Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7981-5:2009 Trao đổi siêu dữ liệu và dữ liệu thống kê - định dạng SDMX

• Số hiệu: TCVN7981-5:2009
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2009

A	Thường liên
B	Công việc (thường không được hỗ trợ)
D	Hàng ngày
E	Sự kiện (thường không được hỗ trợ)
H	Bán thường niên
M	Hàng tháng
Q	Hàng quý
W	Hàng tuần

Đối với các lý do liên quan đến việc tương thích ngược với hệ thống hiện có, có một khái niệm của “TIME_FORMAT” tương ứng, khái niệm này cần thiết trong các định dạng để mô tả cách thức định dạng thời gian. TIME_FORMAT được bao gồm trong các tập khóa giống như thuộc tính mức chuỗi. Tuy nhiên, khi định nghĩa tập khóa được xuất bản là SDMX-EDI, thì TIME_FORMAT được khai báo là một miền dữ liệu (trong chuỗi, nó được đặt ngay sau miền dữ liệu thời gian), không phải là một thuộc tính. Trong SDMX-ML, nó được khai báo như đã xác định trong tập khóa (ví dụ: thuộc tính mức chuỗi). Khi biểu diễn XML, TIME_FORMAT là một giá trị được lấy từ danh sách sau đây (nghĩa của chúng được định nghĩa trong ISO 8601):

P1Y - Thường niên

P6M - Bán thường niên

P3M - Hàng quý

P1M - Hàng tháng

P7D - Hàng tuần

P1D - Hàng ngày

PT1M - Từng phút

Đối với SDMX-EDI, có một danh sách cú pháp cụ thể về các mã liên quan được lấy từ danh sách mã liên kết với UN/EDIFACT TDID phần tử dữ liệu 2379 - Mã định dạng ngày hoặc thời gian hoặc chu kỳ.

...

...

...

Dải thời gian được biểu diễn trong SDMX-ML đơn giản hóa bằng cách bỏ đi giá trị thời gian từ các quan sát cho tất cả các quan sát ngoại trừ quan sát đầu tiên (chỉ được hỗ trợ bởi các thông điệp CompactData (dữ liệu cô đọng)). Trong SDMX-EDI, khoảng thời gian được diễn tả như một dải thời gian bằng cách tuyên bố bắt đầu và kết thúc chu kỳ. Điều này có thể được sử dụng để xác nhận việc kiểm tra tính hợp lệ nếu tất cả các quan sát dành cho chuỗi thời gian. Khi SDMX-ML chỉ khai báo trong chu kỳ đầu, người ta khuyến cáo rằng khoảng thời gian cũng có mặt trong quan sát cuối cùng để thực hiện việc kiểm tra tính hợp lệ tương đồng.

Các thuộc tính bổ sung quy định các mục này là liệu khoảng thời gian được quy định là chu kỳ bắt đầu hay chu kỳ kết thúc, v.v. Ví dụ, chuỗi hàng tháng có thể chứa các quan sát vào thời điểm bắt đầu, giữa hoặc cuối tháng, đó có thể là quan trọng đối với siêu dữ liệu được đinh kèm như một thuộc tính.

Nếu một tập khóa sử dụng thời gian mà không sử dụng khái niệm tần suất, thì nó không thể sử dụng các đặc tính riêng của các định dạng (ví dụ như việc biểu diễn dải thời gian trong SDMX-EDI và thông điệp CompactData (dữ liệu cô đọng) của SDMX- ML.)

4.1.4. Trao đổi thuộc tính

4.1.4.1. Thuộc tính về mức chuỗi, mức tập dữ liệu và mức quan hệ

— Đặc tính tĩnh

o Sau khi tạo ra các chuỗi, người gửi phải cung cấp cho người nhận các giá trị thuộc tính bắt buộc. Trong trường hợp giá trị này có sẵn, các giá trị cho các thuộc tính điều kiện cũng phải được cung cấp. Trong khi đó thông tin này bước đầu có thể được cung cấp bởi các phương tiện khác mà không phải là thông điệp SDMX-ML hoặc SDMX-EDI (ví dụ như giấy tờ, điện thoại) với mong muốn rằng các cơ quan đối tác sẽ cung cấp thông tin này ở định dạng SDMX-ML hoặc SDMX-EDI.

o Một trung tâm có thể thỏa thuận với đối tác trao đổi của nó các thủ tục đặc biệt cho phép thiết lập các giá trị ban đầu của thuộc tính.

o Giá trị thuộc tính ở mức tập dữ liệu được thiết lập và duy trì duy nhất bởi trung tâm quản lý tập dữ liệu trao đổi.

