Người lao động 16 tuổi làm công nhân được không?

Nội dung chính

• Công nhân là gì?
• Người lao động 16 tuổi làm công nhân được không?
• Thời giờ làm việc của người lao động 16 tuổi là bao nhiêu giờ?

Công nhân là gì?

Công nhân là người lao động phổ thông, hiểu theo nghĩa rộng thì là người thực hiện công việc lao động tay chân, cung cấp sức lao động để nhận tiền công... Công nhân thường được thuê làm việc theo hợp đồng lao động với các yêu cầu thực hiện nhiệm vụ cụ thể được gói gọn trong một chức năng nào đó hay công việc cụ thể.

Công nhân có thể có bất kỳ trình độ học vấn nào, nhưng hầu hết đều có ít nhất bằng trung học phổ thông. Việc làm của công nhân vô cùng đa dạng, làm việc ở các lĩnh vực khác nhau, chủ yếu là tham gia vào các dây chuyền sản xuất, trực tiếp tạo ra sản phẩm.

Không chỉ là một vị trí, đây có thể được coi là một nhóm ngành phổ biến, cần thiết ở hầu hết lĩnh vực. Với mỗi lĩnh vực, tên gọi công nhân lại được gắn liền với tên của các loại ngành nghề đó, tiêu biểu như công nhân dệt may, công nhân khoáng sản, công nhân lắp ráp điện tử, công nhân vận hành, công nhân máy nén,…

Người lao động 16 tuổi làm công nhân được không? (Hình từ Internet)

Người lao động 16 tuổi làm công nhân được không?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 143 Bộ luật Lao động 2019, người lao động 16 tuổi được xác định là người lao động chưa thành niên, thuộc nhóm người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi.

Theo đó, tại Điều 147 Bộ luật Lao động 2019 cấm doanh nghiệp sử dụng lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi làm các công việc sau đây:

- Mang vác, nâng các vật có cân nặng vượt quá thể trạng cơ thể của người chưa thành niên;

- Sản xuất, kinh doanh rượu, bia, thuốc lá, cồn và chất tác động đến tinh thần, chất gây nghiện khác;

- Sử dụng, sản xuất, vận chuyển hóa chất, khí gas, chất nổ;

- Bảo dưỡng, bảo trì thiết bị, máy móc;

- Phá dỡ công trình xây dựng;

- Nấu, thổi, đúc, cán, dập, hàn kim loại;

- Lặn biển, đánh bắt thủy hải sản xa bờ;

- Các công việc khác gây ảnh hưởng đến sự phát triển về thể chất, trí tuệ, nhân cách của người chưa thành niên.

Đồng thời người lao động từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi cũng bị cấm làm việc ở các nơi sau đây:

- Làm việc dưới nước, lòng đất, hang động, đường hầm;

- Công trường xây dựng;

- Cơ sở giết mổ gia súc;

- Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, trò chơi điện tử;

- Nơi làm việc khác gây ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ, nhân cách của người chưa thành niên.

Như vậy, tùy thuộc vào công ty và nội dung công việc tại công ty đó mà có thể xác định người lao động 16 tuổi có thể làm công nhân hay không.

Người lao động 16 tuổi có thể làm công nhân, nhưng chỉ được làm công nhân khi công việc không thuộc những công việc bị cấm.

Thời giờ làm việc của người lao động 16 tuổi là bao nhiêu giờ?

Tại khoản 2 Điều 146 Bộ luật Lao động 2019 có quy định như sau:

Thời giờ làm việc của người chưa thành niên

…

2. Thời giờ làm việc của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không được quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần. Người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành.

Căn cứ Phụ lục V ban hành kèm theo Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH quy định danh mục nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm, cụ thể như sau:

I. Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm thêm giờ

1. Biểu diễn nghệ thuật.

2. Vận động viên thể thao.

3. Viết văn, viết báo.

4. Lập trình phần mềm.

5. Các nghề truyền thống: chấm men gốm; làm giấy dó; làm nón lá; se nhang; chấm nón; dệt chiếu; làm trống; dệt thổ cẩm; thêu thổ cẩm; làm bún gạo; làm miến; làm giá đỗ; làm bánh đa; dệt tơ tằm; se sợi hoa sen.

6. Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian (tranh Đông Hồ, tranh Hàng Trống…); nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, biểu tranh lụa; nhặt vỏ sò, điệp... để gắn trên tranh mỹ nghệ; xâu chuỗi tràng hạt kết cườm; làm rối búp bê; làm thiếp mừng các sản phẩm từ giấy nghệ thuật trang trí trên thiếp mừng; làm khung tranh mô hình giấy, hộp giấy, túi giấy.

7. Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên như: mây, tre, nứa, dừa, chuối, bèo lục bình, đay, cói, quế, guột, đót, lá nón.

8. Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ trường hợp vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

9. Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

10. Đưa tin, thư bưu phẩm, bưu kiện; đóng gói bưu phẩm.

11. Bán hàng tận nhà; bán hàng qua điện thoại; bán hàng trực tuyến.

12. Đánh giày; chế biến, bán hàng thực phẩm trên hè phố.

13. Gia sư; quét dọn, giúp việc trong các gia đình; phụ giúp vệ sinh nhà cửa.

14. Bảo vệ, trông xe các cơ quan, doanh nghiệp, nhà hàng.

15. Thu tiền từ máy bán hàng tự động, ghi số từ các đồng hồ; thu ngân, bán hàng trong siêu thị.

16. Công việc trong nhà hàng, quán ăn, quán cà phê: lễ tân, pha chế đồ uống, phụ bàn, phụ bếp, đầu bếp, tạp vụ.

17. Công việc văn phòng: photo, đánh máy, trực điện thoại.

18. Dịch vụ bán hàng: quần áo, giày dép, sách báo, tạp hóa.

19. Sơ chế nông sản: phân loại, gọt vỏ, bóc vỏ, tách nhân, đóng gói.

20. Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

21. Nuôi gia súc, gia cầm, nuôi giun, dế, côn trùng không độc hại, nguy hiểm.

II. Nghề, công việc người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể được làm ban đêm

1. Biểu diễn nghệ thuật.

2. Vận động viên thể thao.

Như vậy, người lao động chưa 16 tuổi không được làm việc quá 08 giờ trong 01 ngày và 40 giờ trong 01 tuần.

Và có thể được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm trong một số nghề, công việc theo danh mục do Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành được liệt kê nêu trên.