|
BỘ TÀI NGUYÊN
VÀ MÔI TRƯỜNG
-------
|
CỘNG HÒA XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
---------------
|
|
Số: 245/BC-BTNMT
|
Hà Nội, ngày 10
tháng 10 năm 2024
|
BÁO CÁO
TÌNH
HÌNH TRIỂN KHAI THI HÀNH LUẬT ĐẤT ĐAI NĂM 2024
Kính gửi: Thủ
tướng Chính phủ
Luật Đất đai đã được Quốc hội thông qua và có hiệu
lực từ ngày 01 tháng 8 năm 2024, bước đầu đã đi vào cuộc sống góp phần vào việc
tiếp tục đổi mới, hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả
quản lý và sử dụng đất. Sau 02 tháng triển khai thi hành Luật Đất đai, qua nắm
bắt tình hình thực tế, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xử lý một số
vấn đề nổi lên sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực thi hành tại các văn bản:
Công điện số 82/CĐ-TTg ngày 21/8/2024, Công văn số 6001/VPCP-NN ngày 22/8/2024,
Công văn số 6644/VPCP-NN ngày 17/9/2024, Công văn số 6121/VPCP-NN ngày
26/8/2024, Công văn số 6159/VPCP-NN ngày 27/8/2024, Công văn số 6846/VPCP-NN
ngày 25/9/2024[1] và tổng
hợp báo cáo của các cơ quan, ban ngành, địa phương, Bộ Tài nguyên và Môi trường
xin báo cáo như sau:
I. VỀ CÔNG TÁC CHỈ ĐẠO ĐIỀU HÀNH
Triển khai Luật Đất đai 2024, Thủ tướng Chính phủ
đã có Quyết định số 222/QĐ-TTg ngày 05/3/2024 ban hành Kế hoạch triển khai thi
hành Luật Đất đai số 31/2024/QH15. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều
văn bản chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương tập trung xây dựng các
văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật, tuyên truyền, phổ biến, bố
trí nguồn lực để tổ chức thi hành Luật Đất đai[2].
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã chủ động đôn đốc, hướng
dẫn địa phương tổ chức triển khai thi hành Luật Đất đai: (1) Đề nghị các địa
phương chủ động, khẩn trương đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành các văn bản
quy định chi tiết thi hành theo thẩm quyền được giao[3]; (2) Chủ động thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước
theo quy định của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành như: giải quyết
các hồ sơ chuyển tiếp; giải quyết hồ sơ đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất trồng
lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng sang mục đích khác; điều chỉnh, sửa đổi,
bổ sung bảng giá đất; tổng hợp, công khai các trường hợp vi phạm và kết quả xử
lý vi phạm pháp luật đất đai; triển khai kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng
sử dụng đất năm 2024[4]...(3)
Khẩn trương ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật, đơn giá sản phẩm về lĩnh vực
đất đai để áp dụng trên địa bàn[5].
Để đôn đốc các địa phương khẩn trương ban hành các
văn bản hướng dẫn thi hành Luật theo thẩm quyền, theo chỉ đạo của Thủ tướng
Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã quyết định thành lập đoàn kiểm tra
liên ngành về tình hình tổ chức triển khai thi hành Luật Đất đai, Luật Nhà ở,
Luật Kinh doanh bất động sản[6].
II. VỀ CÔNG TÁC XÂY DỰNG VĂN BẢN
QUY PHẠM PHÁP LUẬT QUY ĐỊNH CHI TIẾT THI HÀNH LUẬT ĐẤT ĐAI 2024
1. Đối với nhiệm vụ xây dựng các văn bản thuộc
thẩm quyền của các cơ quan Trung ương
Chính phủ, các bộ, ngành đã tập trung mọi nguồn lực
để khẩn trương xây dựng các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật
Đất đai kịp thời ban hành và có hiệu lực đồng thời với Luật gồm: 10 Nghị định của
Chính phủ[7], 01 Quyết định
của Thủ tướng Chính phủ[8];
06 Thông tư của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường và Bộ trưởng Bộ Tài chính
ban hành theo thẩm quyền[9].
