Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 9831:2013 về Băng hình, đĩa hình phim video – Bản gốc

• Số hiệu: TCVN9831:2013
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2013

Rãnh 1	Rãnh 2
Chương trình phim Video
Kênh trái (A)	Kênh phải (B)
Tín hiệu hòa âm trên kênh A và kênh B

Đối với chương trình video có âm thanh mono, tín hiệu hai kênh phải đồng pha.

4.2.3. Bản gốc phim video trên băng hình số

Bản gốc phim video trên băng hình số hóa phải được ghi trên các loại băng từ: Digital Betacam, DVCAM, DVCPRO 25, DVCPRO 50.

4.2.3.1. Mức tín hiệu hình ảnh

Mức tín hiệu hình ảnh phải đáp ứng yêu cầu sau:

Mức tín hiệu màu R / G / B từ 16 đến 235 (thang số hóa) tương ứng với 0 % đến 100 % (thang %).

- Mức đen không nằm dưới mức đen bình thường quá 1 %;

- Mức đỉnh trắng không nằm cao hơn trên mức trắng bình thường quá 3 %.

4.2.3.2. Mức tín hiệu âm thanh

...

...

...

4.2.3.3. Các rãnh ghi âm thanh trên băng Video.

Các rãnh ghi âm thanh trên băng video được quy định theo Bảng 3.

Bảng 3 - Quy định về các rãnh ghi âm thanh trên băng video

Rãnh 1

Rãnh 2

Rãnh 3

Rãnh 4

Chương trình hoàn thiện

Hòa âm quốc tế

...

...

...

Phải (B)

Âm nhạc & Tiếng động

Lời thoại

Đối với chương trình video có âm thanh mono, tín hiệu kênh A và kênh B phải đồng pha.

4.3. Yêu cầu riêng đối với bản gốc đĩa hình phim Video

4.3.1. Quy định chung

Mỗi bản gốc đĩa hình phim video phải kèm theo một bản báo cáo tường thuật bao gồm: các chi tiết đầy đủ của nhà sản xuất chương trình, các thông tin kỹ thuật, các chỉ dẫn cụ thể của chương trình.

4.3.2. Mức tín hiệu hình ảnh

Mức tín hiệu hình ảnh nằm trong giới hạn từ 16 đến 235 (thang số hóa) tương ứng với 0 % đến 100 % (thang phần trăm).

...

...

...

Mức tín hiệu âm thanh danh định không vượt quá -20 dBFS đối với đồng hồ đo âm thanh số theo IEC 60268 - 18 hoặc 0 dB đối với đồng hồ VU.

4.3.4. Âm thanh

Âm thanh được ghi hai kênh (Mono, Stereo, hoặc AC-3).

Đối với chương trình video có âm thanh Mono, tín hiệu hai kênh phải đồng pha.

5. Phương pháp kiểm tra, đánh giá hình ảnh và âm thanh của bản gốc băng hình, đĩa hình phim video

5.1. Kiểm tra hình ảnh

5.1.1. Thiết bị kiểm tra

- Máy hiện sóng để kiểm tra dạng sóng của hình ảnh theo dòng đơn hoặc tổng hợp cả mành video. Kiểm tra mức tín hiệu độ chói và màu sắc của hình ảnh;

Yêu cầu tần số đo của thiết bị là lớn hơn hoặc bằng 30 Mhz.

...

...

...

- Máy hiển thị Vector màu để kiểm tra độ bão hòa màu, pha tín hiệu màu và giới hạn tín hiệu màu của hình ảnh.

Yêu cầu: Máy đo chuyên dụng cho truyền hình

5.1.2. Quy trình kiểm tra

5.1.2.1. Kiểm tra tín hiệu hình ảnh bằng máy hiện sóng

Ghép nối thiết bị thực hiện như Hình 1

Hình 1 - Sơ đồ ghép nối thiết bị để kiểm tra video

Quá trình kiểm tra được tiến hành như sau:

Bản gốc băng hình, đĩa hình phim video được thiết bị đọc và truyền tín hiệu để hiển thị hình ảnh lên màn hình kiểm tra bằng tín hiệu màu tổng hợp, đồng thời đưa đến máy hiện sóng và máy kiểm soát màu. Các tín hiệu màu thành phần Y/R-Y/B-Y thì được đưa vào Trạm dựng phi tuyến thông qua bộ chuyển đổi video và nhờ các phần mềm hiển thị dạng sóng sẽ kiểm tra được các thông số giới hạn của hình ảnh.

