|
VIỆN KIỂM SÁT
NHÂN DÂN TỐI CAO
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 2800/VKSTC-V12
V/v giải đáp một số khó khăn, vướng mắc
trong công tác tiếp công dân, giải quyết và kiểm sát việc giải quyết KNTC
trong HĐTP
|
Hà Nội, ngày 08
tháng 7 năm 2024
|
|
Kính gửi:
|
- Các đơn vị trực thuộc VKSND tối cao;
- Viện kiểm sát Quân sự trung ương;
- Viện kiểm sát nhân dân cấp cao 1, 2, 3;
- VKSND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
|
Trong quá trình tổng hợp báo
cáo của VKSND các cấp 6 tháng đầu năm 2024, VKSND tối cao (Vụ 12) đã tổng hợp
những khó khăn, vướng mắc và kiến nghị, đề xuất của VKSND các cấp; nghiên cứu,
xin ý kiến Lãnh đạo VKSND tối cao và giải đáp cụ thể như sau:
I. Về khó khăn, vướng mắc
(02)
1. Chưa quy định cụ thể
về trình tự, thủ tục; quy định về thời hạn giải quyết chưa bảo đảm để giải
quyết các đơn kiến nghị, đề nghị, phản ánh liên quan đến hoạt động tư pháp[1]
Trả lời:
Loại đơn kiến nghị, đề nghị,
phản ánh được gọi chung là Đơn kiến nghị, phản ánh. Theo quy định tại
khoản 2 Điều 2 Luật Tiếp công dân: “Kiến nghị, phản ánh là việc công dân cung
cấp thông tin, trình bày ý kiến, nguyện vọng, đề xuất giải pháp với cơ quan, tổ
chức, đơn vị, cá nhân có thẩm quyền về những vấn đề liên quan đến việc thực
hiện chủ trương, đường lối, chính sách pháp luật, công tác quản lý trong các
lĩnh vực đời sống xã hội thuộc trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá
nhân đó”. Đối với loại đơn này, đề nghị VKS các cấp nghiên cứu, áp dụng hướng
dẫn tại Hướng dẫn số 13/HD-VKSTC ngày 11/6/2024 của VKSND tối cao (Vụ 12) về
phân loại, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh trong ngành kiểm
sát nhân dân; theo đó tại điểm 5 Mục II đã hướng dẫn:” Hiện nay pháp luật chưa
có quy định cụ thể về quy trình xử lý đối với loại đơn này. Tuy nhiên, quá
trình xử lý cần vận dụng tinh thần quy định tại Điều 20 Thông tư số 05/TT-TTCP
ngày 01/10/2021 của Thanh tra Chính phủ quy định về quy trình xử lý đơn khiếu
nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh; theo đó hướng xử lý cụ thể như sau:
- Trường hợp nội dung thuộc
trách nhiệm quản lý của ngành Kiểm sát: đề xuất chuyển tới đơn vị kiểm sát
có thẩm quyền giải quyết;
- Trường hợp nội dung thuộc
trách nhiệm quản lý của các cơ quan khác: đề xuất chuyển tới cơ quan, đơn
vị có thẩm quyền giải quyết và thông báo cho người gửi đơn. Tuy nhiên cần lưu
ý, nếu cơ quan, đơn vị có thẩm quyền giải quyết là cơ quan tư pháp thì cần
thông báo cho VKS cùng cấp để biết, phối hợp”.
Thực tiễn xử lý loại đơn này,
nếu liên quan đến đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp được phân loại,
xử lý chuyển đến VKS có thẩm quyền giải quyết hoặc thẩm quyền kiểm
sát để xem xét cùng với đơn khiếu nại, tố cáo. Việc xem xét đơn đề nghị,
kiến nghị, phản ánh trong hoạt động tư pháp (không kèm theo đơn khiếu nại, tố
cáo) được cơ quan tiến hành tố tụng có thẩm quyền xem xét theo trình tự, thủ
tục tố tụng khi có căn cứ[2].