Trên cơ sở quy định của Luật Đất đai và các văn bản
hướng dẫn thi hành, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã rà soát, ban hành Quyết định
số 2124/QĐ-BTNMT ngày 01/8/2024 về việc công bố thủ tục hành chính trong lĩnh vực
đất đai thuộc phạm vi chức năng quản lý nhà nước của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Như vậy, trong một thời gian ngắn, với áp lực về thời
gian rút ngắn 5 tháng so với kế hoạch ban đầu nhưng với sự chủ động, tích cực,
quyết tâm cao, Chính phủ, các bộ, ngành trong thời gian qua đã tập trung mọi
nguồn lực để khẩn trương xây dựng các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi
hành Luật Đất đai, kịp thời ban hành và có hiệu lực đồng thời với Luật tạo sự
thống nhất, đồng bộ và căn cứ pháp lý cho việc triển khai thi hành Luật Đất đai
được thuận lợi, phát huy hiệu quả của các chính sách mới, tiến bộ mà Luật Đất
đai đã đề ra.
2. Đối với nhiệm vụ xây dựng các văn bản thuộc
thẩm quyền của chính quyền địa phương
Với 59 nội dung được Luật Đất đai năm 2024 và các
Nghị định hướng dẫn thi hành giao quy định chi tiết (Hội đồng nhân dân cấp tỉnh
04 nội dung, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh 55 nội dung). Thời gian qua, Hội đồng
nhân dân và Ủy ban nhân dân các tỉnh đều đã tập trung nguồn lực và bắt tay ngay
vào việc xây dựng các văn bản. Đến nay, đã có 50/63 tỉnh, thành phố đã ban hành
một số văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai[10]; tuy nhiên, chưa có địa phương nào ban hành đầy
đủ các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền. Một số địa phương[11] chưa ban hành văn bản
nào để triển khai thực hiện.
Việc các địa phương chưa ban hành đầy đủ các văn bản
thuộc thẩm quyền đã hạn chế hiệu quả của việc triển khai thi hành luật, thậm
chí làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, doanh nghiệp, thủ tục hành chính,
hiệu lực hiệu quả trong thực hiện các chính sách mới của Luật Đất đai 2024.
III. VỀ CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN,
PHỔ BIẾN, HƯỚNG DẪN, KIỂM TRA THỰC HIỆN LUẬT ĐẤT ĐAI 2024
Công tác tuyên truyền, phổ biến những nội dung mới
của Luật Đất đai cũng đã được các cơ quan tập trung tuyên truyền, phổ biến
thông qua các phương tiện thông tin đại chúng trong suốt thời gian qua. Các cơ
quan truyền thông đã dành nhiều thời lượng để phổ biến các nội dung cơ bản của
Luật Đất đai (Truyền hình Việt Nam, Truyền hình Quốc hội, Thông tấn xã Việt
Nam, Đài tiếng nói Việt Nam....).
Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội nghị phổ biến
Luật Đất đai cho báo cáo viên các cấp; tổ chức cuộc thi trực tuyến tìm hiểu Luật
Đất đai (cuộc thi diễn ra từ ngày 19/8/2024 đến hết ngày 08/9/2024). Tổng kết 3
tuần thi đã có tổng số 825.962 người tham gia với 1.017.050 lượt thi tại 63 tỉnh,
thành phố trực thuộc Trung ương. Một số ngành, địa phương có số lượng người
tham gia cuộc thi đông và có nhiều người đạt giải cao như: TP. Hồ Chí Minh, Hà
Nội, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Bình Dương...
Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức Hội nghị trực
tuyến triển khai thi hành Luật Đất đai với các Bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố
trực thuộc Trung ương (nhiều địa phương trực tuyến đến cấp xã) ngay sau khi Thủ
tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đất đai; phổ biến
các Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai cho 63 tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương ngay sau khi Chính phủ ban hành; chủ trì, phối hợp với Ban
Tuyên giáo Trung ương, Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Kiểm toán Nhà nước, Liên đoàn
Thương mại và Công nghiệp Việt Nam... phổ biến Luật Đất đai đến cán bộ, công chức,
viên chức, người lao động, kiều bào trong và ngoài nước, các đối tượng là các
doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân có liên quan. Bên cạnh đó, Bộ Tài nguyên và Môi
trường đã phối hợp với nhiều địa phương cử Lãnh đạo Bộ, cán bộ, chuyên gia tổ
chức các lớp tập huấn, đào tạo báo cáo viên, phổ biến trực tiếp cho các cán bộ
thuộc hệ thống các cơ quan quản lý đất đai của 33 tỉnh, thành phố (TP. Hồ Chí
Minh, Đà Nẵng và các tỉnh: Hà Nam, Hòa Bình, Long An, Thừa Thiên - Huế, Thanh
Hóa, Quảng Nam, Bắc Giang, Lào Cai, Đồng Nai, Thái Nguyên, Thái Bình, Lạng Sơn,
Hải Phòng, Nam Định, Hà Tĩnh, Ninh Bình, Nghệ An, Bến Tre, Hậu Giang, Bình Định,
Bình Thuận, Đắk Nông, Hưng Yên, Phú Thọ, Điện Biên, Quảng Ngãi, Ninh Thuận, Bà
Rịa - Vũng Tàu, Tiền Giang, Cà Mau, Bạc Liêu...). Đồng thời, Bộ Tài nguyên và
Môi trường xác định việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về đất đai phải được
thực hiện thường xuyên, liên tục và sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện với nhiều
hình thức phù hợp.
