TIÊU
CHUẨN QUỐC GIA
TCVN
10239-2:2013
ISO
1518-2:2011
SƠN VÀ VECNI - XÁC ĐỊNH ĐỘ BỀN CÀO XƯỚC - PHẦN 2: PHƯƠNG
PHÁP GIA TẢI THAY ĐỔI
Paints and
varnishes - Determination of scratch resistance - Part 2:
Variable-loading method
Lời nói đầu
TCVN 10239-2:2013 hoàn toàn
tương đương ISO 1518-2:2011.
TCVN 10239-2:2013 do Ban kỹ
thuật tiêu chuẩn quốc gia
TCVN/TC35 Sơn và vecni biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng
đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.
Bộ tiêu chuẩn TCVN 10239 (ISO 1518) Sơn
và vecni
- Xác định độ bền
cào xước,
bao gồm các phần sau:
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
- TCVN 10239-2:2013 (ISO 1518-2:2011) Phần
2: Phương pháp gia tải
thay đổi.
SƠN VÀ VECNI
- XÁC ĐỊNH ĐỘ BỀN CÀO XƯỚC - PHẦN 2: PHƯƠNG PHÁP
GIA TẢI THAY ĐỔI
Paints and
varnishes - Determination of scratch resistance - Part 2:
Variable-loading method
1. Phạm vi áp dụng
Tiêu chuẩn này quy định phương
pháp xác định độ bền cào xước, bằng bút thử xước đầu nhọn được gia tải với tải
trọng liên tục gia tăng,
của lớp phủ đơn lớp hoặc lớp trên của hệ phủ đa lớp của sơn, vécni hoặc sản phẩm có liên
quan.
Phép thử này hữu ích khi so sánh độ bền
cào xước của các lớp phủ khác nhau. Phép thử này hữu ích nhất khi đánh giá
tương đối với các tấm thử có độ bền cào xước rất khác nhau.
Tiêu chuẩn này và TCVN 10239-1 (ISO
1518-1) đều không quy định phương pháp sử dụng bút thử xước cong quy định trong
ISO 12137. Việc lựa chọn giữa ba phương pháp phụ thuộc vào vấn đề thực tiễn cụ
thể.
2. Tài liệu viện dẫn
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
TCVN 2090 (ISO 15528), Sơn, vecni
và nguyên liệu cho sơn và vecni - Lấy mẫu.
TCVN 5669 (ISO 1513), Sơn và vecni
- Kiểm tra và chuẩn bị mẫu thử.
TCVN 5670 (ISO 1514), Sơn và vecni
- Tấm chuẩn để thử.
TCVN 9760 (ISO 2808), Sơn và vecni
- Xác định độ dày màng.
3. Thuật ngữ và định
nghĩa
Trong tiêu chuẩn này, áp dụng thuật ngữ
và định nghĩa sau:
3.1. Vết xước, n
(scratch)
Cắt hoặc chọc thủng xuyên qua bề mặt
phủ, được thực hiện do tiếp xúc với vật sắc
4. Nguyên tắc
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
5. Thiết bị, dụng cụ
5.1. Thiết bị xác định độ bền
cào xước
Thiết bị phù hợp1) nêu tại
Hình 1. Thiết bị về cơ bản bao gồm có cán đối trọng, một đầu có gắn bút thử xước
đầu nhọn. Tấm thử đặt trên bàn
trượt được điều khiển bằng động cơ để chuyển động dưới bút thử xước với tốc
độ 10 mm/s. Vật nặng gắn trên cán được gia tải liên tục, hoạt động trên cán
theo cách sao cho khi tấm thử di chuyển dưới bút thử xước, tải trọng trên bút thử xước
liên tục được gia tăng.
Dải gia tải trên bút thử xước có thể
khác nhau bằng cách thay
đổi khối lượng gia tải liên tục (ví dụ: các dải gia tải có sẵn bao gồm các khối
lượng từ 0 g đến 50 g, 0 g đến 100 g và 0 g đến 200 g). Một đĩa cân nhỏ được gắn
phía trên bút thử xước để đặt các quả cân nhằm mở rộng dải gia tải
trên bút thử xước (ví dụ: thêm khối lượng 100 g sẽ thay đổi dải gia tải từ 0 g
đến 200 g thành dải gia tải 100 g đến 300 g).
CHÚ DẪN
1 đối trọng hình trụ
2 vật nặng được gia tải liên tục
3 đĩa cân
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
5 bút thử xước
Hình 1 - Thiết
bị thử xước có bút thử xước đầu nhọn
5.2. Bút thử xước, tốt nhất có
đầu bằng kim cương hoặc saphia hình côn, đầu nhọn được làm tròn đến bán kính
(0,03 ± 0,005) mm (xem Hình 2).