2. Chưa có văn bản hướng
dẫn các trường hợp cụ thể về khiếu nại, tố cáo “hành vi” của người có thẩm
quyền trong thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp; biểu mẫu áp
dụng biện pháp kiểm sát yêu cầu cơ quan tư pháp cung cấp hồ sơ, tài liệu liên
quan đến việc giải quyết khiếu nại, tố cáo[3]
Trả lời:
Về khiếu nại, tố cáo “hành
vi” của người có thẩm quyền trong thực hành quyền công tố, kiểm soát hoạt động
tư pháp: Pháp luật chưa có quy phạm định nghĩa về vấn đề này. Tuy nhiên,
qua thực tiễn thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn có thể nhận thức là hành vi tố tụng
của những người có chức danh tư pháp thuộc VKS khi tiến hành các hoạt động tư
pháp (thực hành quyền công tố; kiểm sát hoạt động tư pháp).
Biểu mẫu áp dụng biện pháp
kiểm sát yêu cầu cơ quan tư pháp cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan đến
việc giải quyết khiếu nại, tố cáo (Biểu mẫu số 44/KT trong danh mục biểu
mẫu công tác tiếp công dân, kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt
động tư pháp – ban hành theo Quyết định số 28/QĐ-VKSTC ngày 15/02/2023 của Viện
trưởng VKSND tối cao) đã được VKSND tối cao hướng dẫn áp dụng tại Công văn số
2646/VKSTC-V12 ngày 05/7/2023 (Đính kèm Biểu mẫu số 44/KT sau khi được sửa đổi
bổ sung); đề nghị VKS các cấp nghiên cứu thực hiện.
II. Về kiến nghị, đề xuất
(03)
1. Đề nghị VKSND tối cao
phối hợp liên ngành ban hành: Hướng dẫn mới thay thế Hướng dẫn liên ngành số
24/HD-VKSTC-TATC-BCA-BTP-BQP ngày 08/5/2014; các hướng dẫn, giải
đáp và thông báo rút kinh nghiệm quán triệt toàn Ngành để thực
hiện thống nhất[4].
Trả lời:
Năm 2020, VKSND tối cao đã ban
hành văn bản phối hợp với các bộ, ngành: Bộ Công an, Tòa án nhân dân tối cao,
Bộ Quốc phòng, Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn
xây dựng Hướng dẫn liên ngành về phân loại đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động
tư pháp thay thế Hướng dẫn liên ngành số 24/HD- VKSTC-TATC-BCA-BTP-BQP ngày
08/5/2014 (hết hiệu lực vì sau thời điểm này các đạo luật về tư pháp đã ban
hành mới) nhưng không được Bộ Công an và Tòa án nhân dân tối cao đồng thuận,
với các lý do sau:
- Quan điểm của Bộ Công an: “Hiện
nay, việc phân loại đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp dựa trên cơ sở
quy định cụ thể của các Bộ luật, Thông tư hướng dẫn và căn cứ chức năng, nhiệm
vụ được phân công của các đơn vị để xác định thẩm quyền và xử lý công tác phân
loại đơn khiếu nại, tố cáo”;
- Quan điểm của Tòa án nhân dân
tối cao: “Cân nhắc sự cần thiết ban hành văn bản hướng dẫn liên ngành về
phân loại đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, bởi các nội dung này
đã được quy định cụ thể trong các luật. Trường hợp cần thiết ban hành văn bản hướng
dẫn thì đề nghị cân nhắc ban hành văn bản là Thông tư liên tịch hoặc Quy chế
phối hợp”
Do vậy, VKSND tối cao chưa phối
hợp ban hành được quy định nêu trên. Hiện nay, VKSND tối cao (Vụ 12) được Ban
cán sự đảng VKSND tối cao phân công chủ trì, phối hợp xây dựng Đề án “Giải
pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo
trong hoạt động tư pháp”; theo đó, một trong những sản phẩm (dự kiến) của
Đề án là xây dựng, ban hành Thông tư liên tịch để thay thế Hướng dẫn số 24 nêu
trên.
2. Đề nghị VKSND tối cao
kiến nghị bổ sung các quy định về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại, tố
cáo trong tố tụng hành chính; quy định thời hạn gửi Thông báo thụ lý hoặc không
thụ lý đơn, quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận giải quyết tố cáo, quyết
định đình chỉ việc giải quyết khiếu nại, tố cáo cho Viện kiểm sát; điều chỉnh
thời hạn giải quyết khiếu nại, các trường hợp được gia hạn[5].
