Chuyển người lao động nhiễm HIV làm công việc khác so với hợp đồng lao động có vi phạm pháp luật?

Nội dung chính

• Chuyển người lao động nhiễm HIV làm công việc khác so với hợp đồng lao động có vi phạm pháp luật?
• Mức xử phạt khi chuyển người lao động làm công việc khác do họ bị nhiễm HIV?
• Có được đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần thông báo khi người sử dụng lao động tự ý chuyển người lao động bị nhiễm HIV làm công việc khác?

Chuyển người lao động nhiễm HIV làm công việc khác so với hợp đồng lao động có vi phạm pháp luật?

Chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động được quy định tại khoản 1 Điều 29 Bộ luật Lao động 2019, theo đó:

Chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động

1. Khi gặp khó khăn đột xuất do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm, áp dụng biện pháp ngăn ngừa, khắc phục tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, sự cố điện, nước hoặc do nhu cầu sản xuất, kinh doanh thì người sử dụng lao động được quyền tạm thời chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động nhưng không được quá 60 ngày làm việc cộng dồn trong 01 năm; trường hợp chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động quá 60 ngày làm việc cộng dồn trong 01 năm thì chỉ được thực hiện khi người lao động đồng ý bằng văn bản.

Người sử dụng lao động quy định cụ thể trong nội quy lao động những trường hợp do nhu cầu sản xuất, kinh doanh mà người sử dụng lao động được tạm thời chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động.

...

Về vấn đề phòng chống HIV tại nơi làm việc được quy định tại Điều 14 Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS) 2006 theo đó:

Phòng, chống HIV/AIDS tại nơi làm việc

1. Người sử dụng lao động có các trách nhiệm sau đây:

a) Tổ chức việc tuyên truyền, giáo dục các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS, chống kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV trong cơ quan, tổ chức, đơn vị vũ trang nhân dân;

b) Bố trí công việc phù hợp với sức khỏe và trình độ chuyên môn của người lao động nhiễm HIV;

c) Tạo điều kiện cho người lao động tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS;

d) Các trách nhiệm khác về phòng, chống HIV/AIDS theo quy định của pháp luật.

2. Người sử dụng lao động không được có các hành vi sau đây:

a) Chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc gây khó khăn trong quá trình làm việc của người lao động vì lý do người lao động nhiễm HIV;

b) Ép buộc người lao động còn đủ sức khỏe chuyển công việc mà họ đang đảm nhiệm vì lý do người lao động nhiễm HIV;

c) Từ chối nâng lương, đề bạt hoặc không bảo đảm các quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động vì lý do người lao động nhiễm HIV;

d) Yêu cầu xét nghiệm HIV hoặc xuất trình kết quả xét nghiệm HIV đối với người dự tuyển lao động, từ chối tuyển dụng vì lý do người dự tuyển lao động nhiễm HIV, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 28 của Luật này.

Như vậy, chỉ được chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động khi thuộc những trường hợp quy định nêu trên. Nghiêm cấm người sử dụng có hành vi ép buộc người lao động còn đủ sức khỏe chuyển công việc mà họ đang đảm nhiệm vì lý do người lao động nhiễm HIV.

Do đó, trong trường hợp người lao động bị nhiễm HIV vẫn còn đủ sức khỏe đảm bảo công việc thì người sử dụng lao động không được quyền chuyển người lao động bị nhiễm HIV làm công việc khác so với hợp đồng lao động.

Chuyển người lao động nhiễm HIV làm công việc khác so với hợp đồng lao động có vi phạm pháp luật? (Hình từ Internet)

Mức xử phạt khi chuyển người lao động làm công việc khác do họ bị nhiễm HIV?

Mức xử phạt đối với người sử dụng lao động có hành vi chuyển người lao động làm công việc khác do người lao động bị nhiễm HIV trong trường hợp vẫn còn đủ sức khỏe đảm nhiệm công việc được quy định tại khoản 3 Điều 23 Nghị định 117/2020/NĐ-CP, cụ thể như sau:

Vi phạm quy định về chống kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV

...

3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

a) Chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc gây khó khăn trong quá trình làm việc của người lao động vì lý do người lao động nhiễm HIV;

b) Ép buộc người lao động còn đủ sức khỏe chuyển công việc mà họ đang đảm nhiệm vì lý do người lao động nhiễm HIV;

c) Từ chối nâng lương, đề bạt hoặc không bảo đảm các quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động vì lý do người lao động nhiễm HIV;

d) Kỷ luật, đuổi học học sinh, sinh viên, học viên vì lý do người đó nhiễm HIV;

đ) Sử dụng hình ảnh, thông điệp truyền thông có tính chất kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV, thành viên gia đình người nhiễm HIV.

Ngoài ra, còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả được quy định tại khoản 4 Điều 23 Nghị định 117/2020/NĐ-CP, theo đó:

Vi phạm quy định về chống kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người nhiễm HIV

...

4. Biện pháp khắc phục hậu quả:

...

b) Buộc tiếp nhận người nhiễm HIV đối với hành vi quy định tại các điểm b, c khoản 2 và điểm a khoản 3 Điều này;

...

d) Buộc điều chuyển lại vị trí công tác đối với hành vi quy định tại điểm b khoản 3 Điều này;

...

Như vậy, nếu người sử dụng lao động có hành vi Chuyển người lao động làm công việc khác do người lao động bị nhiễm HIV có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.

Lưu ý: Theo khoản 5 Điều 4 Nghị định 117/2020/NĐ-CP thì mức phạt tiền được quy định tại Chương II Nghị định này là mức phạt tiền đối với cá nhân. Đối với cùng một hành vi vi phạm hành chính thì mức phạt tiền đối với tổ chức bằng 02 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Do đó, doanh nghiệp chấm dứt hợp đồng lao động với người lao động nhiễm HIV sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng.

Đồng thời còn phải áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc tiếp nhận người nhiễm HIV vào làm việc như hợp đồng lao động đã giao kết hoặc buộc điều chuyển lại vị trí công tác cho họ.

Có được đơn phương chấm dứt hợp đồng không cần thông báo khi người sử dụng lao động tự ý chuyển người lao động bị nhiễm HIV làm công việc khác?

Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không cần báo trước được quy định tại khoản 2 Điều 35 Bộ luật Lao động 2019, theo đó:

Quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động của người lao động

…

2. Người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không cần báo trước trong trường hợp sau đây:

a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc theo thỏa thuận, trừ trường hợp quy định tại Điều 29 của Bộ luật này;

b) Không được trả đủ lương hoặc trả lương không đúng thời hạn, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 97 của Bộ luật này;

c) Bị người sử dụng lao động ngược đãi, đánh đập hoặc có lời nói, hành vi nhục mạ, hành vi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, nhân phẩm, danh dự; bị cưỡng bức lao động;

d) Bị quấy rối tình dục tại nơi làm việc;

đ) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo quy định tại khoản 1 Điều 138 của Bộ luật này;

e) Đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định tại Điều 169 của Bộ luật này, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác;

g) Người sử dụng lao động cung cấp thông tin không trung thực theo quy định tại khoản 1 Điều 16 của Bộ luật này làm ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng lao động.

Như vậy, khi người lao động bị chuyển làm công việc khác do bị nhiễm HIV mà vẫn đủ sức khỏe đảm bảo công việc thì người lao động có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không cần báo trước.