Các địa phương đã chủ động tuyên truyền, phổ biến
pháp luật đất đai cho các đối tượng, giai tầng, động viên người dân và doanh
nghiệp tham gia các cuộc thi tìm hiểu pháp luật đất đai, mời báo cáo viên cấp
trung ương phổ biến tại địa phương, kết hợp cả trực tiếp và trực tuyến thông
qua hệ thống thông tin kết nối đến tận xã, phường, thị trấn, tổ dân phố...
Việc tuyên truyền, phổ biến được thực hiện thông
qua nhiều hình thức đa dạng, phong phú như hội nghị trực tiếp, trực tuyến, hội
thảo, cuộc thi tìm hiểu pháp luật, phóng sự, tin bài... qua đó, từng bước nâng
cao hiểu biết, nhận thức về Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành tạo
sự thống nhất trong tổ chức thực hiện trong các cơ quan quản lý nhà nước, cũng
như người dân, doanh nghiệp, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản
lý đất đai mà Luật Đất đai 2024 đã đề ra.
IV. MỘT SỐ VẤN ĐỀ NỔI LÊN TRONG
TRIỂN KHAI THI HÀNH LUẬT ĐẤT ĐAI NĂM 2024
Sau thời gian 02 tháng thi hành, với các quy định mới
của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành, bước đầu cho thấy các chính
sách mới đã mang lại hiệu quả như phân cấp, phân quyền về chuyển đổi mục đích sử
dụng đất, thu hồi đất, xác định giá đất, cấp Giấy chứng nhận, lấn biển,... đã tạo
được sự đồng thuận của đa số người dân, cộng đồng doanh nghiệp và sự thống nhất
của các cơ quan từ Trung ương đến địa phương góp phần giải phóng nguồn lực đất
đai cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu
tư công. Tuy nhiên, qua theo dõi, nắm bắt tình hình, phản ánh của cơ quan thông
tin và báo cáo của các địa phương, việc tổ chức thi hành còn có một số điểm nổi
lên như sau:
1. Về tiến độ ban hành văn bản quy định chi
tiết thi hành Luật Đất đai năm 2024 theo thẩm quyền của các tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương
Đối với các địa phương, do đẩy mạnh phân cấp, phân
quyền cho địa phương nên số lượng các nội dung giao cho địa phương quy định nhiều
(59 nội dung), trong khi các địa phương đều hạn chế về nguồn nhân lực, thời
gian, kinh nghiệm. Mặc dù đã tích cực, chủ động nhưng đa số địa phương còn khó
khăn, lúng túng nên chưa ban hành kịp thời, đầy đủ các văn bản triển khai thi
hành Luật thuộc thẩm quyền và các điều kiện cần thiết để triển khai thi hành Luật
Đất đai như định mức kinh tế - kỹ thuật, tổ chức bộ máy, biên chế, trang thiết
bị, cơ sở dữ liệu. Vì vậy, chưa tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ, chưa
phát huy tối đa hiệu lực, hiệu quả của các quy định đổi mới của pháp luật đất
đai; chưa giải quyết kịp thời các yêu cầu của người dân, doanh nghiệp trong tiếp
cận đất đai.
2. Về điều chỉnh Bảng giá đất để tiếp tục áp
dụng đến 31/12/2025
Vướng mắc liên quan đến điều chỉnh Bảng giá đất
theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024: “Bảng giá đất theo Luật
Đất đai 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31/12/2025. Trường hợp cần thiết,
UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai
2024 cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương”. Đây là
quy định chuyển tiếp, nhằm giúp các địa phương thực hiện lộ trình từng bước xây
dựng bảng giá đất theo Luật Đất đai 2024 để áp dụng từ ngày 01/01/2026, tránh
cú sốc tăng giá đột biến ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.
Tuy nhiên, khi tiến hành điều chỉnh bảng giá đất hiện
hành, nếu các địa phương không xem xét thận trọng, kỹ lưỡng, đánh giá tác động
một cách đầy đủ thì sẽ xảy ra trường hợp bảng giá đất điều chỉnh có chênh lệch
rất lớn so với giá đất bảng giá đất hiện hành. Đặc biệt là tại các địa phương
trong suốt quá trình 2021 - 2024 không hoặc không thường xuyên điều chỉnh Bảng
giá đất theo quy định của Luật Đất đai 2013, nay khi thực hiện điều chỉnh lại
điều chỉnh với mức chênh lệch lớn khiến người dân, doanh nghiệp phản ứng vì số
tiền họ phải thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai sẽ tăng cao so với khi áp
dụng bảng giá đất cũ[12]
(số địa phương này không nhiều).