Trả lời:
Hiện nay, quy định về trình tự,
thủ tục giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp của ngành Kiểm sát
thực hiện theo Quy chế Tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiểm sát việc
giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp (Ban hành kèm theo Quyết
định số 222/QĐ-VKSTC ngày 22/6/2023 của Viện trưởng VKSND tối cao) và Quy trình
giải quyết khiếu nại, tố cáo; kiểm tra quyết định giải quyết khiếu nại đã có
hiệu lực pháp luật và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động
tư pháp (Ban hành kèm theo Quyết định số 546/QĐ-VKSTC ngày 03/12/2018 của Viện
trưởng VKSND tối cao).
Tuy nhiên trên thực tế, việc
giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực tố tụng hành chính, tố tụng dân sự
chủ yếu thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân dân. Do quy định của pháp luật hiện
hành (Bộ luật tố tụng dân sự; Luật tố tụng hành chính) chưa có quy định cụ thể
về các nội dung như đề nghị của VKS địa phương nên đây cũng là nguyên nhân
khách quan, làm hạn chế hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết khiếu nại,
tố cáo trong các lĩnh vực này của Tòa án nhân dân. Trong thời gian tiếp theo,
VKSND tối cao (Vụ 12) sẽ tổng hợp, đề xuất cấp có thẩm quyền xem xét, bổ sung
theo kế hoạch xây dựng pháp luật (đối với việc sửa đổi, bổ sung các Bộ luật,
Luật này).
Trong thời gian trước mắt, đề
nghị VKS các cấp quan tâm thực hiện đồng bộ các biện pháp như sau trong mối
quan hệ phối hợp với Tòa án nhân dân nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát
việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong các lĩnh vực tố tụng này:
Thứ nhất, chủ động
nghiên cứu, nắm vững các quy định của pháp luật hiện hành; liên quan công tác
kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp ở tất cả các
lĩnh vực, đặc biệt là Hướng dẫn công tác của Vụ 12 liên quan đến lĩnh vực công
tác này. Vừa qua, Vụ 12 đã ban hành Hướng dẫn số 13/HD-VKSTC ngày 11/6/2024
hướng dẫn phân loại, xử lý đơn; thông qua kết quả Kiểm sát trực tiếp tại TAND
TP Hồ Chí Minh, Vụ 12 nhận thấy nguyên nhân chủ yếu hạn chế sự phối hợp giữa
hai ngành trong công tác này do chưa thống nhất nhận thức trong phân loại giữa
các loại đơn Khiếu nại - Tố cáo - Kiến nghị, phản ánh; giữa đơn KNTC trong hoạt
động tư pháp với đơn KNTC trong hoạt động hành chính nhà nước... Do đó, đề nghị
VKS các cấp chủ động phối hợp, trao đổi với TAND cùng cấp về các nội dung trong
Hướng dẫn nêu trên để cùng thống nhất nhận thức và thực hiện;
Thứ hai, chủ động, tăng
cường đôn đốc Toà án thực hiện đầy đủ việc gửi báo cáo định kỳ theo quy định
tại Thông tư liên tịch 01/TTLT-VKSNDTC-TANDTC- BCA-BQP-BTC-BNN&PTNT ngày
05/4/2018 của VKSND tối cao, TAND tối cao, Bộ Công an, Bộ Quốc Phòng, Bộ Tài
chính, Bộ nông nghiệp và phát triển nông Quy định phối hợp trong việc thông
báo, báo cáo kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp (sau
đây gọi là TTLT số 01/2018)[6]. Qua nghiên cứu báo cáo, VKS sẽ có cơ sở rà soát, đối chiếu số
liệu các quyết định giải quyết khiếu nại, tố cáo mà Tòa án cùng cấp đã gửi tới
VKS; từ đó thực hiện việc yêu cầu gửi bổ sung các quyết định giải quyết để tiến
hành kiểm sát, và thực hiện quyền kiến nghị theo luật định (nếu có vi phạm);
Thứ ba, áp dụng đầy đủ
các biện pháp kiểm sát có trong quy định của pháp luật và quy định của Ngành;
kiên quyết thực hiện quyền kiến nghị (trong trường hợp cần thiết).
