Tiêu chuẩn TCVN 10736-40:2023 về Hệ thống quản lý chất lượng không khí trong nhà

• Số hiệu: TCVN10736-40:2023
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2023

VÍ DỤ: Trong một tòa nhà có khu vực đỗ xe bên ngoài, khả năng xuất hiện khí carbon monoxit, bụi và các khí thải khác là gần như chắc chắn. Vì khu vực đỗ xe không được kết nối với các khu vực có người ở nên ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà sẽ không đáng kể. Mức độ rủi ro phải thấp, nghĩa là không cần thực hiện thêm hành động. Nếu khu vực đỗ xe nằm nội bộ tòa nhà, ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà có thể ít hoặc nhiều, tùy thuộc vào cách bố trí/cấu trúc tòa nhà. Do đó, rủi ro từ trung bình đến rất cao có thể xảy ra, đòi hỏi phải đánh giá sâu hơn về đo lường chất lượng.

- thực hiện đánh giá: tất cả các khía cạnh chất lượng không khí trong nhà được coi là có liên quan (ít nhất, rủi ro từ trung bình đến rất cao] cần được đánh giá và, nếu cần, các biện pháp kiểm soát thích hợp phải được thực hiện và lập thành văn bản.

Việc đánh giá có thể ngụ ý

- đo các chất ô nhiễm liên quan (ví dụ, carbon monoxid để đánh giá tình hình liên quan đến bãi đậu xe, hoặc formaldehyde nếu có đồ nội thất mới làm bằng ván dăm, v.v.);

- xem xét tài liệu (ví dụ sửa đổi hồ sơ kiểm soát legionella nếu tháp giải nhiệt có sẵn trong tòa nhà, sửa đổi hồ sơ của các chương trình bảo trì, v.v.);

- kiểm tra bằng mắt (ví dụ như sự xuất hiện của nấm, hoặc các loại khác);

- xem xét các khiếu nại và dữ liệu dịch tễ học (vị trí khiếu nại, tần suất, loại, v.v.).

Các khía cạnh điển hình thường được coi là có tác động đến chất lượng không khí trong nhà ở hầu hết các tòa nhà là:

a) vị trí xây dựng;

...

...

...

c) vật liệu xây dựng; đồ nội thất và hàng tiêu dùng điện;

d) lắp đặt tòa nhà:

1) điều hòa không khí;

2) công trình cấp nước;

3) thiết bị vệ sinh;

4) thùng nhiên liệu;

5) thang máy và thang cuốn.

e) khu vực đỗ xe;

f) các phòng sử dụng đặc biệt (nhà kho, cơ khí, bán hàng tự động, nhà ăn, v.v...);

...

...

...

h) sửa chữa tòa nhà.

A.2  Vị trí của tòa nhà

Vị trí của tòa nhà có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà theo nhiều cách.

Ví dụ, khi hệ thống thông gió của tòa nhà phụ thuộc vào không khí trong lành ngoài trời, thì chất lượng không khí ngoài trời có ảnh hưởng chính đến chất lượng không khí cuối cùng trong nhà mà tòa nhà có thể đạt được. Chất lượng không khí ngoài trời kém có thể được cải thiện bằng các hệ thống lọc và làm sạch. Các đặc điểm của khu vực, thành thị hay nông thôn, sẽ xác định các loại chất gây ô nhiễm ngoài trời, ví dụ: nhân tạo (ví dụ như NO_x hoặc bụi) ở khu vực đô thị hoặc chủ yếu là sinh học [ví dụ: đất tự nhiên, bụi biển, nấm, phấn hoa, côn trùng) ở khu vực nông thôn.

Điều kiện khí hậu, đặc biệt là độ ẩm, nhiệt độ, điều kiện gió, khí tượng và vi khí hậu có ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà. Ví dụ, bề mặt ẩm do ngưng tụ hơi nước có thể dẫn đến nấm mốc phát triển.

Việc sử dụng địa điểm trước đây có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí, đặc biệt là ở các tầng thấp hơn hoặc nếu các dòng không khí sạch gần với đất bị ô nhiễm.

