Tiêu chuẩn Việt Nam TCVN 8160-4:2009 thực phẩm - Xác định hàm lượng nitrat và/hoặc nitrit - Phần 4

• Số hiệu: TCVN8160-4:2009
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2009

Pha động:	như mô tả trong 4.12
UV:	205 nm
Thể tích bơm:	40 (nhỏ nhất)
Tốc độ dòng:	1 ml/min
Nếu sử dụng các loại cột khác như mô tả trong 5.10.2. thì điều chỉnh điều kiện sắc ký

6.4.2. Đo IC

Trước tiên bơm các dung dịch chuẩn (4.9) sau đó bơm các dung dịch mẫu thử trắng và mẫu thử với các điều kiện nêu trong 6.4.1. Khi tiến hành các dãy phân tích, thì cứ năm mẫu thử bơm một mẫu chuẩn.

Nếu pic thu được của mẫu nằm ngoài phạm vi đường chuẩn, thì pha loãng dung dịch mẫu thử trong pha động và lặp lại bước phân tích.

Nhận dạng pic nitrat hoặc nitrit bằng cách so sánh các thời gian lưu đối với dung dịch chuẩn (4.9) và các dung dịch mẫu thử (6.2).

Đọc hàm lượng nitrat hoặc nitrit của dung dịch mẫu thử từ đường chuẩn.

Kiểm tra giá trị mẫu trắng để đảm bảo rằng trong quá trình chuẩn bị mẫu thử không bị nhiễm nitrat và/hoặc nitrit.

6.5. Tính và biểu thị kết quả

Tính hàm lượng nitrit trong mẫu, w_(NO^-₂₎, được biểu thị bằng miligam ion trên kilogam theo công thức (1):

w_(NO^-₂₎ =  (1)

...

...

...

 là giá trị của nitrit đọc được từ đường chuẩn, tính bằng miligam trên lít (mg/l);

200 là thể tích phần mẫu thử đã pha loãng (xem 6.2), tính bằng mililít (ml);

m là khối lượng phần mẫu thử ban đầu, tính bằng gam (g).

F là hệ số pha loãng;

Làm tròn kết quả đến số nguyên.

Tính hàm lượng nitrat trong mẫu, w_(NO^-₃₎, được biểu thị bằng miligam ion trên kilogam theo công thức (2):

w_(NO^-₃₎ =  (2)

trong đó:

 là giá trị của nitrat đọc được từ đường chuẩn, tính bằng miligam trên lít (/l);

...

...

...

Làm tròn kết quả đến số nguyên.

7. Độ chụm

7.1. Yêu cầu chung

Các chi tiết của phép thử liên phòng thử nghiệm của phương pháp này được nêu trong Phụ lục B. Các giá trị thu được từ phép thử liên phòng thử nghiệm này có thể không áp dụng được cho các dải nồng độ của chất phân tích và chất nền khác với các giá trị nêu trong Phụ lục B.

7.2. Độ lặp lại

Chênh lệch tuyệt đối giữa các kết quả của hai phép thử đơn lẻ độc lập, thu được trên vật liệu thử giống hệt nhau, do một người thực hiện sử dụng cùng thiết bị thực hiện trong một khoảng thời gian ngắn, được phép vượt quá giá trị giới hạn lặp lại r sau đây nhưng không quá 5 % trường hợp:

Các giá trị đó là:

Nitrat

Thịt bò muối (N)

...

...

...

r = 6,0 mg/kg

Thịt bò muối(N)

= 290 mg/kg

r = 25,0 mg/kg

Xúc xích (N)

= 148 mg/kg

r = 11,6 mg/kg

...

...

...

Thịt bò muối(N)

= 38,9 mg/kg

r = 4,4 mg/kg

Xúc xích(N)

= 161 mg/kg

r = 17,2 mg/kg

7.3. Độ tái lập

Chênh lệch tuyệt đối giữa các kết quả của hai phép thử đơn lẻ, thu được trên vật liệu thử giống hệt nhau, do hai phòng thử nghiệm khác nhau thực hiện, được phép vượt quá giá trị giới hạn tái lập R sau đây nhưng không quá 5 % trường hợp:

...

...

...

Nitrat

Thịt bò muối (N)

= 60,8 mg/kg

R = 27,7 mg/kg

Thịt bò muối(N)

= 290 mg/kg

R = 26,6 mg/kg

...

...

...

= 35 mg/kg

R = 15,7 mg/kg

Xúc xích (N)

= 148 mg/kg

R = 37,5 mg/kg

Salami (N)

= 107 mg/kg

...

...

...

Nitrit

Thịt bò muối(N)

= 38,9 mg/kg

R = 10,3 mg/kg

Xúc xích(N)

= 47 mg/kg

R = 11,5 mg/kg

...