5.3. Kính hiển vi, tốt nhất có độ phóng
đại gấp 100 lần, để kiểm tra bút thử xước. Kính hiển vi cũng có thể được sử dụng để kiểm
tra lớp phủ bị xước.
6. Lấy mẫu
Lấy một mẫu đại diện của sản phẩm được thử
(hoặc từng sản phẩm trong trường hợp hệ phủ đa lớp) theo quy định trong TCVN 2090 (ISO
15528).
Kiểm tra và chuẩn bị từng mẫu thử như
quy định trong TCVN 5669 (ISO 1513).
Kích thước tính bằng milimet
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
1 kim cương hoặc saphia hình côn
2 bút thử xước
Hình 2 - Bút
thử xước đầu bằng kim cương hoặc saphia hình côn
7. Tấm thử
7.1. Nền
Chọn tấm nền từ một trong những tấm nền
quy định trong TCVN 5670 (ISO 1514) và, nếu có thể, theo yêu cầu ứng dụng thực
tế. Các tấm thử phải phẳng và không bị biến dạng, có độ dày tối đa khoảng 12 mm,
và có chiều rộng và chiều dài từ 100 mm đến 400 mm.
7.2. Chuẩn bị và sơn phủ
Chuẩn bị từng tấm thử theo TCVN 5670 (ISO 1514)
và sau đó sơn phủ theo phương
pháp quy
định
với sản phẩm hoặc hệ sản phẩm cần thử.
7.3. Làm khô và ổn định
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Tấm thử được sơn phủ phải được lưu kho
và xử lý để tránh bị nhiễm bẩn do vân tay và bụi.
CHÚ THÍCH: Vân tay, bụi
hoặc nhiễm bản khác trên bề mặt sẽ khiến cho độ chính xác bị thấp đi.
7.4. Độ dày lớp
phủ
Xác định độ dày, tính bằng micromet,
của lớp phủ đã được làm khô bằng một trong những quy trình
quy định trong TCVN 9760 (ISO 2808).
8. Cách tiến hành
8.1. Điều kiện thử
Tiến hành phép thử tại (23 ± 2) °C và độ ẩm tương đối
(50 ± 5) %.
8.2. Chuẩn bị thử
Đặt thiết bị trên bề mặt phẳng và vững
chắc.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Kiểm tra bút thử xước dưới kính hiển
vi, tốt nhất ở độ phóng đại
gấp 100 lần, theo hướng dẫn vận hành thiết bị nhằm đảm bảo thiết bị không bị
hư hại.
Làm sạch bút thử xước, nếu cần thiết,
bằng vải sạch hoặc giấy không xơ ráp.
8.3. Phép xác định
Đặt tấm thử sát với cữ chặn trên bàn
trượt. Siết chặt tấm thử tại chỗ bằng cách vặn các ốc đều nhau tại cùng một thời
điểm.
Siết chặt bút thử xước theo hướng thẳng
đứng.
Điều chỉnh đối trọng sao cho khi đầu
bút thử xước vừa chạm vào bề mặt tấm thử, tải trọng trên bút thử xước bằng
không.
Điều chỉnh độ cao của bút thử
xước so với độ dày của tấm thử, bằng cách nhả cán bút và đặt đầu bút thử xước
trên tấm thử.
Gia tải bút thử xước với dải khối lượng
thấp nhất được thử, ví dụ: từ 0 g đến 50 g.
Khởi động thiết bị với vận tốc khoảng 10 mm/s.
Thiết bị nêu trong Hình 1 sẽ tự động ngừng khi tấm thử trượt di
chuyển 100 mm.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Nếu không bị xước, tăng dải gia tải
trên bút thử xước, ví dụ từ 0 g đến 100 g và tiếp tục trong vùng thử nhưng
không chồng lên vùng đã thử cho đến khi xuất hiện vết xước. Khi có vết xước,
xác định loại khuyết tật. Các khuyết
tật được xác định như sau:
a) Biến dạng dẻo: bề mặt không có khuyết
tật hay phá hủy liên kết nào;
b) Khuyết tật bề mặt: ảnh hưởng đến bề mặt do sự khác nhau về tán xạ
ánh sáng giữa tia thử và bề mặt liền
kề.
c) Xước bề mặt: vết cắt hoặc thủng liên tục
xuyên qua bề mặt.
d) Gãy: phá hủy vào sơn, gãy bề mặt có thể
nhìn thấy được.
e) Tất cả những điều trên.
CHÚ THÍCH: Trong một số
trường hợp, một trong những loại khuyết tật trên có thể rất quan trọng.