Tại Thành phố Hồ Chí Minh: thực hiện Luật Đất đai
năm 2024, Ủy ban nhân dân Thành phố đã dự thảo điều chỉnh Bảng giá đất có sự
thay đổi lớn, tăng cao đột biến, chênh lệch rất lớn so với giá đất Bảng giá đất
hiện hành dẫn đến sự phản ứng của các đối tượng chịu tác động như người dân,
doanh nghiệp sử dụng đất, nhất là khi thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với các
trường hợp áp dụng Bảng giá đất quy định tại khoản 1 Điều 159 Luật Đất đai (khi
nhà nước công nhận quyền sử dụng đất, tính thuế sử dụng đất phi nông nghiệp,
tính tiền thuê đất hằng năm,...). Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính
phủ tại Công văn số 6121/VPCP-NN và Công văn số 6159/VPCP-NN, Bộ Tài nguyên và
Môi trường đã chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan, Ủy ban nhân dân
Thành phố Hồ Chí Minh và Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh tại cuộc họp
ngày 10 tháng 9 năm 2024 để thống nhất phương án giải quyết. Sau cuộc họp, Ủy
ban nhân dân Thành phố đã có phương án điều chỉnh Bảng giá với lộ trình phù hợp
với thực tế ở địa phương gắn với khu vực, vị trí và các đối tượng bị ảnh hưởng,
qua đó giải quyết được vấn đề thực hiện nghĩa vụ tài chính, thuế của người, từng
bước tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trên địa bàn Thành phố.
Việc điều chỉnh Bảng giá đất là nhiệm vụ thường
xuyên được quy định xuyên suốt từ Luật Đất đai 2013 đến nay, đối với các địa
phương có sự điều chỉnh Bảng giá đất đúng theo quy định của Luật Đất đai 2013
đã đảm bảo giá đất trong Bảng giá đất tiệm cận với mặt bằng thực tế tại địa
phương thì việc áp dụng khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai 2024 không có vướng mắc,
không ảnh hưởng đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất,
qua theo dõi có 29 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thường xuyên có điều
chỉnh Bảng giá đất theo Luật Đất năm 2013 (có 11 tỉnh chưa thực hiện điều chỉnh
Bảng giá đất từ năm 2020 đến nay, có 23 tỉnh, thành phố chỉ thực hiện điều chỉnh
Bảng giá đất 01 lần[13]).
Cũng theo quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất
đai năm 2024 thì việc điều chỉnh bảng giá đất thực hiện theo quy định của Luật
này, trên thực tế hành lang pháp lý để xây dựng, điều chỉnh, bổ sung đã được Luật
Đất đai năm 2024 và Nghị định số 71/2024/NĐ-CP ngày 27/6/2024 của Chính phủ quy
định về giá đất đã đầy đủ, chi tiết, đảm bảo để các địa phương thực hiện điều
chỉnh bảng giá đất mà không có vướng mắc. Thậm chí, đối với các trường hợp áp dụng
Bảng giá đất cho các trường hợp được quy định trong Luật nhưng khu vực, vị trí
khu đất, thửa đất chưa có giá trong Bảng giá đất thì tại khoản 3 Điều 16 Nghị định
71/2024/NĐ-CP quy định “Trường hợp thuộc đối tượng áp dụng bảng giá đất mà tại
thời điểm định giá đất thửa đất, khu đất cần định giá chưa được quy định trong
bảng giá đất thì căn cứ tình hình cụ thể tại địa phương, cơ quan có chức năng
quản lý nhà nước về đất đai cấp tỉnh căn cứ vào giá đất trong bảng giá đất của
khu vực, vị trí có điều kiện hạ tầng tương tự để xác định giá đất trình Ủy ban
nhân dân cấp tỉnh quyết định, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 111 Luật
Đất đai”. Quy định này tạo điều kiện thuận lợi để cải cách thủ tục hành
chính, cắt giảm chi phí tuân thủ, linh hoạt cho địa phương khi áp dụng Bảng giá
đất trong thực tế và giải quyết được vướng mắc đối với khu vực, vị trí chưa có
Bảng giá đất.
