Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8761-3:2020 về Giống cây lâm nghiệp - Phần 3: Nhóm loài cây ngập mặn

• Số hiệu: TCVN8761-3:2020
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2020

TT	Chỉ tiêu	Giai đoạn	Đơn vị tính/Điểm	Trạng thái biểu hiện (đối với chỉ tiêu quan sát)	Phương pháp xác định
(1)	(2)	(3)	(4)	(5)	(6)
1	Tỷ lệ sống	Định kỳ hàng năm	%		Đếm số cây sống, tính theo công thức: - T: Tỷ lệ sống (%) - N: Số cây hiện tại - N0: Số cây trồng ban đầu
2	Đường kính gốc (D00), đường kính cổ rễ (Dcr) hoặc đường kính ngang ngực (D1,3). Đo D00 khi cây có chiều cao nhỏ hơn 2m, đo Dcr với cây có hệ rễ hình nơm và đo D1,3 đối với cây cao từ 2m trở lên	Định kỳ hàng năm	cm	Cây sinh trưởng bình thường	Đo đường kính gốc (D00) tại vị trí ngay phía trên mặt đất; đo đường kính cổ rễ (Dcr) tại vị trí ngay phía trên rễ mọc cao nhất; đo đường kính 1,3m (D1,3) tại vị trí rễ cao nhất đến vị trí 1,3m. Đo tất cả các cây trong khảo nghiệm bằng thước kẹp kính có độ chính xác 0.1 cm.
3	Chiều cao cây	Định kỳ hàng năm	m	Cây sinh trưởng bình thường	Đo chiều cao từ vị trí có rễ cao nhất đến đỉnh ngọn cây bằng các loại thước đo cao có độ chính xác từ 0,1 đến 0,5m. Đo tất cả các cây trong khảo nghiệm.
4	Đường kính tán cây	Định kỳ hàng năm	m	Cây sinh trưởng bình thường	Đo theo hướng Đông-Tây và hướng Nam-Bắc, bằng thước dây có độ chính xác 0,1 m; lấy trị số trung bình theo phương pháp bình quân cộng. Đo tất cả các cây trong khảo nghiệm.
5	Mức độ sâu bệnh hại	Định kỳ hàng năm	%	Không bị sâu, bệnh hại, cây khỏe có trị số R(%) < 10 % Bị sâu, bệnh hại nhẹ có trị số R(%) từ 10 đến < 25 % Bị sâu, bệnh hại vừa có trị số R(%) từ 25 đến < 50 %	Điều tra trên toàn khảo nghiệm. Tính mức độ bị sâu bệnh theo công thức: - R (%) là mức độ bị sâu bệnh - ni là số cây bị sâu hại ở cấp hại i, có giá trị từ 0 đến 4 - vi là trị số của cấp hại i, có giá trị từ 0 đến 4 - N là tổng số cây điều tra - V trị số cấp bị hại cao nhất (V=4)

7  Kiểm tra sự sai khác giữa các giống khảo nghiệm

Kiểm tra sự sai khác giữa các trung bình mẫu về chỉ tiêu theo dõi theo phương pháp thống kê toán học trong lâm nghiệp

8  Kiểm tra khảo nghiệm

8.1  Thời điểm kiểm tra

Sau thời điểm đo đếm các chỉ tiêu khảo nghiệm lần cuối tối đa 3 tháng.

8.2  Thời gian khảo nghiệm

Xác định qua hồ sơ/nhật ký khảo nghiệm

8.3  Bố trí khảo nghiệm, sơ đồ khảo nghiệm

...

...

...

8.4  Tỷ lệ sống

Đếm số cây còn lại để xác định tỷ lệ sống của giống khảo nghiệm và giống đối chứng. Tỷ lệ sống được tính theo công thức tại quy định tại hàng 1 cột 6 Bảng 1.

8.5  Đường kính tại vị trí 1,3m hoặc đường kính gốc hoặc đường kính cổ rễ, chiều cao vút ngọn, đường kính tán

Đo các chỉ tiêu đường kính tại 1,3m (D_1.3) hoặc đường kính gốc (D₀₀) hoặc đường kính cổ rễ (D_cr), chiều cao vút ngọn (H_vn) và đường kính tán (D_tán) toàn bộ số cây của giống khảo nghiệm và giống đối chứng.

8.6  Mức độ bị sâu bệnh hại

Quan sát tất cả số cây của giống được chọn để công nhận, tính mức độ sinh vật gây hại theo công thức trong hàng 5 cột 6 bảng 1.

