Giải đáp thắc mắc về việc tham gia khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự

Đối với thắc mắc của bạn, Ban biên tập xin được giải đáp theo từng vấn đề như sau:

- Thứ nhất, thời gian khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự là khi nào?

Thời gian khám sức khỏe gọi công dân nhập ngũ được quy định tại Khoản 4 Điều 40 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015. Cụ thể là:

Thời gian khám sức khỏe từ ngày 01 tháng 11 đến hết ngày 31 tháng 12 hằng năm. Thời gian khám sức khỏe gọi công dân nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia Công an nhân dân lần thứ hai theo quy định tại Điều 33 của Luật này do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Căn cứ quy định đã được trích dẫn thì thời gian khám sức khỏe Nghĩa vụ quân sự gọi công dân nhập ngũ cho đợt nhập ngũ đầu năm tiếp theo là từ ngày 01 tháng 11 đến hết ngày 31 tháng 12 năm nay. 

- Thứ hai, có giấy gọi khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự nhưng không có mặt để tham gia khám sức khỏe thì bị xử lý như thế nào?

Hành vi không tham gia khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự theo lệnh gọi là một trong những hành vi vi phạm quy định về đăng ký nghĩa vụ quân sự. Hình thức xử lý đối với hành vi này bao gồm xử lý hành chính và xử lý hình sự.

+ Theo đó, về xử phạt vi phạm hành chính: 

Căn cứ quy định tại Khoản 1 Điều 6 Nghị định 120/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quốc phòng, cơ yếu thì hành vi vi phạm quy định về kiểm tra, khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự bị xử lý như sau:

Phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng đối với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm kiểm tra, khám sức khỏe ghi trong giấy gọi kiểm tra, khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự mà không có lý do chính đáng.

 “Lý do chính đáng” quy định tại Khoản 1 Điều 5, Khoản 1 Điều 6, Khoản 1 Điều 7, Khoản 1 Điều 11, Khoản 1 Điều 12 Nghị định 120/2013/NĐ-CP được hướng dẫn bởi Điều 5 Thông tư 95/2014/TT-BQP là một trong các lý do sau: 

a) Người phải thực hiện việc sơ tuyển nghĩa vụ quân sự; kiểm tra hoặc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự; khám sức khỏe tuyển chọn sĩ quan dự bị; chấp hành lệnh gọi nhập ngũ; lệnh gọi đi đào tạo sĩ quan dự bị; lệnh gọi tập trung huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu (sau đây viết gọn là người thực hiện nghĩa vụ quân sự) nhưng bị ốm hoặc trên đường đi bị ốm, tai nạn. 

b) Thân nhân của người thực hiện nghĩa vụ quân sự gồm bố, mẹ đẻ; bố, mẹ vợ hoặc bố, mẹ chồng; người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp đang bị ốm nặng.

c) Thân nhân của người thực hiện nghĩa vụ quân sự gồm bố, mẹ đẻ; bố, mẹ vợ hoặc bố, mẹ chồng; người nuôi dưỡng hợp pháp; vợ hoặc chồng; con đẻ, con nuôi hợp pháp chết nhưng chưa tổ chức tang lễ. 

d) Nhà ở của người thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc nhà ở của thân nhân người thực hiện nghĩa vụ quân sự nằm trong vùng đang bị thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn làm ảnh hưởng đến cuộc sống. 

đ) Người thực hiện nghĩa vụ quân sự không nhận được giấy gọi sơ tuyển nghĩa vụ quân sự; kiểm tra hoặc khám sức khỏe thực hiện nghĩa vụ quân sự; khám sức khỏe tuyển chọn sĩ quan dự bị; lệnh gọi nhập ngũ; lệnh gọi đi đào tạo sĩ quan dự bị; lệnh gọi tập trung huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu do lỗi của người hoặc cơ quan có trách nhiệm hoặc do hành vi của người khác gây khó khăn hoặc cản trở quy định tại Điều 8 Chương II Thông tư này. 