...

...

...

Hình 2 - Dạng sóng tín hiệu màu tổng hợp của hình ảnh chuẩn SMPTE TEST ghi trên bản gốc của băng, đĩa phim Video.

Dạng tín hiệu màu sắc trên màn hình của máy Vector màu:

Hình 3 - Dạng tín hiệu trên VectorScope của hình ảnh chuẩn SMPTE TEST ghi trên bản gốc của băng, đĩa phim Video

5.2. Kiểm tra âm thanh

5.2.1. Thiết bị đo

- Đồng hồ chỉ thị âm lượng (VU);

- Đồng hồ đo âm thanh số (dBFS).

...

...

...

a) Bản gốc băng Betacam SP

Đo bằng đồng hồ chỉ thị âm lượng (VU), thường được gắn sẵn trên các máy ghi / đọc băng Betacam chuyên dụng.

- Đối với tín hiệu chuẩn 1 kHz, kim đồng hồ phải chỉ ở vị trí 0 dB;

- Kim đồng hồ không được vượt quá + 3 dB cho mức âm thanh lớn nhất trong chương trình phim video.

b) Bản gốc băng Digital Betacam / DV CAM / DVC Pro ...

Đo bằng đồng hồ đo âm thanh số (Gắn trên thiết bị đọc băng số)

- Khi đo tín hiệu chuẩn 1 kHz, vạch mức của đồng hồ phải đạt ở mức -20 dBFS;

- Mức tín hiệu âm thanh cực đại trong phim Video gốc phải nằm dưới mức 0 dBFS.

5.2.3. Kiểm tra mức âm thanh đối với bản gốc đĩa hình phim Video (VCD hoặc DVD).

...

...

...

Hình 6 - Sơ đồ ghép nối thiết bị

Mức âm thanh của bản gốc đĩa hình phim video được đo bằng đồng hồ VU thông qua máy Betacam SP hoặc đồng hồ đo âm thanh số hóa thông qua các máy Digital Betacam / DV CAM / DVC PRO,

5.3. Đánh giá chất lượng bản gốc của băng hình, đĩa hình phim Video

5.3.1. Thiết bị dùng trong quá trình đánh giá

Thiết bị đọc băng, đĩa hình phim video, Màn hình chuẩn, Hệ thống âm thanh chuẩn.

Kiểm tra hình ảnh, âm thanh phim video trực tiếp bằng mắt thường và tai nghe.

Yêu cầu: màn hình đã được kiểm định chuẩn cho các thông số như Bright, Contrat, Color ở giá trị Nomal, độ méo dưới 5%, độ phân giải màn hình > 500 dòng TV, và có loa kiểm tra âm thanh.

5.3.2. Đánh giá chất lượng bản gốc băng hình, đĩa hình phim Video

...

...

...

Bậc 5: Không cảm thấy bất kỳ khó chịu gì khi xem phim;

Bậc 4: Cảm nhận thấy nhưng không thấy khó chịu lắm;

Bậc 3: Cảm thấy khó chịu nhẹ;

Bậc 2: Cảm thấy khó chịu;

Bậc 1: Cảm thấy rất khó chịu.

- Bản gốc phim video phải đạt từ bậc 4 trở lên.

- Những hình ảnh và âm thanh được miễn trừ đánh giá kỹ thuật phải tuân theo Phụ lục A.

- Quá trình kiểm tra chất lượng kỹ thuật gồm các công việc sau đây:

a) Ghép nối thiết bị được thực hiện theo Hình 7.

...

...

...

Hình 7 - Sơ đồ khối ghép nối thiết bị để kiểm tra bản gốc phim Video

b) Điều kiện kiểm tra:

+ Yêu cầu về phòng kiểm tra chất lượng bản gốc băng, đĩa phim video như sau:

- Thể tích: Phải lớn hơn hoặc bằng 60 m^3

- Kích thước: Chiều cao = h; chiều rộng = 1,2 x h; chiều dài = 1,5 x h.