Đặc biệt, để khắc phục bất cập
trong việc nắm số liệu tiếp nhận, thụ lý, giải quyết đơn KNTC thuộc thẩm quyền
của Tòa án cùng cấp, các VKS cần tích lũy vi phạm trong việc chấp hành quy định
TTLT số 01/2018 và các vụ việc giải quyết cụ thể để có căn cứ tiến hành trực tiếp
kiểm sát việc giải quyết KNTC trong TTHS đối với TA cùng cấp và cấp dưới (đối
với VKSND cấp tỉnh); qua đó, sẽ là cơ sở xác định chính xác số liệu tiếp nhận,
thụ lý, phân loại của TA (số liệu đơn KNTC các lĩnh vực tố tụng) để yêu cầu TA
chấp hành việc gửi đầy đủ các Quyết định giải quyết KNTC thuộc thẩm quyền để
tiến hành kiểm sát;
Thứ tư, nghiên cứu, chủ
động phối hợp với các cơ quan tư pháp cùng cấp xây dựng Quy chế phối hợp trong
tiếp nhận, phân loại, xử lý, giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo trong hoạt động
tư pháp; đây là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành kiểm sát nâng cao chất lượng
kiểm sát của mình trong lĩnh vực này[7].
3. Đề nghị VKSND tối cao
nghiên cứu, sửa đổi cơ chế xử lý đơn thư phản ánh không thuộc thẩm quyền giải
quyết của Cơ quan điều tra VKSND tối cao; giữa cơ quan điều tra và Vụ 12 VKSND
tối cao; sửa đổi, bổ sung Hệ thống biểu mẫu để áp dụng thống nhất trong toàn
Ngành[8]
Trả lời:
Đối với đề nghị VKSND tối
cao nghiên cứu, sửa đổi cơ chế xử lý đơn thư phản ánh không thuộc thẩm quyền
giải quyết của Cơ quan điều tra VKSND tối cao giữa cơ quan điều tra và Vụ 12
VKSND tối cao: Đề nghị Cơ quan điều tra VKSND tối cao và VKSND các cấp thực
hiện theo khoản 2 Điều 8 và khoản 5 Điều 9 Quy chế số 222 ngày 22/6/2023 của
VKSND tối cao.
Đối với đề nghị sửa đổi, bổ
sung Hệ thống biểu mẫu để áp dụng thống nhất trong toàn Ngành: Viện trưởng
VKSND tối cao đã ký Quyết định số 28/QĐ-VKSTC ngày 15/02/2023 về việc ban hành “Danh
mục biểu mẫu công tác tiếp công dân, kiểm sát và giải quyết khiếu nại, tố cáo
trong hoạt động tư pháp của ngành Kiểm sát nhân dân” theo đó, có 58 biểu
mẫu. Qua theo dõi của Vụ 12, trong quá trình thực hiện chưa phát sinh khó khăn,
vướng mắc từ Viện kiểm sát địa phương (ngoại trừ biểu mẫu 44/KT đã được sửa
đổi, bổ sung kịp thời). Do đó, đề nghị VKSND các tỉnh (Hà Giang, Sơn La, An
Giang) cần nêu cụ thể biểu mẫu nào cần sửa đổi, bổ sung để Vụ 12 biết, giải đáp
cụ thể.
Trên đây là nội dung giải đáp
một số khó khăn, vướng mắc liên quan đến công tác tiếp công dân, giải quyết và
kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, thuộc trách
nhiệm của ngành Kiểm sát nhân dân. Quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc
hoặc cần trao đổi, đề nghị phản ánh về VKSND tối cao (qua Vụ 12) để có hướng
dẫn kịp thời./.
|
Nơi nhận:
- Như trên;
- Đ/c Viện trưởng VKSNDTC (để báo cáo);
- Các Đ/c Phó Viện trưởng VKSNDTC (để báo cáo);
- Vụ 14 VKSTC (để biết);
- Phòng TMTH VP VKSTC (để theo dõi);
- Lưu: VT, V12, HS.
|
TL. VIỆN TRƯỞNG
VỤ TRƯỞNG VỤ KIỂM SÁT VÀ GIẢI QUYẾT ĐƠN KHIẾU NẠI, TỐ CÁO TRONG HOẠT ĐỘNG TƯ
PHÁP
Trần Hưng Bình
|