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở gồm có:

Phân biệt đối xử đối với người lao động, thành viên ban lãnh đạo của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở vì lý do thành lập, gia nhập hoặc hoạt động tổ chức đại diện người lao động, bao gồm:

Yêu cầu tham gia, không tham gia hoặc ra khỏi tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động;
Sa thải, kỷ luật, đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, không tiếp tục giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động, chuyển người lao động làm công việc khác;
Phân biệt đối xử về tiền lương, thời giờ làm việc, các quyền và nghĩa vụ khác trong quan hệ lao động;
Cản trở, gây khó khăn liên quan đến công việc nhằm làm suy yếu hoạt động của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.

Trường hợp NSDLĐ yêu cầu NLĐ tham gia, không tham gia hoặc ra khỏi tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở để được tuyển dụng, giao kết hoặc gia hạn hợp đồng lao động thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 36 Nghị định 12/2022/NĐ-CP. Mức phạt từ 15 triệu đến 30 triệu đồng, đối với NSDLĐ là tổ chức thì mức phạt áp dụng gấp 02 lần theo khoản 2 Điều 6 Nghị định trên.

4. Khi gia nhập Công đoàn cơ sở người lao động được hưởng những quyền lợi gì?

Theo Điều 10 Luật Công đoàn 2012 quy định về việc đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ. Theo đó, Công đoàn cơ sở có trách nhiệm:

Hướng dẫn, tư vấn cho người lao động về quyền, nghĩa vụ của người lao động khi giao kết, thực hiện hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc với đơn vị sử dụng lao động;
Đại diện cho tập thể người lao động thương lượng, ký kết và giám sát việc thực hiện thoả ước lao động tập thể;
Tham gia với đơn vị sử dụng lao động xây dựng và giám sát việc thực hiện thang, bảng lương, định mức lao động, quy chế trả lương, quy chế thưởng, nội quy lao động;
Đối thoại với đơn vị sử dụng lao động để giải quyết các vấn đề liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của người lao động;
Tổ chức hoạt động tư vấn pháp luật cho người lao động;
Tham gia với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động;
Kiến nghị với tổ chức, cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, giải quyết khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động hoặc của người lao động bị xâm phạm;
Đại diện cho tập thể người lao động khởi kiện tại Toà án khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động bị xâm phạm; đại diện cho người lao động khởi kiện tại Toà án khi quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động bị xâm phạm và được người lao động uỷ quyền;
Đại diện cho tập thể người lao động tham gia tố tụng trong vụ án lao động, hành chính, phá sản doanh nghiệp để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của tập thể người lao động và người lao động; và
Tổ chức và lãnh đạo đình công theo quy định của pháp luật.

Theo Điều 18 Luật Công đoàn 2012 quy định đoàn viên của Công đoàn được nhận những quyền và lợi ích sau:

Yêu cầu Công đoàn đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng khi bị xâm phạm;
Được thông tin, thảo luận, đề xuất và biểu quyết công việc của Công đoàn; được thông tin về đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước liên quan đến Công đoàn, người lao động; quy định của Công đoàn;
Ứng cử, đề cử, bầu cử cơ quan lãnh đạo công đoàn theo quy định của Điều lệ Công đoàn Việt Nam; chất vấn cán bộ lãnh đạo công đoàn; kiến nghị xử lý kỷ luật cán bộ công đoàn có sai phạm;
Được Công đoàn tư vấn pháp luật, trợ giúp pháp lý miễn phí pháp luật về lao động, công đoàn;
Được Công đoàn hướng dẫn giúp đỡ tìm việc làm, học nghề; thăm hỏi, giúp đỡ lúc ốm đau hoặc khi gặp hoàn cảnh khó khăn;
Tham gia hoạt động văn hoá, thể thao, du lịch do Công đoàn tổ chức;
Đề xuất với Công đoàn kiến nghị cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp về việc thực hiện chế độ, chính sách, pháp luật đối với người lao động.

Bên cạnh những quyền lợi mà đoàn viên Công đoàn được hưởng thì cũng phải có những trách nhiệm sau:

Chấp hành và thực hiện Điều lệ Công đoàn Việt Nam, nghị quyết của Công đoàn; tham gia các hoạt động công đoàn, xây dựng tổ chức công đoàn vững mạnh;
Học tập nâng cao trình độ chính trị, văn hoá, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp; rèn luyện phẩm chất giai cấp công nhân; sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật;
Đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp, lao động có hiệu quả và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và tổ chức công đoàn.

Trên đây là quy định về Người lao động có bắt buộc phải gia nhập công đoàn cơ sở không? Nếu còn thắc mắc khác, quý độc giả vui lòng để lại câu hỏi tại đây.

Căn cứ pháp lý:

- Nội dung nêu trên là phần giải đáp, tư vấn của chúng tôi dành cho khách hàng của Pháp luật doanh nghiệp. Nếu quý khách còn vướng mắc, vui lòng gửi về Email [email protected].

- Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo;

- Điều khoản được áp dụng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đang đọc.