Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8131:2009 Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn - Phương pháp phát hiện Shigella Spp

• Số hiệu: TCVN8131:2009
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2009

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 8131 : 2009

ISO 21567 : 2004

VI SINH VẬT TRONG THỰC PHẨM VÀ THỨC ĂN CHĂN NUÔI - PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN SHIGELLA SPP.

Microbiology of food and animal feeding stuff - Horizontal method for the detection of Shigella spp.

Lời nói đầu

TCVN 8131 : 2009 hoàn toàn tương đương với ISO 21567 : 2004;

TCVN 8131 : 2009 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC/F13 Phương pháp phân tích và lấy mẫu biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

Lời giới thiệu

...

...

...

Khi tiêu chuẩn này được soát xét tiếp thì cần phải tính đến mọi thông tin sẵn có liên quan đến phạm vi mà phương pháp đếm đĩa này đã được tiến hành và các nguyên nhân gây sai lệch so với phương pháp trong trường hợp các sản phẩm cụ thể.

Việc hài hòa các phương pháp thử có thể không thực hiện được ngay và đối với một vài nhóm sản phẩm có thể tồn tại các tiêu chuẩn và/hoặc tiêu chuẩn quốc gia mà không phù hợp với tiêu chuẩn này. Trong trường hợp có sẵn tiêu chuẩn sản phẩm cần thử nghiệm thì phải tuân theo tiêu chuẩn đó. Thông thường, khi các tiêu chuẩn nói trên được soát xét, thì chúng sẽ phải được sửa đổi để phù hợp với tiêu chuẩn này, sao cho cuối cùng các sai lệch với phương pháp đếm đĩa này chỉ còn là các lý do kỹ thuật thật cần thiết.

VI SINH VẬT TRONG THỰC PHẨM VÀ THỨC ĂN CHĂN NUÔI - PHƯƠNG PHÁP PHÁT HIỆN SHIGELLA SPP.

Microbiology of food and animal feeding stuff - Horizontal method for the detection of Shigella spp.

CẢNH BÁO - Khi áp dụng tiêu chuẩn này có thể cần phải sử dụng các vật liệu, thiết bị và các thao tác nguy hiểm. Người sử dụng tiêu chuẩn này phải tự thiết lập các thao tác an toàn thích hợp và xác định khả năng áp dụng các giới hạn qui định trước khi sử dụng tiêu chuẩn. Thận trọng khi thải bỏ tất cả các vật liệu lây nhiễm.

1. Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này qui định phương pháp phát hiện Shigella spp.

Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho:

...

...

...

- các mẫu môi trường trong khu vực sản xuất và chế biến thực phẩm.

2. Tài liệu viện dẫn

Các tài liệu viện dẫn sau rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với các tài liệu viện dẫn ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản được nêu. Đối với các tài liệu viện dẫn không ghi năm công bố thì áp dụng phiên bản mới nhất, bao gồm cả các sửa đổi, bổ sung (nếu có).

TCVN 6263 (ISO 8261), Sữa và sản phẩm sữa - Hướng dẫn chung về chuẩn bị mẫu thử, huyền phù ban đầu và dung dịch pha loãng thập phân để kiểm tra vi sinh vật.

TCVN 6404 (ISO 7218), Vi sinh vật trong thực phẩm và trong thức ăn chăn nuôi - Nguyên tắc chung về kiểm tra vi sinh vật.

TCVN 6507-1 (ISO 6887-1), Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi - Chuẩn bị mẫu thử, dung dịch huyền phù ban đầu và các dung dịch pha loãng thập phân để kiểm tra vi sinh vật - Phần 1: Các nguyên tắc chung để chuẩn bị huyền phù ban đầu và các dung dịch pha loãng thập phân.

TCVN 6507-2 (ISO 6887-2), Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi - Chuẩn bị mẫu thử, dung dịch huyền phù ban đầu và các dung dịch pha loãng thập phân để kiểm tra vi sinh vật - Phần 2: Các nguyên tắc cụ thể để chuẩn bị các mẫu thịt và sản phẩm thịt.

TCVN 6507-3 (ISO 6887-3), Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi - Chuẩn bị mẫu thử dung dịch huyền phù ban đầu và các dung dịch pha loãng thập phân để kiểm tra vi sinh vật - Phần 3: Các nguyên tắc cụ thể để chuẩn bị các mẫu thủy sản và sản phẩm thủy sản.