- Thời gian vang: T £ 0,3s.

+ Bố trí thiết bị trong phòng kiểm tra:

Hình 8 - Sơ đồ bố trí màn hình và âm thanh cho Hội đồng kiểm tra chất lượng băng hình, đĩa hình phim video

...

...

...

L₁

L₂ -

L₃ -

S₁ -

S₅ -

Chiều dài đường chéo màn hình (m);

Chiều dài từ màn hình đến vị trí ngồi của Hội đồng kiểm tra (m);

...

...

...

Chiều dài giữa hai loa S₂ và S₃;

Được tính bằng công thức:        L₃ = 2 x L₂ = 5 x L₁

Loa trung tâm; S₂ - Loa trái; S₃ - Loa phải; S₄ - Loa trái âm thanh vòng;

Loa phải âm thanh vòng; S₆ - Loa siêu trầm.

c) Việc tiến hành kiểm tra phải do những kỹ thuật viên đã được huấn luyện cơ bản về điện ảnh và truyền hình thực hiện như sau:

- Xem phim từ đầu đến cuối và đánh dấu lỗi bằng bản tường thuật tốc ký;

- Dựa trên phân tích bằng mắt theo các tiêu chí như: mật độ hình ảnh, xước, phẩy chuyển cảnh, độ nét hình ảnh, khớp hình / tiếng, lỗi phụ đề phim, màu sắc, ... để đánh dấu lỗi gặp phải trên bản gốc băng hình, đĩa hình phim video;

- Nghe trực tiếp âm thanh của phim từ hệ thống loa kiểm tra để đánh giá chất lượng và phát hiện các lỗi âm thanh của phim.

d) Báo cáo kỹ thuật.

...

...

...

- Xác định chất lượng kỹ thuật cho bản gốc phim Video dựa theo thang “5 bậc” để chấm điểm cho bản gốc băng hình, đĩa hình phim video.

Phụ lục A

(quy định)

Danh mục bản gốc băng, đĩa phim video được miễn trừ đánh giá kỹ thuật

A.1. Bản gốc phim có tầm quan trọng về nghệ thuật, gồm: Các sản phẩm mang tính cách tân hoặc mang tính thử nghiệm cần thiết, được làm bởi những tác giả mà không thể tiếp cận được với các máy móc đạt tiêu chuẩn.

A.2. Bản gốc phim mang tầm quan trọng về lịch sử, gồm: Các chương trình hoặc tin tức mang tính tài liệu tự nhiên chỉ xảy ra có một lần; các sự kiện lịch sử.

A.3. Các tư liệu mang tính chân thật, gồm: Các tin tức, các chất liệu của phim truyện hoặc phim tài liệu mang tính thời sự, nơi mà chất lượng tốt hơn không thể thực hiện do bị hạn chế về không gian hoặc kích thước vật lý của việc điều khiển máy quay cũng như bị khó khăn cho việc quay phim như quay ở vùng có chiến sự, mất điện ...vv

A.4. Tư liệu từ truyền hình hay điện ảnh thời kỳ ban đầu, gồm: Những tư liệu lịch sử trích dẫn từ thời kỳ đó, mà chất lượng kỹ thuật thấp do dùng các thiết bị cũ, không chuyên dụng.

...

...

...

Phụ lục B

(tham khảo)

Bảng xác định lỗi cho bản gốc băng hình, đĩa hình phim video

TT

Cảnh phim

Lỗi hình ảnh

Lỗi âm thanh

Ghi chú

...

...

...

Nội dung

1

...

...

...

2

…

…

...

...

...

…

…

…

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1. Phạm vi áp dụng

2. Tài liệu viện dẫn

3. Thuật ngữ và định nghĩa

...

...

...

4.1. Yêu cầu chung

4.2. Yêu cầu riêng đối với bản gốc băng hình phim Video

4.3. Yêu cầu riêng đối với bản gốc đĩa hình phim Video

5. Phương pháp kiểm tra, đánh giá hình ảnh và âm thanh của bản gốc băng hình, đĩa hình phim Video

5.1. Kiểm tra hình ảnh

5.2. Kiểm tra âm thanh

5.3. Đánh giá chất lượng của băng hình, đĩa hình phim Video

Phụ lục A

Phụ lục B