Một trong những khó khăn mà các địa phương đưa ra
là việc xây dựng định mức kinh tế - kỹ thuật để lập dự toán xây dựng, điều chỉnh,
bổ sung Bảng giá đất. Nội dung này đã được quy định tại Nghị định số
32/2019/NĐ-CP ngày 10/4/2019 của Chính phủ quy định giao nhiệm vụ, đặt hàng hoặc
đấu thầu cung cấp sản phẩm, dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước từ nguồn
kinh phí chi thường xuyên và hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Công văn số
13257/BTC-HCSN ngày 22/11/2021 về việc hướng dẫn thực hiện Nghị định số
32/2019/NĐ-CP của Chính phủ; Công văn số 9652/VPCP-KTTH ngày 18/11/2020 của Văn
phòng Chính phủ về việc triển khai thực hiện Nghị định số 32/2019/NĐ-CP , theo đó
thẩm quyền ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật để lập dự toán xây dựng, điều
chỉnh, bổ sung Bảng giá đất thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh. Bộ Tài nguyên và
Môi trường đã có văn bản số 6647/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 20/9/2024 về việc ban hành
định mức kinh tế - kỹ thuật thuộc phạm vi quản lý đất đai tại địa phương để các
địa phương chủ động thực hiện các nhiệm vụ được giao, không chờ hướng dẫn của Bộ
Tài nguyên và Môi trường.
Như vậy, việc một số địa phương có khó khăn, vướng
mắc khi thực hiện khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai năm 2024 là xuất phát từ khâu tổ
chức thực hiện chưa tốt, chưa chủ động, thiếu linh hoạt của một số địa phương,
không phải do vướng mắc từ chính sách hoặc quy định của Luật và văn bản hướng dẫn
thi hành.
3. Về công tác đấu giá quyền sử dụng đất
Sau ngày 01/8/2024, tại một số địa phương triển
khai công tác đấu giá quyền sử dụng đất có tình trạng chênh lệch rất lớn giữa
giá khởi điểm và giá trúng đấu giá tạo dư luận không tốt, ảnh hưởng đến sự phát
triển lành mạnh của thị trường bất động sản. Có một số nguyên nhân dẫn đến tình
trạng trên:
- Việc lập, công khai quy hoạch các khu vực phát
triển nhà ở chưa được thực hiện bài bản, công khai, minh bạch tạo điều kiện để
các đối tượng đầu cơ đất đai.
- Các địa phương thiếu sự chủ động trong việc tạo
quỹ đất để đấu giá dẫn đến nhu cầu đất ở, nhà ở của người dân không được đáp ứng
trong thời gian dài.
- Một số đối tượng tham gia đấu giá đất không thực
sự có nhu cầu về đất ở, nhà ở mà chủ yếu đầu cơ, thao túng giá thông qua việc đẩy
giá cao, thổi giá và bán lại ngay để thu lợi hoặc tạo mặt bằng giá ảo đối với
các khu vực xung quanh, thậm chí sau khi đấu giá một số đối tượng chưa nộp tiền
sử dụng đất đúng thời hạn theo quy chế đấu giá, có dấu hiệu bỏ cọc gây ra dư luận
không tốt tại một số địa phương[14].
- Bên cạnh đó, có trường hợp sử dụng Bảng giá đất
chưa kịp thời điều chỉnh, thấp hơn nhiều so với mặt bằng giá đất thực tế dẫn đến
giá trúng đấu giá và giá khởi điểm có sự chênh lệch lớn cũng thu hút nhiều đối
tượng tham gia đấu giá để kiếm lời.
Qua nắm bắt tình hình nêu trên cho thấy những vấn đề
nổi lên trong thời gian qua xuất phát từ khâu tổ chức thực hiện chưa tốt ở một
số địa phương. Vì vậy, cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo trong công tác tổ chức
thực hiện để hạn chế bất cập, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện Luật
Đất đai.
V. MỘT SỐ NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM
TRONG THỜI GIAN TỚI
Thời gian tới, để nâng cao hiệu quả thi hành Luật Đất
đai cần tập trung một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
1. Tăng cường chỉ đạo, tập trung nguồn lực, khắc phục
khó khăn, nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu để tập trung xây dựng, hoàn
thiện các văn bản thuộc thẩm quyền đồng thời đẩy mạnh công tác tập huấn, tuyên
truyền, phổ biến rộng rãi, thường xuyên, liên tục đến tất cả các cấp, các
ngành, người dân, doanh nghiệp để đảm bảo cơ sở pháp lý và tạo sự đồng thuận,
thống nhất trong nhận thức và tổ chức thực hiện.