TCVN 6507-4 (ISO 6887-4), Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi - Chuẩn bị mẫu thử, dung dịch huyền phù ban đầu và các dung dịch pha loãng thập phân để kiểm tra vi sinh vật - Phần 4: Các nguyên tắc cụ thể để chuẩn bị các sản phẩm khác với sữa và sản phẩm sữa, thịt và sản phẩm thịt, thủy sản và sản phẩm thủy sản.

...

...

...

TCVN 8128-2 : 2009 (ISO/TS 11133-2 : 2009), Vi sinh vật trong thực phẩm và thức ăn chăn nuôi - Hướng dẫn chuẩn bị và sản xuất môi trường cấy - Phần 2: Các hướng dẫn thực hành về thử hiệu năng của môi trường cấy.

3. Thuật ngữ và định nghĩa

Trong tiêu chuẩn này sử dụng các thuật ngữ và định nghĩa sau đây:

3.1. Shigella (shigella)

Các vi sinh vật tạo thành các khuẩn lạc phù hợp với các mô tả của các loài trên môi trường chọn lọc đặc được sử dụng, và cho thấy có các đặc tính sinh hóa vào huyết thanh học như mô tả trong phép thử được thực hiện theo tiêu chuẩn này.

3.2. Phát hiện Shigella spp. (detection of Shighella spp.)

Xác định sự có mặt hay không có mặt các vi sinh vật này trong một phần khối lượng cụ thể của mẫu thử khi các phép thử được tiến hành theo tiêu chuẩn này.

4. Nguyên tắc

4.1. Yêu cầu chung

...

...

...

4.2. Tăng sinh trong môi trường lỏng chọn lọc

Phần mẫu thử được cấy vào canh thang Shigella có chứa novobioxin 0,5 µg/ml, rồi được ủ kỵ khí ở 41,5 ^oC ± 1 ^oC trong 16 h đến 20 h.

4.3. Đổ đĩa và nhận biết các khuẩn lạc

Cấy các dịch cấy tăng sinh thu được vào ba môi trường phân biệt chọn lọc: thạch MacConkey có tính chọn lọc thấp; thạch XLD có tính chọn lọc trung bình và thạch Hektoen có độ nhạy cao nhất. Tất cả các đĩa này được ủ ở 37 ^oC trong 20 h đến 24 h.

4.4. Khẳng định bằng sinh hóa và huyết thanh học

Chọn các khuẩn lạc điển hình và nghi ngờ trong mỗi môi trường từ ba môi trường thạch chọn lọc. Các khuẩn lạc này được cấy thuần khiết trên thạch dinh dưỡng, rồi tiến hành các phép thử sinh hóa và huyết thanh học như mô tả.

5. Môi trường nuôi cấy, và thuốc thử và kháng huyết thanh (antisera)

Vùng cấy

Bề ngoài

...

...

...

Bảng 1 - Khẳng định và phân biệt bằng sinh hóa các loài Shigella với Escheriachia coll, các loài Hafnia và Providencia

Phép thử

Escherichia coli

Các loài Hafnia

Providencia

Shigella sonnei

Shigella flexneri

Shigella dysenteriae

Shigella bodil

...

...

...

-

-

-

-

-

-

+

V

+

...

...

...

-

-^e

-^e

+

V

V

-

-

-

...

...

...

-

-

V

-

-

-

-

V

+

...

...

...

-

-

-

-^i

V

+

-

+

-

...

...

...

-

+

-

+

-

V^d(61 %)

V^d (44 %)

V^d (29 %)

+

...

...

...

-

+ (95 %)

-

V^f (50 %)

V^f (11 %)

Axit từ:

V

V

-

...

...

...

V^g (9,4 %)

V^g (4,5 %)

V^g (6,7 %)

+

+

-

+(100 %)

+ (100 %)

+ (100 %)

...

...

...

V

V

-

-^c

-^a

-

-^a

+

+

...

...

...

+ (99 %)

+ ^b (94 %)

-

+ (98 %)

V

V

V

-

V

...

...

...

V

V

V

-

-^c (25 %)

V (53 %)

-

-

V

...

...

...

-

-

-

-

-

+

-

-

-

...

...

...

V (29 %)

V (42 %)

V

-

V

-^c (15 %)

-

-

-

...

...

...

+

-

-

-

V^h (4,0 %)

V (57 %)

Bảng 2 - Các phép thử sinh hóa bổ sung^a để phân biệt một số chủng Shigella spp. và Escherichia coli

Loài

Phản ứng sinh hóa (phát triển) trong một thời gian ủ xác định

...

...

...