Các đặc điểm địa chất cũng có thể có tác động, đặc biệt đối với sự hiện diện của radon hoặc thoron.

A.3  Hoạt động, sử dụng và bố trí công trình

Các hoạt động diễn ra nội bộ một tòa nhà nên được coi là nguồn gây ô nhiễm tiềm ẩn. Ví dụ, trung tâm mua sắm, nhà hàng, quán ăn tự phục vụ, phòng thí nghiệm, bệnh viện, tòa nhà có công trình trùng tu là nguồn phát sinh mùi và sản phẩm đốt điển hình.

...

...

...

Điều quan trọng là phải xem xét các nguồn gây ô nhiễm khác nhau do các hoạt động hàng ngày (ví dụ: nấu ăn, đốt nến, lò sưởi).

Dữ liệu lịch sử và hiện tại về các hoạt động nội bộ tòa nhà đang được nghiên cứu nên được thu thập và phân tích, nếu có.

Việc sử dụng và phân phối ban đầu của tòa nhà nên được so sánh với việc sử dụng và phân phối hiện tại của nó, vì những thay đổi không phù hợp là nguyên nhân phổ biến gây ra các vấn đề về chất lượng không khí trong nhà, ví dụ: phòng không có bộ khuếch tán không khí hoặc lưới tản nhiệt.

Cần xem xét loại công trình, bao gồm đó là nhà cao tầng hay nhà riêng, chiều cao tầng, các phương án thông gió tự nhiên khả thi [ví dụ bố cục, sự tồn tại hoặc hàng hiên, loại cửa sổ và kích thước, kiến thức về độ kín khí của tòa nhà], loại mặt tiền (ví dụ: bức xạ, truyền nhiệt, bảo vệ mặt trời) và độ kín của lớp vỏ tòa nhà (ví dụ: mái nhà, cửa sổ).

Ngoài ra, cần xem xét các đặc điểm về tuổi thọ vận hành của tòa nhà, bao gồm loại người sử dụng (ví dụ: tuổi, giới tính chủ yếu, loại trang phục, hoạt động, thời gian lưu trú trung bình, mật độ người ở) và loại hình sử dụng (ví dụ: làm việc, sinh hoạt, hoạt động thể chất).

A.4  Vật liệu xây dựng, đồ nội thất và hàng tiêu dùng điện

Vật liệu xây dựng, đồ nội thất và đồ điện tiêu dùng là yếu tố chính ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà. Chúng có thể là nguồn phát thải chất ô nhiễm, vì chúng có khả năng phát tán sợi, hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC), mùi và vi sinh vật, v.v. Vật liệu không phải là một khía cạnh đồng nhất; mỗi vật liệu nên được xem xét riêng biệt và tác động của nó nên được xem xét về mặt:

a) thành phần vật liệu: sự có mặt của các chất độc hại (ví dụ: VOC, amiăng, formaldehyd, radon] và các đặc tính (ví dụ: độ xốp và khả năng hấp thụ);

b) tuổi và tình trạng của vật liệu;

...

...

...

d) các khu vực tiếp xúc trực tiếp trong các khu vực chiếm giữ;

e) dòng không khí cưỡng bức tiếp xúc với vật liệu;

f) khả năng phát thải thứ cấp do phản ứng hóa học giữa các vật liệu khác nhau hoặc các điều kiện xây dựng khác (xâm nhập ôzôn, điều kiện nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, v.v.).

Thông tin về vật liệu được kiểm tra khí thải (ví dụ xem EN 16516:2017, AgBB, EU-LCI) sẽ được tính đến khi đánh giá các khía cạnh này.

A.5  Cơ sở vật chất và hệ thống lắp đặt của tòa nhà

A.5.1  Quy định chung

Cài đặt là các yếu tố được thiết kế để hỗ trợ các chức năng và sự thoải mái của không gian trong nhà, và để phù hợp với mục đích sử dụng của chúng. Điều quan trọng là phải đánh giá các đặc tính kỹ thuật của các cài đặt khác nhau và nghiên cứu tác động của chúng đối với chất lượng không khí trong nhà.