9  Báo cáo kết quả khảo nghiệm

Báo cáo kết quả khảo nghiệm gồm các mục: địa điểm khảo nghiệm, vật liệu giống đưa vào khảo nghiệm; sơ đồ khảo nghiệm; thời gian khảo nghiệm; kết quả đánh giá các chỉ tiêu khảo nghiệm quy định tại Bảng 1; kết luận và kiến nghị; số liệu gốc đo đếm khảo nghiệm.

...

...

...

(Tham khảo)

Kỹ thuật trồng, chăm sóc và theo dõi khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng (VCU) một số loài cây ngập mặn (Đước, Vẹt, Trang, Bần, Mắm)

A.1  Thời vụ trồng khảo nghiệm

Chọn thời điểm trồng tránh mùa gió bão, ít sóng biển nhất trong năm và có độ mặn phù hợp (thông thường đối với miền Bắc trồng từ tháng 5 đến tháng 8, miền Nam từ tháng 4 đến tháng 11, trước mùa gió chướng).

A.2  Giống khảo nghiệm

Số lượng cây tối thiểu cho từng giống và chất lượng giống khảo nghiệm được quy định tại điều 3.

Giống đối chứng do cơ sở khảo nghiệm lựa chọn, quyết định. Chất lượng của cây giống đối chứng phải tương đương với cây giống khảo nghiệm như quy định ở điều 2 mục 2.2 và mục 2.4.

A.3  Yêu cầu về lập địa gây trồng

Bảng 2: Một số dạng lập địa thích hợp với 11 loài cây trồng

...

...

...

Tên khoa học

Tên loài (VN)

Lập địa thích hợp cho trồng rừng

Cao độ

Độ mặn (‰)

Chế độ triều

Trực tiếp với sóng

Loại đất

1

...

...

...

Sú, Sú cong

Trên mực nước biển TB

10-25

Triều thấp đến trung bình (TB)

Bùn chặt - Sét chặt

2

Avicennia alba

Mấm trắng

...

...

...

20-33

Triều thấp đến TB

x

Bùn mềm - Bùn chặt

3

Avicennia marina

Mấm biển

Trên mực nước biển TB

20-35

...

...

...

x

Bùn chặt - Sét mềm

4

Avicennia officinalis

Mấm đen

Trên mực nước biển TB

20-30

Triều TB

x

...

...

...

5

Bruguiera gymnorrhiza

Vẹt dù

Trên mực nước biển TB

15-25

Triều thấp

Bùn chặt - Sét mềm

6

...

...

...

Trang

Trên mực nước biển TB

15-25

Triều thấp đến cao

x

Bùn mềm - Bùn chặt

7

Lumnitzera racemosa

Cóc trắng

...

...

...

15-30

Triều TB đến cao

Bùn chặt, pha cát

8

Rhizophora apiculata

Đước đôi

Trên mực nước biển TB

10-20

...

...

...

Bùn chặt - Sét mềm

9

Rhizophora mucronata

Đưng

Trên mực nước biển TB

15-30

Triều thấp đến TB

...

...

...

10

Sonneratia alba

Bần trắng

Trên mực nước biển TB

15-30

Triều thấp đến TB

x

Bùn mềm hoặc pha cát

11

...

...

...

Bần chua

Trên mực nước biển TB

5-15

Triều TB

x

Bùn mềm - sét mềm

A.4  Kỹ thuật trồng

Bảng 3: Một số kỹ thuật trồng chính thích hợp với 11 loài cây trồng rừng ngập mặn

STT

...

...

...

Tên địa phương

Tạo giống

Mật độ trồng (Cây/ha)

Thời gian trồng

1

Aegiceras corniculatum

Sú, Sú cong

Túi bầu

3.600-5.000

...

...

...

2

Avicennia alba

Mấm trắng

Túi bầu

3.300-5.000

Tháng 7 - 9

3

Avicennia marina

Mấm biển

...

...

...

3.300-5.000

Tháng 4 - 5

4

Avicennia officinalis

Mấm đen

Túi bầu

2.000-3.300

Tháng 6 - 8

5

...

...

...

Vẹt dù (bông đỏ)

Túi bầu hoặc trụ mầm

2.500-3.300 (có bầu)

5.000-10.000 (Trụ mầm)

Tháng 6-11

6

Kandelia candel

Trang

Túi bầu hoặc trụ mầm

...

...

...

5.000-20.000 (Trụ mầm)

Tháng 4-11

7

Lumnitzera racemosa

Cóc trắng

Túi bầu

2.500-4.400

Tháng 6-8

8

...

...

...