...

...

...

o Sau khi tạo ra một chuỗi, người gửi không cần thông báo lại giá trị thuộc tính với điều kiện chúng không thay đổi.

o Nếu có thay đổi về các giá trị thuộc tính của một chuỗi (hoặc nhóm quan hệ), các cơ quan thông báo cần thông báo tất cả các giá trị thuộc tính một lần nữa (đây là lựa chọn đề nghị) hoặc giá trị thuộc tính đã thay đổi. Điều này áp dụng cho thuộc tính bắt buộc và thuộc tính điều kiện. Ví dụ, phải thông báo cho trung tâm nếu giá trị được thông báo trước của một thuộc tính điều kiện không còn hợp lệ.

o Một trung tâm có thể thỏa thuận với đối tác trao đổi của nó các thủ tục đặc biệt cho phép sửa đổi trong các giá trị thuộc tính.

— Phương tiện thông tin của thuộc tính mức quan sát “trạng thái quan sát”, “tính bảo mật của quan sát”, “quan sát trước khi dừng”

o Trong SDMX-EDI, thuộc tính mức quan sát “trạng thái quan sát” là một phần của cú pháp cố định trong đoạn ARR được sử dụng để thông báo quan sát. Bất kỳ khi nào một quan sát được trao đổi, trạng thái quan sát tương ứng cũng phải được trao đổi kèm theo quan sát đó, không quan tâm đến liệu nó có thay đổi trao đổi dữ liệu trước đó hay không. Nguyên tắc này áp dụng cho việc sử dụng định dạng ML-SDMX, mặc dù các cú pháp không yêu cầu.

o Nếu “trạng thái quan sát” thay đổi mà các quan sát vẫn không thay đổi, thì cả hai thành phần này phải được thông báo.

o Tập khóa xác định các thuộc tính mức quan sát “tính bảo mật quan sát” và “quan sát trước khi dừng”, quy tắc này áp dụng cho các thuộc tính: nếu một cơ quan nhận được từ các cơ quan khác một quan sát với thuộc tính trạng thái quan sát kèm theo, thì có nghĩa là tính bảo mật của các quan sát liên quan và thuộc tính quan sát trước khi dừng không bao giờ tồn tại hoặc chúng không có giá trị cho quan sát này2

4.2. Quy phạm hiệu quả nhất cho trao đổi dữ liệu theo lô

Trao đổi dữ liệu theo lô - việc trao đổi và duy trì toàn bộ cơ sở dữ liệu giữa các bên tương ứng là hoạt động thường xuyên sử dụng định dạng SDMX-EDI và cũng có thể sử dụng CompactDataMessage (thông điệp Compact Data (dữ liệu cô đọng)) trong SDMX-ML. Các điểm dưới đây áp dụng cho cả hai định dạng.

...

...

...

Trong đoạn thảo luận về vai trò của các cơ quan trung tâm, đề cập đến việc cơ quan trung tâm quản lý trao đổi tập dữ liệu dựa trên định nghĩa cấu trúc nó tạo ra. Có thể có các trường hợp khác, trong đó định nghĩa cấu trúc của cơ quan thứ ba được sử dụng khi trao đổi dữ liệu. Trong trường hợp này, cơ quan trung tâm quản lý tập dữ liệu cần chú ý (có thể hợp tác với cơ quan duy trì định nghĩa cấu trúc tương ứng) rằng các định nghĩa cấu trúc quen thuộc với các đối tác trao đổi dữ liệu liên quan và thông điệp định nghĩa cấu trúc SDMX tương ứng cần được duy trì và cập nhật nếu cần thiết.

SDMX tạo điều kiện cho các cơ quan thành viên thiết kế các hệ thống trao đổi dữ liệu chung có xét đến vai trò của các cơ quan trung tâm khi đưa ra định nghĩa cấu trúc. Về nguyên tắc, mỗi cơ quan cần thiết kế hệ thống của nó theo cách có thể ứng phó với một môi trường tồn tại nhiều cơ quan duy trì định nghĩa cấu trúc. Ví dụ: hình vẽ sau đây mô tả các cách thức tổ chức định nghĩa cấu trúc công nhận sự tồn tại của ba cơ quan trung tâm (ví dụ, BIS, ECB, Eurostat). Trên thực tế, càng nhiều cơ quan trung tâm hình thành, các chi nhánh càng xuất hiện nhiều, thậm chí có thể bao gồm cả các cơ quan gia đình (ví dụ như một ngân hàng trung tâm hoặc cơ quan thống kê), nếu cơ quan gia đình đóng vai trò “tạo ra” định nghĩa cấu trúc trong cộng đồng người sử dụng.