Các thiết bị quan trọng nhất, mặc dù có thể không phải là duy nhất, có thể ảnh hưởng đến chất lượng không khí trong nhà là hệ thống điều hòa không khí (A.5.2), công trình cấp nước (A.5.3), cơ sở vệ sinh (A.5.4) và các khu vực khác có khả năng bị nhiễm bẩn (A.5.5).

A.5.2  Hệ thống điều hòa không khí

...

...

...

a) thiết kế và kích thước phải phù hợp với mục đích sử dụng và đặc điểm của khu vực sử dụng;

b) bảo trì cơ khí để đảm bảo công năng và hiệu suất;

c) các điều kiện cơ khí và vệ sinh để đảm bảo chúng không trở thành nguồn gây ô nhiễm;

d) điều kiện vận hành để đảm bảo sử dụng đúng cách.

Điều quan trọng là phải kiểm tra xác nhận một số điểm liên quan đến các hệ thống này:

- nếu tòa nhà đã thay đổi mục đích sử dụng, phân phối và/hoặc tải nhiệt theo thiết kế ban đầu, thì sự phù hợp của hệ thống HVAC đối với mục đích sử dụng mới phải được kiểm tra xác nhận; chuẩn mực thực hiện phải phù hợp với đặc điểm kỹ thuật của dự án;

- nếu các thay đổi được thực hiện đối với các phân vùng nội bộ của tòa nhà; điều này sẽ được xem xét vì nó có thể ảnh hưởng đến quy hoạch của tòa nhà.

A.5.3  Công trình cấp nước

Có nhiều loại cơ sở nước khác nhau trong các tòa nhà. Có hai loại chính:

...

...

...

b) Hệ thống phân phối nước, được thiết kế để lưu trữ và vận chuyển nước được sử dụng trực tiếp tại các điểm cuối và cung cấp cho các hệ thống, ví dụ: nước uống hợp vệ sinh, hệ thống tưới cây, đài phun nước, hệ thống chữa cháy. Rủi ro là chúng có thể giải phóng các giọt nhỏ bị ô nhiễm và làm ô nhiễm con người hoặc các cơ sở khác, ví dụ như Legionella.

Hệ thống lắp đặt xử lý nước có thể rò rỉ và chảy tràn ra ngoài, có thể ảnh hưởng đến các vật liệu khác, tạo ra các vấn đề hư hỏng nói chung và đặc biệt là sự phát triển của vi sinh vật. Các khay ngưng tụ của các thiết bị xử lý không khí có liên quan đến vấn đề này, đặc biệt đối với các thiết bị cuộn dây quạt trên trần giả.

A.5.4  Công trình vệ sinh

Các cơ sở vệ sinh bao gồm vệ sinh, xử lý và tiêu hủy nước thải, phòng chứa rác, thải khói và khí trong nhà để xe, nhà bếp, nhà hàng, v.v.

A.5.5  Các lĩnh vực khác

Các lĩnh vực sau đây sẽ được xác định và kiểm soát:

- Thùng nhiên liệu: VOC có thể phát thải trong quá trình nạp nhiên liệu, làm sạch hoặc trong trường hợp rò rỉ;

- Thang máy, cầu thang bộ và thang cuốn: Những thứ này có thể đóng vai trò là đường di chuyển của chất gây ô nhiễm từ, ví dụ, nhà để xe và nhà kho, đến các khu vực có người ở khác;

- Bãi đỗ xe/nhà để xe: Đây là những nguồn gây ô nhiễm tiềm ẩn bởi khí thải dạng hạt và khí đốt. Vị trí của bãi đỗ xe/nhà để xe, dù ở dưới lòng đất hay ngoài trời, đều rất quan trọng. Các kết nối giữa bãi đỗ xe/nhà để xe và các khu vực có người ở, thông qua thang máy hoặc cầu thang bộ, có thể trở thành các con đường gây ô nhiễm;

...

...

...

A.6  Bảo trì tòa nhà; bao gồm các sản phẩm bảo trì và làm sạch

Bảo trì là một trong những quá trình quan trọng để đảm bảo chất lượng không khí trong nhà tốt. Bảo trì theo truyền thống tập trung vào các khía cạnh cơ khí để đảm bảo khả năng hoạt động của các cơ sở, tuy nhiên, việc bảo trì vệ sinh không đầy đủ có thể dẫn đến các loại vấn đề khác nhau về chất lượng không khí.

Các mục quan trọng nhất cần xem xét liên quan đến bảo trì là:

a) đào tạo cụ thể về chất lượng không khí trong nhà cho nhân viên bảo trì;

b) các quy trình bằng văn bản về bảo trì phòng ngừa và khắc phục trong kiểm soát sinh vật gây hại tổng hợp;

c) việc xây dựng và áp dụng các quy định pháp luật và tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành trong việc sử dụng hóa chất;

d) niêm yết và đăng ký bảng dữ liệu an toàn hóa chất sử dụng để bảo trì (đặc biệt là các sản phẩm trang trí, làm sạch và chất diệt khuẩn);

e) quy trình bằng văn bản về bảo trì phòng ngừa và khắc phục để đảm bảo chất lượng không khí trong nhà;

f) hồ sơ và tài liệu về các cơ sở xử lý bắt buộc tuân theo yêu cầu pháp luật hiện hành ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và không khí trong nhà (ví dụ: Legionella, khả năng uống được của nước, radon, hồ bơi);

...

...

...

h) các quy trình bằng văn bản để làm sạch tòa nhà nhằm cải thiện chất lượng không khí trong nhà (ví dụ: bụi, phát thải VOC của các sản phẩm bảo dưỡng và làm sạch).

A.7  Cải tạo tòa nhà

Các hoạt động cải tạo là các hoạt động có thể tạo ra nồng độ cao của các hạt, phát tán nấm, phát thải các hợp chất dễ bay hơi, formaldehyd, v.v. Do đó, việc cải tạo cần được lên kế hoạch hợp lý để tránh các tác động bất lợi có thể xảy ra do nhiễm chéo.

Các nội dung quan trọng nhất cần xem xét trong cải tạo là:

a) đánh giá trước các vật liệu có chứa amiăng, sơn có chì hoặc các chất ô nhiễm có hại khác;

b) đào tạo nhân viên tham gia công việc về chất lượng không khí trong nhà;

c) lập thành văn bản các quy trình cải tạo;

d) lựa chọn vật liệu có tác động thấp đến chất lượng không khí trong nhà;

e) liệt kê và đăng ký bảng dữ liệu an toàn cho các hóa chất được sử dụng (đặc biệt là các sản phẩm trang trí và làm sạch);

...

...

...

g) thực hiện các phương pháp làm việc phát thải thấp.

Phụ lục B

(Tham khảo)

Xác định và đánh giá các khía cạnh chất lượng không khí trong nhà:

Lưu đồ hệ thống mô tả

Thư mục tài liệu tham khảo

...

...

...

[2] TCVN ISO/IEC 17025, Yêu cầu chung về năng lực đối với phòng thử nghiệm và phòng hiệu chuẩn

[3] United States Environmental Protection Agency (EPA) Indoor Air Quality Building Education and Assessment Model (I-BEAM), us EPA, 2002

[4] ASHRAE Indoor Air Quality Guide: Best Practices for Design, Construction and Commissioning. ASHRAE, 2009

[5] US EPA Building Air Quality Guide: A Guide for Building Owners and Facility Managers, us EPA, 1991

[6] World Health Organization (WHO) WHO Guidelines for Indoor Air Quality: Selected Pollutants. WHO, 2010

[7] EN 16516:2017, Construction products: Assessment of release of dangerous substances - Determination of emissions into indoor air

[8] AGbb Certification of emissions of construction products and floor coverings. Eco-lnstitut

[9] Agreed EU-LCI values (July 2018)

[10] TCVN 9788 :2013 (ISO Guide 73:2009), Quản lý rủi ro- Từ vựng

...

...

...

[12] UNE 171330-1:2008 Indoor air quality. Part 1: Indoor air quality diagnostic

[13] ISO 16813:2006, Building environment design - Indoor environment - General principles