...

...

= 161 mg/kg

R = 31,2 mg/kg

Salami (N)

= 52 mg/kg

R = 13,2 mg/kg

7.4. Báo cáo thử nghiệm

Báo cáo thử nghiệm phải ghi rõ:

a) mọi thông tin cần thiết để nhận biết đầy đủ về mẫu thử;

...

...

...

c) kết quả thu được và đơn vị tính;

d) ngày lấy mẫu và phương pháp lấy mẫu (nếu biết);

e) ngày nhận mẫu;

f) ngày thử nghiệm;

g) nếu độ lặp lại đã được kiểm tra thì nêu kết quả thu được;

h) mọi điểm đặc biệt quan sát được trong quá trình thử nghiệm;

i) mọi chi tiết thao tác không được quy định trong phương pháp này hoặc tùy chọn có thể ảnh hưởng đến kết quả.

PHỤ LỤC A

...

...

...

VÍ DỤ VỀ SẮC ĐỒ IC CỦA THỊT BÒ MUỐI (MẪU TỪ PHÉP THỬ LIÊN PHÒNG THỬ NGHIỆM)

CHÚ DẪN

1 = Nitrit, 38,9 mg/kg khối lượng tại thời gian lưu 12,63 min.

2 = Nitrat, 289,6 mg/kg khối lượng tại thời gian lưu 20,73 min.

Hình A.1 – Ví dụ về sắc độ IC của thịt bò muối

(Mẫu được lấy từ phép thử liên phòng thử nghiệm)

PHỤ LỤC B

...

...

...

DỮ LIỆU VỀ ĐỘ CHỤM

Các thông số trong Bảng B.1 sau đây đã thu được trong phép thử liên phòng thử nghiệm phù hợp với TCVN 6910 (ISO 5725) (tất cả các phần) [3], do Centre Technique de la Salaison, de la Charcuterie et des Converves de Viandes (CTSCCV), Pháp thực hiện.

Bảng B.1 – Các kết quả của phép thử liên phòng thử nghiệm

Thịt bò muối I

Thịt bò muối II

(N)

(N)

(N)

...

...

...

Năm thực hiện phép thử liên phòng thử nghiệm

1994

1994

1994

1944

Số lượng phòng thử nghiệm

16

16

16

...

...

...

Số lượng mẫu

1

1

1

1

Số lượng phòng thử nghiệm còn lại sau khi trừ ngoại lệ

14

13

14

...

...

...

Số lượng ngoại lệ

2

3

2

3

Số lượng kết quả được chấp nhận

42

39

42

...

...

...

Giá trị trung bình  (mg/kg)

7

60,8

38,9

290

Độ lệch chuẩn lặp lại, s_r (mg/kg)

1,2

2,1

1,5

...

...

...

Độ lệch chuẩn tương đối lặp lại, (RSD_r) (%)

17,0

3,5

4,0

3,1

Giới hạn lặp lại, r (mg/kg)

3,3

6,0

4,4

...

...

...

Độ lệch chuẩn tái lập, s_R (mg/kg)

2,3

9,8

3,7

9,4

Độ lệch chuẩn tương đối tái lập, RSD_R (%)

32,9

16,1

9,4

...

...

...

Giới hạn tái lập, R (mg/kg)

6,5

27,7

10,3

26,6

Chỉ số Horrat R

2,8^a

1,9

1,0

...

...

...

^a Theo Horwitz [4], thì dữ liệu về độ chụm đối với nitrit nồng độ thấp đã được đánh giá là không thể chấp được và chúng chỉ được dùng cho mục đích cung cấp thông tin.

Phương pháp này cũng đã được đánh giá hiệu lực trong hai phép thử liên phòng thử nghiệm do Cục Thực phẩm Quốc gia Thụy Điển thực hiện năm 1998 [5].

Các kết quả nghiên cứu của cộng tác I của NMKL do 13 phòng thử nghiệm của Cộng đồng Châu Âu thực hiện (Bảng B.2).

Bảng B.2 – Các kết quả nghiên cứu cộng tác I của NMKL

(N)

(N)

Xúc xích

Xúc xích

...

...

...

Xúc xích

Số lượng kết quả được chấp nhận

11

11

9

10

Số lượng ngoại lệ

0

1

...

...

...

1

Giá trị trung bình (mg/kg)

47

161

35

148

Độ lệch chuẩn lặp lại, s_r (mg/kg)

-

6,1

...

...

...

4,2

Độ lệch chuẩn tương đối lặp lại (RSD_r) (%)

-

3,8

-

2,8

Giới hạn lặp lại r (mg/kg)

-

17,2

...

...

...

11,6

Độ lệch chuẩn tái lập, s_R (mg/kg)

4,1

11,2

5,6

13,4

Độ lệch chuẩn tương đối tái lập, RSD_R (%)

8,7

6,9

...

...

...

9,0

Giới hạn tái lập, R (mg/kg)

11,5

31,2

15,7

37,5

Chỉ số Horrat R

1,0

0,9

...

...

...

1,2

Các kết quả nghiên cứu cộng tác của NMKL II do 15 phòng thử nghiệm của Cộng đồng Châu Âu (Bảng B.3)

Bảng B.3 – Các kết quả nghiên cứu cộng tác II của NMKL

(N)

(N)

Salami

Salami

Pate

...

...

...

Salami

Pate

Số lượng kết quả được chấp nhận

11

13

14

13

15

15

...

...

...

4

2

1

2

0

0

Giá trị trung bình (mg/kg)

8,5

52

...

...

...

66

107

115

Độ lệch chuẩn lặp lại, s_r (mg/kg)

2,0

-

-

8,3

-

...

...

...

Độ lệch chuẩn tương đối lặp lại (RSD_r) (%)

23,2

-

-

12,4

-

-

Giới hạn lặp lại r (mg/kg)

5,5

...

...

...

-

23,1

-

-

Độ lệch chuẩn tái lập, s_R (mg/kg)

2,7

4,7

11,0

12,9

...

...

...

21,1

Độ lệch chuẩn tương đối tái lập, RSD_R (%)

31,5

8,9

17,1

19,4

12,4

18,4

Giới hạn tái lập, R (mg/kg)

...

...

...

13,2

30,8

36,1

37,2

59,1

Chỉ số Horrat R

2,7^a

1,0

2,0

...

...

...

1,6

2,4^a

^a Theo Horwitz [4], thì dữ liệu về độ chụm đối với các nồng độ nitrit/nitrat này đã được đánh giá là không thể chấp được và chúng chỉ được dùng cho mục đích cung cấp thông tin.

PHỤ LỤC C

(Tham khảo)

KHẢ NĂNG ÁP DỤNG TIẾP THEO

C.1. Yêu cầu chung

Kinh nghiệm cho thấy rằng phương pháp này có thể áp dụng để xác định nitrat trong các chất nền không phải là sản phẩm thịt. Việc chuẩn bị mẫu cần được điều chỉnh như sau:

...

...

...

Cho 50 ml nước ở nhiệt độ từ 50 ^oC đến 60 ^oC vào phần mẫu thử đựng trong bình cổ rộng và trộn kỹ sử dụng máy khuấy từ (5.3) trong 10 min.

Thêm 50 ml axetonitril (4.2), lắc kỹ rồi để yên 10 min. Chuyển hết hỗn hợp này sang bình định mức 200 ml, tráng cổ bình bằng nước. Thêm nước đến vạch.

Lọc lần thứ nhất qua giấy lọc gấp nếp (5.4) sau đó lọc qua bộ lọc màng có cỡ lỗ khoảng 0,45 (5.5). Nếu dung dịch đã trong thì có thể bơm mẫu. Nếu dung dịch chưa trong thì lọc qua bộ lọc mảng cỡ lỗ 0,22  (5.6) (dung dịch mẫu thử). Chuẩn bị mẫu trắng bằng cách thay phần mẫu thử bằng 10 ml nước.

C.3. Độ chụm

C.3.1. Yêu cầu chung

Các chi tiết của phép thử liên phòng thử nghiệm của phương pháp này đối với các chất nền khác được nêu trong Bảng C.1 và C.2. Các giá trị thu được từ phép thử liên phòng thử nghiệm này có thể không áp dụng được cho các dải nồng độ của chất phân tích và chất nền khác với giá trị nêu trong Bảng C.1 và C.2.

C.3.2. Độ lặp lại

Chênh lệch tuyệt đối giữa các kết quả của hai phép thử đơn lẻ độc lập, thu được trên vật liệu thử giống hệt nhau, do một người thực hiện sử dụng cùng thiết bị thực hiện trong một khoảng thời gian ngắn, được phép vượt quá giá trị giới hạn lặp lại r sau đây nhưng không quá 5 % trường hợp:

Các giá trị đối với nitrat tính theo ion nitrat là:

...

...

...

= 1347 mg/kg

r = 55,6 mg/kg

Cà rốt

= 63,3 mg/kg

r = 12,1 mg/kg

Thức ăn cho trẻ nhỏ

= 83,2 mg/kg

r = 7,0 mg/kg

C.3.3. Độ tái lập

...

...

...

