Người lao động được quyền đóng BHXH thấp hơn mức quy định không?

Nội dung chính

• Người lao động được quyền đóng BHXH thấp hơn mức quy định không?
• Người lao động thỏa thuận với công ty để đóng BHXH thấp hơn mức quy định bị xử phạt thế nào?
• BHXH bắt buộc là gì?

Người lao động được quyền đóng BHXH thấp hơn mức quy định không?

Căn cứ theo Điều 5 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định:

Nguyên tắc bảo hiểm xã hội

1. Mức hưởng bảo hiểm xã hội được tính trên cơ sở mức đóng, thời gian đóng bảo hiểm xã hội và có chia sẻ giữa những người tham gia bảo hiểm xã hội.

2. Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương tháng của người lao động. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được tính trên cơ sở mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn.

3. Người lao động vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vừa có thời gian đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện được hưởng chế độ hưu trí và chế độ tử tuất trên cơ sở thời gian đã đóng bảo hiểm xã hội. Thời gian đóng bảo hiểm xã hội đã được tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì không tính vào thời gian làm cơ sở tính hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội.

4. Quỹ bảo hiểm xã hội được quản lý tập trung, thống nhất, công khai, minh bạch; được sử dụng đúng mục đích và được hạch toán độc lập theo các quỹ thành phần, các nhóm đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định.

5. Việc thực hiện bảo hiểm xã hội phải đơn giản, dễ dàng, thuận tiện, bảo đảm kịp thời và đầy đủ quyền lợi của người tham gia bảo hiểm xã hội.

Bên cạnh đó, khoản 2 Điều 5 Bộ luật Lao động 2019 quy định:

Quyền và nghĩa vụ của người lao động

...

2. Người lao động có các nghĩa vụ sau đây:

a) Thực hiện hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể và thỏa thuận hợp pháp khác;

b) Chấp hành kỷ luật lao động, nội quy lao động; tuân theo sự quản lý, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động;

c) Thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và an toàn, vệ sinh lao động.

Như vậy, nguyên tắc của BHXH quy định mức đóng BHXH bắt buộc phải tính trên cơ sở tiền lương tháng của người lao động và người lao động có nghĩa vụ thực hiện quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.

Do đó, người lao động không có quyền và cũng không được thỏa thuận với người sử dụng lao động để đóng BHXH thấp hơn mức lương thực lãnh. Nếu người lao động có hành vi này thì sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật.

Người lao động được quyền đóng BHXH thấp hơn mức quy định không?

Người lao động thỏa thuận với công ty để đóng BHXH thấp hơn mức quy định bị xử phạt thế nào?

Căn cứ theo khoản 1, khoản 5 và điểm a khoản 10 Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định:

Vi phạm quy định về đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp

1. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với người lao động có hành vi thỏa thuận với người sử dụng lao động không tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp, tham gia không đúng đối tượng hoặc tham gia không đúng mức quy định.

...

5. Phạt tiền từ 12% đến 15% tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp tại thời điểm lập biên bản vi phạm hành chính nhưng tối đa không quá 75.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có một trong các hành vi sau đây:

a) Chậm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp;

b) Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đúng mức quy định mà không phải là trốn đóng;

c) Đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp không đủ số người thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp mà không phải là trốn đóng;

d) Chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động.

...

10. Biện pháp khắc phục hậu quả

a) Buộc người sử dụng lao động đóng đủ số tiền bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp phải đóng cho cơ quan bảo hiểm xã hội đối với hành vi vi phạm quy định tại khoản 5, 6, 7 Điều này;

...

Theo quy định đã nêu, nếu người lao động thỏa thuận với người sử dụng lao động để đóng BHXH thấp hơn mức quy định thì cả hai bên đều sẽ bị xử phạt hành chính.

Cụ thể, người lao động có thể bị phạt tiền từ 500.000 đến 1.000.000 đồng cho hành vi thỏa thuận với người sử dụng lao động để đóng BHXH không đúng mức quy định .

Còn đối với người sử dụng lao động, nếu đồng ý với thỏa thuận này và thực hiện hành vi đóng BHXH không đúng mức quy định mà không phải là trốn đóng, họ cũng sẽ bị phạt từ 12% đến 15% tổng số tiền đóng BHXH bắt buộc tại thời điểm lập biên bản vi phạm, nhưng không quá 75 triệu đồng. Hơn nữa, họ còn phải hoàn trả đủ số tiền đóng BHXH bắt buộc cho cơ quan BHXH.

Tuy nhiên, đây chỉ là mức phạt đối với người sử dụng lao động là cá nhân, đối với người sử dụng lao động là tổ chức (công ty) thì mức phạt là gấp 02 (khoản 1 Điều 6 Nghị định 12/2022/NĐ-CP).

BHXH bắt buộc là gì?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 3 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 định:

Giải thích từ ngữ

...

3. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.

...

Như vậy, BHXH bắt buộc là một loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động bắt buộc phải tham gia nếu thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc.