Tin nhắn cá nhân là một trong những bí mật thư tín của công dân được Hiến pháp 2013 ghi nhận. Vậy, phát tán hay leak tin nhắn cá nhân đã được sự đồng ý có bị phạt không? Trường hợp nào phải chịu trách nhiệm hình sự khi cố tình phát tán tin nhắn cá nhân của người khác?
Quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác là một trong những quyền bất khả xâm phạm của mỗi cá nhân được pháp luật bảo vệ. Điều này được ghi nhận tại Điều 21, Hiến pháp 2013 như sau:
1. Mọi người có quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.
Thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình được pháp luật bảo đảm an toàn.
2. Mọi người có quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác.
Không ai được bóc mở, kiểm soát, thu giữ trái luật thư tín, điện thoại, điện tín và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư của người khác.
Đồng thời, khoản 2, Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015 cũng quy định về quyền đời sống riêng tư, bí mật cá nhân, bí mật gia đình trong đó:
2. Việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến đời sống riêng tư, bí mật cá nhân phải được người đó đồng ý, việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý, trừ trường hợp luật có quy định khác.
Tại khoản 2, Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015 có nêu rõ việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan đến bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý, trừ trường hợp luật có quy định khác.
Như vậy, căn cứ vào các quy định trên, tin nhắn là bí mật của mỗi cá nhân, việc bóc mở, kiểm soát, thu giữ thư tín, điện thoại, điện tín, cơ sở dữ liệu điện tử và các hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác ngoài trường hợp phát luật quy định là vi phạm pháp luật.
Đồng thời, đối với trường hợp thuộc khoản 2 Điều 38 Bộ luật Dân sự 2015, bí mật gia đình phải được các thành viên gia đình đồng ý thì việc thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai thông tin liên quan mới không vi phạm pháp luật. Trường hợp không được sự đồng ý của tất cả thành viên trong gia đình, thì việc phát tán tin nhắn, thu thập, lưu giữ, sử dụng, công khai các thông tin liên quan vẫn được coi là vi phạm pháp luật.
Hiện nay, việc phát tán hay leak tin nhắn, phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư tùy theo mức độ để xử lý theo quy định pháp luật về hành chính, hình sự hoặc bồi thường dân sự.
Trong trường hợp tiết lộ hoặc phát tán tư liệu, tài liệu thuộc bí mật đời tư của thành viên gia đình nhằm xúc phạm danh dự, nhân phẩm sẽ chịu mức phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 căn cứ theo khoản 2 Điều 54 Nghị định 144/2021/NĐ-CP;
Thêm vào đó, theo điểm e, khoản 3 điều 102 Nghị định 15/2020/NĐ-CP cũng quy định về thu thập, xử lý và sử dụng thông tin của tổ chức, cá nhân khác mà không được sự đồng ý hoặc sai mục đích theo quy định của pháp luật có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
Tùy vào mức độ vi phạm, tội phát tán tin nhắn còn có thể bị xử lý hình sự theo khoản 1, Điều 159 Bộ luật hình sự 2015 quy định về tội xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác như sau:
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây, đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:
a) Chiếm đoạt thư tín, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông dưới bất kỳ hình thức nào;
b) Cố ý làm hư hỏng, thất lạc hoặc cố ý lấy các thông tin, nội dung của thư tín, điện báo, telex, fax hoặc văn bản khác của người khác được truyền đưa bằng mạng bưu chính, viễn thông;
c) Nghe, ghi âm cuộc đàm thoại trái pháp luật;
d) Khám xét, thu giữ thư tín, điện tín trái pháp luật;
đ) Hành vi khác xâm phạm bí mật hoặc an toàn thư tín, điện thoại, điện tín, telex, fax hoặc hình thức trao đổi thông tin riêng tư khác của người khác.
Như vậy, cố tình leak tin nhắn cá nhân của người khác mà đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo khoản 1, Điều 159 Bộ luật hình sự 2015.