2. Quan tâm chuẩn bị các điều kiện để tổ chức thi
hành Luật Đất đai có hiệu quả tại địa phương, bao gồm tổ chức bộ máy, nguồn
nhân lực, kinh phí, xây dựng cơ sở dữ liệu, ban hành các định mức kinh tế - kỹ
thuật, đơn giá sản phẩm...
3. Khẩn trương rà soát bảng giá đất đã ban hành
theo Luật Đất đai 2013 để điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất
tại địa phương và chuẩn bị các điều kiện cần thiết phục vụ cho việc xây dựng bảng
giá theo Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành từ 01/01/2026. Trong quá
trình điều chỉnh phải phân tích, đánh giá tác động, có lộ trình phù hợp, xác định
khu vực, vị trí hợp lý đối với từng loại đất, tổ chức lấy ý kiến các đơn vị, tổ
chức cá nhân có liên quan để đảm bảo sự đồng thuận của cơ quan thẩm định và các
đối tượng chịu tác động, hạn chế phản ứng bất bình, thiếu đồng thuận trong xã hội.
4. Các địa phương khi tổ chức đấu giá đất phải công
khai quy hoạch, điều chỉnh bảng giá đất, công khai đối tượng bỏ cọc nhằm hạn chế
các đối tượng lợi dụng đấu giá đất để trục lợi, thổi giá, gây nhiễu loạn thị
trường bất động sản.
5. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối
với các cơ quan quản lý nhà nước và đối tượng sử dụng đất. Trước mắt đẩy mạnh
kiểm tra việc tổ chức thi hành Luật Đất đai 2024 tại các địa phương.
VI. KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
Việc triển khai thi hành Luật Đất đai 2024 và các
văn bản hướng dẫn thi hành với sự phân cấp mạnh mẽ, triệt để và nhiều điểm mới
nên thời gian đầu không tránh khỏi một số khó khăn, vướng mắc, lúng túng tại
các địa phương. Do đó, cần kiên trì, nhất quán, thống nhất trong quan điểm chỉ
đạo và tập trung vào khâu tổ chức thực hiện để Luật Đất đai và các văn bản hướng
dẫn thi hành thực sự đi vào cuộc sống... Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị
Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo một số nội dung sau:
1. Tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của các
cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương, siết chặt kỷ cương, nêu cao trách nhiệm của
người đứng đầu trong việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, định mức
kinh tế - kỹ thuật về đất đai thuộc thẩm quyền nhằm đảm bảo cơ sở pháp lý để tổ
chức thực hiện.
2. Chuẩn bị tốt các điều kiện về nguồn lực, cơ sở hạ
tầng thông tin, cơ sở dữ liệu đất đai để xây dựng bảng giá đất theo quy định của
Luật Đất đai 2024, có đánh giá tác động, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan
có liên quan trong quá trình xây dựng bảng giá đất để áp dụng từ ngày
01/01/2026.
3. Bộ Tài chính nghiên cứu, rà soát, xem xét về đối
tượng, thuế suất trong việc thu tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất
và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp; nghiên cứu, tham mưu ban hành quy định thực
hiện đánh thuế đối với bất động sản thứ hai nhằm hạn chế tình trạng đầu cơ, lướt
sóng và khuyến khích sử dụng đất hiệu quả; rút ngắn thời gian nộp tiền sử dụng
đất sau khi trúng đấu giá quyền sử dụng đất để khắc phục tồn tại, hạn chế liên
quan đến việc bỏ cọc, không nộp tiền trúng đấu giá.
4. Bộ Tư pháp rà soát quy định của pháp luật về đấu
giá tài sản theo hướng tăng mức tiền đặt trước phải nộp (có thể lên mức 50% tổng
giá trị thửa đất, khu đất tính theo giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất)
để hạn chế việc bỏ giá cao, sau đó bỏ cọc gây dư luận không tốt trong nhân dân.
5. Bộ Xây dựng chỉ đạo rà soát các quy hoạch khu đô
thị, khu dân cư, công khai quy hoạch, đánh giá đúng, đầy đủ nhu cầu nhà ở, đất ở
đặc biệt là nhu cầu nhà ở, đất ở cho đối tượng là người có thu nhập thấp; rút
ngắn các thủ tục để triển khai dự án nhà ở, tăng cường quản lý chặt chẽ thị trường
bất động sản trong đó có thị trường quyền sử dụng đất.