Christensen xitrat

Natri mucat

+ % trong 2 ngày

+ % sau 2 ngày

+ % trong 2 ngày

+ % sau 2 ngày

+ % trong 2 ngày

+ % sau 2 ngày

- (0)

...

...

...

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

...

...

...

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

- (0)

...

...

...

V (6,4)

V (36,7)

V (83,8)

+ (93,5)

V (> 15,3)

V (> 34,2)

+ (91,6)

+ (93,0)

Bảng 3 - Phân biệt bằng tính kháng nguyên trong các loài Shigella

...

...

...

Nhóm kháng nguyên

Serovar (chỉ ra kháng nguyên cụ thể)

S. dysenteriae

A

S. flexneri

B

S. boydii

C

D

...

...

...

Phụ lục A

(Quy định)

Lưu đồ quy trình thử nghiệm

Phụ lục B

(Quy định)

Thành phần và chuẩn bị môi trường nuôi cấy và thuốc thử

20,0 g

...

...

...

2,0 g

5,0 g

1,0 g

1,5 ml

1 000 ml

25,0 mg

1 000 ml

20,0 g

10,0 g

...

...

...

5,0 g

0,03 g

0,001 g

9 g đến 18 g^a

1 000 ml

3,0 g

5,0 g

3,75 g

7,5 g

...

...

...

5,0 g

1,0 g

6,8 g

0,8 g

0,08 g

9 g đến 18 g ^a

1 000 ml

12,0 g

3,0 g

...

...

...

12,0 g

2,0 g

9,0 g

5,0 g

5,0 g

1,5 g

0,1 g

0,065 g

12 g đến 18 g ^a

...

...

...

3,0 g

5,0 g

12 g đến 18 g ^a

1 000 ml

3,0 g

3,0 g

20,0 g

5,0 g

10,0 g

...

...

...

1,0 g

0,3 g

0,3 g

0,024 g

9 g đến 18 g ^a

1 000 ml

3,0 g

5,0 g

4 g đến 9 g ^a

...

...

...

1,0 g

1,0 g

5,0 g

2,0 g

0,012 g

9 g đến 18 g^a

1 000 ml

400 g

1 000 ml

...

...

...

50 ml

5,0 g

3,0 g

1,0 g

0,015 g

1 000 ml

10,0 g

5,0 g

1,0 g

...

...

...

Phân phối các lượng 5 ml môi trường vào các ống cấy hẹp hoặc chai có nắp vặn (6.11).

5,0 g

25 ml

75 ml

6,9 g

khoảng 3 ml

50 ml

0,08 g

15 ml

...

...

...

15 ml

10,0 g

3,0 g

5,0 g

10,0 g

0,04 g

1 000 ml

Phân phối các lượng 5 ml môi trường vào các ống hoặc chai vô trùng (6.11) có kích thước phù hợp.

Kiểm tra vài ống nghiệm đựng từng môi trường hoàn chỉnh về độ vô trùng bằng cách ủ ở 37 ^oC trong 24 h.

...

...

...

B.12 Dung dịch nước muối

B.12.1 Thành phần

8,5 g

1 000 ml

Phân phối các lượng 10 ml dung dịch vào các bình hoặc chai có nắp vặn.

2,0 g

5,0 g

0,2 g

1,0 g

...

...

...

0,08 g

9 g đến 18 g ^a

1 000 ml

Phân phối các lượng khoảng 8 ml môi trường vào các ống nghiệm (6.11).

3,0 g

0,2 g

0,5 g

0,1 g

0,4 g

...

...

...

5,0 g

0,08 g

0,012 g

9 g đến 18 g ^a

1 000 ml

Phân phối môi trường này vào các ống nghiệm (6.11) đến một phần ba ống, đậy nắp.

10,0 g

10,0 g

0,024 g

...

...

...

Phân phối các lượng 5 ml môi trường này vào các ống nghiệm (6.11).

10,0 g

0,024 g

1 000 ml

Phân phối các lượng 5 ml môi trường này vào các ống nghiệm (6.11).

Phụ lục C

(Quy định)

Mô tả hình thái và màu sắc khuẩn lạc Shigella trên thạch chọn lọc, về mục đích nhận biết và kiểm soát chất lượng

...

...

...

Các loài vi khuẩn

Thạch chọn lọc

Thạch MacConkey

Thạch XLD

Thạch Hektoen

[1] Theo Ewing W.H. và Lindberg A.A. Serology of the Shigella. Trong: Methods in Microbiology (Ed. Bergan T.), Vol. 14, Acacdemic Press, 1984.