Một điểm cần lưu ý trong trường hợp có "lý do chính đáng" đó là lý do chính đáng phải có xác nhận của Ủy ban nhân dân cấp xã , bệnh viện, trạm y tế cấp xã hoặc của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Như vậy, căn cứ các quy định trên, trường hợp thanh niên có giấy mời khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự gửi về gia đình nhưng không có mặt để thực hiện việc khám sức khỏe và không thuộc một trong những trường hợp được xem là có "lý do chính đáng" trên đây thì bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng.

Ngoài ra, đối với trường hợp công dân không có mặt đúng thời gian, địa điểm yêu cầu để thực hiện việc khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự mà không có lý do chính đáng, ngoài việc bị xử phạt tiền với các mức cụ thể như trên còn bị buộc thực hiện kiểm tra hoặc khám sức khỏe theo kế hoạch của Hội đồng nghĩa vụ quân sự.

+ Về xử lý hình sự: Điều 259 Bộ luật hình sự 1999 (hết hiệu lực ngày 01/01/2018), được thay thế bằng Điều 332 Bộ luật hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 01/01/2018) về Tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự quy định như sau:

1. Người nào không chấp hành đúng quy định của pháp luật về đăng ký nghĩa vụ quân sự, không chấp hành lệnh gọi nhập ngũ, lệnh gọi tập trung huấn luyện, đã bị xử phạt hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ một  năm đến năm năm:

a) Tự gây thương tích hoặc tổn hại cho sức khoẻ của mình;

b) Phạm tội trong thời chiến;

c) Lôi kéo người khác phạm tội.

Như vậy, công dân trong độ tuổi nhập ngũ không tham gia khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự theo lệnh gọi của Ban chỉ huy quân sự cấp có thẩm quyền, đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà vẫn tái phạm thì sẽ bị áp dụng biện pháp xử lý hình sự về tội trốn tránh nghĩa vụ quân sự. 

- Thứ ba, trường hợp có lý do chính đáng để không tham gia khám nghĩa vụ quân sự đợt đầu tiên hoặc kết quả khám sức khỏe không đủ tiêu chuẩn nhập ngũ thì có bị gọi khám trong những lần tiếp theo hay không?

Điều 30 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 quy định: Công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi; công dân được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ thì độ tuổi gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.

Như vậy, công dân trong độ tuổi trên, nếu không thuộc các trường hợp được miễn gọi nhập ngũ thì hằng năm, theo lệnh gọi công dân nhập ngũ của Ban chỉ huy quân sự cấp có thẩm quyền, công dân phải tham gia khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự theo giấy gọi khám sức khỏe.

Giả sử năm nay, công dân A có lệnh gọi khám sức khỏe, tuy nhiên vì có lý do chính đáng theo quy định pháp luật nên không tham gia khám sức khỏe theo thời gian, địa điểm yêu cầu không có nghĩa công dân này được miễn khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự trong những năm tiếp theo. Hay trường hợp công dân khám sức khỏe năm nay không đủ điều kiện để nhập ngũ thực hiện nghĩa vụ quân sự thì đến đợt khám sức khỏe tuyển quân năm tiếp theo, công dân đó vẫn phải tham gia khám sức khỏe theo lệnh gọi. Nghĩa là chừng nào công dân vẫn còn trong độ tuổi nhập ngũ và chưa thực hiện nghĩa vụ quân sự thì hằng năm vào đợt khám sức khỏe theo thời gian quy định được đề cập trên đây, công dân đó vẫn phải tham gia khám sức khỏe, nếu đạt tiêu chuẩn phải tham gia nghĩa vụ quân sự theo quy định pháp luật.

Trên đây là nội dung tư vấn đối với vấn đề tham gia khám sức khỏe nghĩa vụ quân sự mà bạn thắc mắc. Để hiểu rõ hơn vấn đề này, bạn vui lòng tham khảo thêm tại Luật nghĩa vụ quân sự 2015 và các văn bản liên quan.

Trân trọng!