Trên đây là báo cáo tình hình triển khai thi hành
Luật Đất đai năm 2024 và những vấn đề nổi lên đã được Thủ tướng Chính phủ quan
tâm, chỉ đạo; Bộ Tài nguyên và Môi trường trân trọng báo cáo Thủ tướng Chính phủ
xem xét, chỉ đạo./.
|
Nơi nhận:
- Như trên;
- Các Phó Thủ tướng Chính phủ (để báo cáo);
- Bộ trưởng Đỗ Đức Duy (để báo cáo);
- Văn phòng Quốc hội;
- Văn phòng Trung ương Đảng:
- Văn phòng Chính phủ;
- Các Bộ: TC, TP, XD, NV;
- HĐND, UBND, Đoàn Đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương;
- Lưu: VT, VP (TH), ĐĐ, QHPTTNĐ (VP).
|
KT. BỘ TRƯỞNG
THỨ TRƯỞNG
Lê Minh Ngân
|
[1] Công điện số 82/CĐ-TTg
ngày 21/8/2024 về việc kịp thời chấn chỉnh công tác đấu giá quyền sử dụng đất,
Công văn số 6001/VPCP-NN ngày 22/8/2024 về việc kịp thời chấn chỉnh công tác đấu
giá quyền sử dụng đất, Công văn số 6644/VPCP-NN ngày 17/9/2024 về việc đánh giá
tác động của việc thực hiện Bảng giá đất điều chỉnh, Công văn số 6121/VPCP-NN
ngày 26/8/2024 về việc hướng dẫn việc áp dụng bảng giá đất theo Luật Đất đai
2024, Công văn số 6159/VPCP-NN ngày 27/8/2024 về việc làm việc với Hiệp hội bất
động sản thành phố Hồ Chí Minh, Công văn số 6846/VPCP-NN ngày 25/9/2024 về việc
áp dụng bảng giá đất.
[2] Nghị quyết số
44/NQ-CP ngày 05/4/2024 của Chính phủ về phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 3
năm 2024 và hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương; các công văn số
202/TTg-NN ngày 26/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ, số 2353/VPCP-NN ngày
09/4/2024, số 2710/VPCP-NN ngày 23/4/2024, số 2892/VPCP-NN ngày 30/4/2024,
Thông báo số 168/TB-VPCP ngày 17/4/2024 của Văn phòng Chính phủ, các công điện
của Thủ tướng Chính phủ số 53/CĐ-TTg ngày 26/5/2024, số 63/CĐ-TTg ngày
26/6/2024 và số 79/CĐ-TTg ngày 13/8/2024
[3] Công văn số
3761/BTNMT-ĐĐ ngày 11/6/2024 về việc triển khai các văn bản hướng dẫn thi hành
Luật Đất đai năm 2024; Công văn số 4740/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 18/7/2024 về việc
xây dựng văn bản quy định chi tiết về bồi thường, HT,TĐC khi Nhà nước thu hồi đất
thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh; Công văn số 5169/BTNMT-ĐĐ ngày 02/8/2024 về
việc ban hành các văn bản để quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai thuộc thẩm
quyền UBND cấp tỉnh; Công văn số 5317/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 08/8/2024 về việc quy
định về giá đất thuộc thẩm quyền của UBND cấp tỉnh; Công văn số
6292/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 17/9/2024 về việc xây dựng các văn bản theo thẩm quyền
được giao tại Nghị định số 71/2024/NĐ-CP và việc điều chỉnh Bảng giá đất theo
quy định tại khoản 1 Điều 257 Luật Đất đai năm 2024; Công văn số 6520/BTNMT-ĐĐ
ngày 23/9/2024 về việc ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đất đai và các
Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai.
[4] Công văn số
5323/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 08/8/2024 về việc triển khai các quy định của Luật Đất
đai năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành gửi UBND cấp tỉnh; Công văn số 5514/BTNMT-QHPTTNĐ
ngày 15/8/2024 về việc tiếp tục giải quyết hồ sơ đề nghị chuyển mục đích sử dụng
đất trồng lúa/đất rừng phòng hộ/đất rừng đặc dụng sang mục đích khác khi Luật Đất
đai năm 2024 có hiệu lực thi hành; Công văn số 5774/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 23/8/2024
về việc điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất theo quy định của pháp luật đất
đai; Công văn số 6188/BTNMT-ĐKDLTTĐĐ ngày 12/9/2024 về việc lập dự toán kinh
phí kiểm kê đất đai, lập bản đồ hiện trạng sử dụng đất năm 2024; Công văn số
6237/BTNMT-ĐKDLTTĐĐ ngày 16/9/2024 về việc kiểm kê đất đai năm 2024; Công văn số
6280/BTNMT-ĐĐ ngày 17/9/2024 về việc tiếp tục công khai thông tin về vi phạm và
việc khắc phục vi phạm pháp luật đất đai.
[5] Công văn số
6647/BTNMT-QHPTTNĐ ngày 20/9/2024 về việc ban hành Định mức kinh tế - kỹ thuật
thuộc phạm vi quản lý đất đai tại địa phương;.