Lặp lại việc xác định ít nhất hai lần
(nghĩa là tổng cộng ít nhất ba phép xác định) trên cùng một tấm thử tại dải gia
tải trên bút thử xước mà tại đó xuất hiện vết xước.
Đối với mỗi phép xác định, đo khoảng
cách d, tính bằng milimét, từ điểm gia tải cuối cùng (nghĩa là điểm mà bút thử
xước ngừng di chuyển) đến điểm xuất hiện vết xước.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
Đối với mỗi phép xác định được thực hiện,
tính tải trọng tới hạn, Fc, tính bằng gam, tại điểm xuất hiện
vết xước, sử dụng Công thức (1):
(1)
trong đó:
d là khoảng cách
từ điểm gia tải cuối cùng đến điểm xuất hiện vết xước, tính bằng milimét;
Ff là tải trọng
cuối cùng trong dải gia tải trên bút thử xước được lựa chọn, tính bằng gam;
Fi là tải trọng
tới hạn trong dải gia tải trên bút thử xước được lựa chọn, tính bằng gam.
CHÚ THÍCH: Một số thiết
bị sử dụng bộ phận ghi cường độ xước để xác định tải trọng gây ra vết xước màng
sơn.
Tính tải trọng tới hạn trung bình đối
với ba phép xác định được thực hiện trên tấm thử. Báo cáo kết quả chính xác đến
1 g.
10. Độ chụm
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
11. Báo cáo thử nghiệm
Báo cáo thử nghiệm bao gồm ít nhất
thông tin sau:
a) tất cả chi tiết cần thiết để nhận dạng
sản phẩm được thử;
b) viện dẫn tiêu chuẩn này;
c) tất cả các chi tiết về chuẩn bị tấm thử,
bao gồm:
1) chuẩn bị vật liệu (bao gồm độ dày) và
bề mặt của nền (xem 7.1 và 7.2),
2) phương pháp áp dụng lớp phủ thử đối với
nền (xem 7.2),
3) thời gian và điều kiện làm khô (hoặc sấy
khô) và già hóa (nếu áp dụng) của lớp phủ trước khi thử (xem
7.3),
4) độ dày, tính bằng micromét, của lớp phủ
khô và phương pháp đo theo TCVN 9760 (ISO 2808), và là lớp phủ đơn hay hệ phủ
đa lớp (xem 7.4);
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
e) loại thiết bị được sử dụng;
f) kích thước bút thử xước được sử dụng;
g) liệu vết xước được đánh giá bằng mắt
thường hay bằng kính hiển vi và độ phóng đại cài đặt được sử dụng
nếu sử dụng kính hiển vi;
h) kết quả thử nghiệm:
1) mô tả những yếu tố xước được xác định
theo 8.3 mà thực tế xảy ra (không cần thiết xảy ra tất cả);
2) tải trọng tới hạn trung bình, tính bằng
gam, mà tại đó xuất hiện từng yếu tố xước, theo quy định tại Điều 9;
i) bất kỳ sai khác nào so với phương pháp
thử đã quy định;
j) bất kỳ đặc điểm bất thường nào quan
sát thấy trong quá trình thử nghiệm;
k) ngày thử nghiệm.
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
THƯ MỤC TÀI
LIỆU THAM KHẢO
[1] TCVN xxxx-1 (ISO 1518-1), Sơn và
vecni - Xác định độ bền vết xước - Phần 1: Phương pháp gia tải
không đổi.
[2] ISO 12137, Paints and varnishes -
Determination of mar resistance (Sơn và vecni - Xác định độ bền chống hư hại).
MỤC LỤC
Lời nói đầu
1. Phạm vi áp dụng
2. Tài liệu viện dẫn
3. Thuật ngữ và định nghĩa
...
...
...
Bạn phải
đăng nhập hoặc
đăng ký Thành Viên
TVPL Pro để sử dụng được đầy đủ các tiện ích gia tăng liên quan đến nội dung TCVN.
Mọi chi tiết xin liên hệ:
ĐT: (028) 3930 3279 DĐ: 0906 22 99 66
5. Thiết bị, dụng cụ
6. Lấy mẫu
7. Tấm thử
8. Cách tiến hành
9. Biểu thị kết quả
10. Độ chụm
11. Báo cáo thử nghiệm
Thư mục tài liệu tham khảo
1) Thiết bị
này có sẵn từ Shinto Scientific Co.,Ltd. 27
Kanda-higashikonyacho,
chiyoda-ku, Tokyo
101-0034, Nhật Bản. Thông tin này đưa ra để thuận tiện cho người sử dụng tiêu
chuẩn này và không có nghĩa là Tổ
chức tiêu chuẩn hóa quốc tế (ISO) xác nhận về thiết bị
này. Các loại máy thử xước khác có thể được sử dụng nếu có tốc độ tương đối tương tự.