Đước đôi

Túi bầu hoặc trụ mầm

3.300-5.000 (TCó bầu)

6.000-10.000 (Trụ mầm)

Tháng 8-10

9

Rhizophora mucronata

Đưng

Túi bầu hoặc trụ mầm

...

...

...

4.000-8.000 (Trụ mầm)

Tháng 5-7

10

Sonneratia alba

Bần trắng

Túi bầu

2.500-4.400

Tháng 5-8

A.5  Cọc mốc giữa các lần lặp

...

...

...

- Cọc được chôn 4 góc của mỗi ô tiêu chuẩn (lần lặp)

A.6  Chăm sóc khảo nghiệm

Năm đầu, chăm sóc 2 lần nếu khảo nghiệm trồng đầu năm; chăm sóc 1 lần nếu trồng vào cuối năm:

+ Lần 1 sau khi trồng 1-2 tháng, kiểm tra và cắm lại cọc (nếu cọc bị nghiêng hoặc đổ), vớt bèo rác đè lên cây, buộc giữ cây đúng thiết kế, thu dọn hiện trường.

+ Lần 2 vào tháng 10-11, cắm lại cọc, vớt bèo rác đè lên cây, buộc giữ cây đúng thiết kế, thu dọn hiện trường. Cây trồng vụ thu đông chỉ chăm sóc 1 lần vào tháng 11.

- Năm thứ 2: chăm sóc 3 lần:

+ Lần 1 vào tháng 3-4, chăm sóc như lần 1 năm đầu.

+ Lần 2 vào tháng 7-8, chăm sóc như lần 1.

+ Lần 3 vào tháng 10-11, chăm sóc như lần 1.

...

...

...

+ Lần 1 vào tháng 3-4, vớt bèo rác đè lên cây, thu dọn hiện trường.

+ Lần 2 vào tháng 7-8, cắm lại cọc, vớt bèo rác đè lên cây, thu dọn hiện trường.

A.7  Phòng trừ sinh vật gây hại

Phòng trừ sâu bệnh theo TCVN 8927: 2013 và TCVN 8928: 2013

Thư mục tài liệu tham khảo

[1]. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (2003) - Quyết định số 52/2003/QĐ-BNN ngày 02 tháng 4 năm 2003 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về việc ban hành Quy định về khảo nghiệm và công nhận giống cây trồng nông nghiệp mới; Quy định về đặt tên giống cây trồng mới;

[2]. Nguyễn Ngọc Bình, 2008 - "Sử dụng có hiệu quả và bền vững đất ngập mặn và rừng ngập mặn ven biển Việt Nam";

[3]. Đỗ Đình Sâm, Nguyễn Ngọc Bình, Ngô Đình Quế, Vũ Tuấn Phương (2005) - "Tổng quan rừng ngập mặn Việt Nam”;

...

...

...

[5]. Hoàng Văn Thơi (2009-2014) - “Nghiên cứu cơ sở khoa học và kỹ thuật gây trồng một số loài cây ngập mặn trên nền cát, đá, sỏi, vụn san hô ngập triều không thường xuyên tại các đảo ven bờ phía nam Việt Nam”.

[6]. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 8761-1:2017- Tiêu chuẩn giống cây lâm nghiệp - Giá trị khảo nghiệm và giá trị sử dụng - Yêu cầu kỹ thuật- phần 1: nhóm loài cây lấy gỗ.

[7]. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 1-1 : 2008 Xây dựng tiêu chuẩn - Phần 1: Quy trình xây dựng tiêu chuẩn quốc gia do ban kỹ thuật tiêu chuẩn thực hiện

[8]. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 1-2 : 2008 Xây dựng tiêu chuẩn - Phần 2: quy định về trình bày và thể hiện nội dung tiêu chuẩn quốc gia.

[9]. Quyết định số 1205/QĐ-BNN-TCLN ngày 8 tháng 4 năm 2016 về ban hành hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng các loài cây: Trang, Sú, Mắm, đen, Vẹt dù và Bần chua.

[10]. Quyết định số 5365/QĐ- BNN-TCLN ngày 23 tháng 12 năm 2016 về ban hành hướng dẫn kỹ thuật trồng rừng 6 loài cây ngập mặn: Mấm trắng, Mấm biển, Đước đôi, Đưng, Bần trắng và Cóc trắng.

[11]. Tiêu chuẩn ngành 04 TCN 147-2006- Tiêu chuẩn công nhận giống cây trồng lâm nghiệp

[12]. Tiêu chuẩn ngành TCN 17:1998 - Tiêu chuẩn công nhận giống cây lâm nghiệp.

[13]. Sổ tay hướng dẫn kỹ thuật trồng một số loài cây ngập mặn.

...

...

...