[6] Quyết định số
3115/QĐ-BTNMT ngày 27 tháng 9 năm 2024
[7] (1) Nghị định số
42/2024/NĐ-CP ngày 26/4/2024 quy định về hoạt động lấn biển; (2) Nghị định số
71/2024/NĐ-CP ngày 27/6/2024 quy định về giá đất; (3) Nghị định số
88/2024/NĐ-CP ngày 15/7/2024 quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất; (4) Nghị định số 101/2024/NĐ-CP ngày 29/7/2024 quy định về
điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền
sở hữu tài sản gắn liền với đất và Hệ thống thông tin đất đai; (5) Nghị định số
102/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất
đai; (6) Nghị định số 103/2024/NĐ-CP ngày 30/7/2024 quy định về thu tiền sử dụng
đất, tiền thuê đất; (7) Nghị định số 104/2024/NĐ-CP ngày 31/7/2024 quy định về
Quỹ phát triển đất; (8) Nghị định số 112/2024/NĐ-CP ngày 11/9/2024 quy định chi
tiết về đất trồng lúa; (9) Nghị định số 115/2024/NĐ-CP ngày 16/9/2024 quy định
chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà đầu tư
thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất; (10) Nghị định số 123/2024/NĐ-CP ngày
04/10/2024 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai.
[8] Quyết định số
12/2024/QĐ-TTg ngày 31/7/2024 về cơ chế, chinh sách giải quyết việc làm và đào
tạo nghề cho người có đất thu hồi.
[9] (1) Thông tư số
08/2024/TT-BTNMT ngày 31/7/2024 quy định về thống kê, kiểm kê đất đai và lập bản
đồ hiện trạng sử dụng đất; (2) Thông tư số 09/2024/TT-BTNMT ngày 31/7/2024 quy
định về hồ sơ địa chính, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản
gắn liền với đất; (3) Thông tư số 10/2024/TT-BTNMT ngày 31/7/2024 quy định về nội
dung, cấu trúc, kiểu thông tin cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai và yêu cầu kỹ
thuật đối với phần mềm ứng dụng của hệ thống thông tin Quốc gia về đất đai; (4)
Thông tư số 11/2024/TT-BTNMT ngày 31/7/2024 quy định về kỹ thuật điều tra, đánh
giá đất đai; kỹ thuật bảo vệ, cải tạo, phục hồi đất; (5) Thông tư số
12/2024/TT-BTNMT ngày 31/7/2024 quy định chi tiết về đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật
kiến thức cho cá nhân hành nghề tư vấn định giá đất; khung chương trình đào tạo,
bồi dưỡng nghiệp vụ về giá đất; (6) Thông tư số 56/2024/TT-BTC ngày 31/7/2024
quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý, sử dụng phí khai thác và sử dụng
tài liệu đất đai từ Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai.
[10] Số liệu cập nhật
đến 09h, ngày 08/10/2024.
[11] 13 địa phương gồm:
Cao Bằng, Ninh Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Nông, Tiền Giang, Bạc
Liêu, Cà Mau, Phú Yên, Bình Phước, An Giang và thành phố Cần Thơ.
[12] Tại Thành phố Hồ
Chí Minh có 1 quận và 4 huyện có mức tăng giá đất tại một số vị trí đất trên 30
lần, cá biệt tại huyện Hóc Môn có mức tăng giá đến 51 lần.
[13] Các tỉnh không
thực hiện điều chỉnh Bảng giá đất gồm: Hà Giang, Hưng Yên, Bắc Ninh, Nghệ An,
Quảng Trị, Quảng Nam, Bình Thuận, Kon Tum, Bình Dương, Binh Phước, Thành phố Hồ
Chí Minh. Các tỉnh chỉ thực hiện điều chỉnh Bảng giá đất 01 lần như: Hà Nội, Hải
Phòng, Cần Thơ, Thanh Hóa, Ninh Bình...
[14] Kết quả kiểm tra
việc tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại huyện Thanh Oai và huyện Hoài Đức,
thành phố Hà Nội cho thấy: tại huyện Thanh Oai vẫn còn 56/68 thửa đất trúng đấu
giá chưa được người trúng đấu giá nộp tiền theo thông báo của cơ quan thuế (chiếm
khoảng 80% số thửa đất trúng đấu giá); tại huyện Hoài Đức có 8/19 thửa đất
trúng đấu giá chưa được người trúng đấu giá nộp tiền theo thông báo của cơ quan
thuế (chiếm khoảng 42,1% số thửa đất trúng đấu giá).