Các giá trị đối với nitrat tính theo ion nitrat là:

Rau bina (spinach)

= 1347 mg/kg

R = 196,9 mg/kg

Cà rốt

= 63,3 mg/kg

R = 27,3 mg/kg

Thức ăn cho trẻ nhỏ

= 83,2 mg/kg

...

...

...

Bắp cải

= 301 mg/kg

R = 59,6 mg/kg

Thức ăn cho trẻ nhỏ

= 68 mg/kg

R = 23,0 mg/kg

Rau diếp

= 2233 mg/kg

R = 350 mg/kg

...

...

...

= 133 mg/kg

R = 54,6 mg/kg

C.3.4. Các dữ liệu về độ chụm tiếp theo

Các thông số trong Bảng C.1 sau đây đã thu được trong phép thử liên phòng thử nghiệm phù hợp với TCVN 6910 (ISO 5725) (tất cả các phần) [3], do Centre Technique de la Salaison, de la Charcuterie et des Converves de Viandes (CTSCCV), Pháp thực hiện.

Bảng C.1 – Dữ liệu về độ chụm tiếp theo từ CTSCCV

N

Rau bina

...

...

...

Thức ăn cho trẻ nhỏ

Năm thực hiện phép thử liên phòng thử nghiệm

1994

1994

1994

Số lượng phòng thử nghiệm

17

17

17

...

...

...

1

1

1

Số lượng phòng thử nghiệm còn lại sau khi trừ ngoại lệ

15

15

14

Số lượng ngoại lệ

2

...

...

...

3

Số lượng kết quả được chấp nhận

45

44

70

Giá trị trung bình,  (mg/kg)

1347

63,3

83,2

...

...

...

19,6

4,3

2,5

Độ lệch chuẩn tương đối lặp lại (RSD_r) (%)

1,5

6,7

3,0

Giới hạn lặp lại r (mg/kg)

55,6

...

...

...

7,0

Độ lệch chuẩn tái lập, s_R (mg/kg)

69,2

9,6

5,9

Độ lệch chuẩn tương đối tái lập, RSD_R (%)

5,2

15,2

7,1

...

...

...

196,9

27,3

16,7

Chỉ số Horrat R

1,0

1,8

0,9

Hai phép thử bổ sung đã được Cục thực phẩm quốc gia Thụy Điển thực hiện năm 1998 [5] cho các chi tiết trong (Bảng C.2).

Bảng C.2 – Dữ liệu về độ chụm tiếp theo từ CTSCCV

...

...

...

N

N

Thức ăn cho trẻ nhỏ

Thức ăn cho trẻ nhỏ

Cải bắp

Phomat

Rau diếp

Năm thực hiện phép thử liên phòng thử nghiệm

1998

...

...

...

1998

1998

1998

Số lượng phòng thử nghiệm

13

13

13

15

15

...

...

...

11

10

11

13

12

Số lượng ngoại lệ

2

3

2

...

...

...

3

Giá trị trung bình , mg/kg

58

68

301

133

2233

Độ lệch chuẩn lặp lại, s_r, mg/kg

-

...

...

...

-

-

-

Độ lệch chuẩn tương đối lặp lại, RSD_r, %

-

-

-

-

-

...

...

...

-

-

-

-

-

Độ lệch chuẩn tái lập, s_R (mg/kg)

5,0

8,2

21,3

...

...

...

125

Độ lệch chuẩn tương đối tái lập, RSD_R %

8,6

12,2

7,1

14,7

5,6

Giới hạn tái lập, R (mg/kg)

14,0

...

...

...

59,6

54,6

350

Chỉ số Horrat R

1,0

1,4

1,0

1,9

1,1

...

...

...

THƯ MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Bulletin de liaison du Centre Technique de la Salaison. De la Charcuterie el des Conserves de Viandes CTSCCV 7. Avenue du General de Gaulle, F-94700 Maisons Alfort. Vol. 5. No 1, 1995.

[2] Congers Sep 95 chromatographies et techniques apparentees. Poster A 90. avaliable from Euradif-B.P.11-38243 Meylan Cede^*. France.

[3] TCVN 6910 (ISO 5725) (tất cả các phần), Độ chính xác (độ đúng và độ chụm) của phương pháp đo và kết quả đo.

[4] Horwilz, W,: International coordination and validation ol analytical methods. In; Food Additives Conlaminants, 1993. Vol 10. No 1.61-69.

[5] Menno el al.: Liquid Chromatographic Determination of Residual Nitrite/Nitrate in Foods: NMKL Collaborative Study. In: Journal of AOAC Internationl. 2000. Vol 83, No2. 365 - 375.

[6] EN 12014-1, Foodstuffs – Determination of nitrate and/or nitrite content – Part 1: General considerations.