4.2.2. Định vị miền dữ liệu “tần suất”

Vị trí miền dữ liệu “tần suất” không được định danh rõ ràng trong định nghĩa tập khóa. Ngoài ra, phần lớn các cơ quan trung tâm tạo ra ra định nghĩa cấu trúc quyết định gán miền dữ liệu này cho vị trí đầu tiên trong cấu trúc khóa. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để định danh các miền dữ liệu, đôi khi nó cần thiết cho vai trò chủ yếu của tần suất trong một số hệ thống cơ sở dữ liệu và các thuộc tính đính kèm tại mức nhóm quan hệ.

4.2.3. Định danh các tập khóa

Để tạo điều kiện dễ dàng cho việc nhận dạng cơ quan duy trì định nghĩa cấu trúc được xác định trong tập khóa, hầu hết các cơ quan trung tâm sử dụng ký tự đầu tiên của thẻ định danh tập khóa để định danh cơ quan của họ: ví dụ như BIS_MACRO, EUROSTAT_BOP01, ECB_BOP1, v.v.

4.2.4. Định danh tập dữ liệu

Để tạo điều kiện dễ dàng cho việc nhận dạng cơ quan quản lý tập dữ liệu, nhiều cơ quan trung tâm sử dụng các ký tự đầu tiên của thẻ định danh tập dữ liệu để định danh cơ quan của họ: ví dụ như BIS_MACRO, ECB_BOP1, ECB_BOP1T, v.v.

...

...

...

4.2.5.1. Cung cấp liên quan đến “tần suất”

— Tần suất đặc biệt. Việc công bố dữ liệu được tập hợp tại các dải thời gian đặc biệt (theo quy luật hoặc không theo quy luật) ít hơn tần suất hàng ngày (ví dụ như 24 hoặc 36 hoặc 48 quan sát mỗi năm, vào các ngày không theo quy luật trong năm), điều này không thảo luận cụ thể ở đây. Tuy nhiên, đối với mục đích trao đổi dữ liệu:

o Các dữ liệu này có thể ánh xạ đến một chuỗi cùng với tần suất hàng ngày; chuỗi hàng ngày chỉ nắm giữ các quan sát cho các sự kiện diễn ra trong các ngày đó;

o Nếu dải thời gian tập hợp là các giá trị bổ sung và theo quy luật cho (các) danh sách mã tần suất hiện có được bổ sung trong tương lai.

— Đánh dấu dữ liệu. Việc cung cấp dữ liệu tập hợp trong các dải thời gian không theo quy luật có tần suất cao hơn tần suất hàng ngày (ví dụ: dữ liệu phân thời gian) không được đề cập ở đây. Tuy nhiên, đối với mục đích trao đổi dữ liệu, các chuỗi này có thể được trao đổi trong định dạng SDMX-EDI bằng cách sử dụng các lựa chọn để gửi quan sát cùng với tem thời gian liên kết.

MỤC LỤC

Lời nói đầu

1. Giới thiệu

...

...

...

2.1. Giới thiệu

2.2. Thành phần cơ bản của mô hình thông tin

2.3. Tập dữ liệu

2.4. Định dạng dữ liệu và mức đính kèm

2.5. Khái niệm, định nghĩa, đặc tính và quy tắc

3. So sánh chức năng và khả năng biểu diễn của SDMX-ML và SDMX-EDI

3.1. Tối ưu định dạng và sự khác biệt

3.2. Kiểu dữ liệu

4. Quy phạm hiệu quả nhất của SDMX-ML và SDMX-EDI

...

...

...

4.1.1. Cơ quan trung tâm và vai trò của chúng trong trao đổi dữ liệu thống kê

4.1.2. Định nghĩa các tập khóa

4.1.3. Thời gian và tần suất

4.1.4. Trao đổi thuộc tính

4.2. Quy phạm hiệu quả nhất cho trao đổi dữ liệu theo lô

4.2.1. Nhiều cơ quan trung tâm liên quan đến trao đổi dữ liệu

4.2.2. Định vị miền dữ liệu “tần suất”

4.2.3. Định danh các tập khóa

4.2.4. Định danh tập dữ liệu

...

...

...

1 Trong trường hợp không tạo ra tập khóa riêng thì phải tạo ra lập chuỗi thời gian cho các miền dữ liệu không liên quan, giá trị như “không áp dụng”, “không xác định”, “tất cả” hoặc “tổng số” phải được gán cho miền dữ liệu này.

2 Tuy nhiên logic này không áp dụng cho thuộc tính ghi chú quan sát. Nếu nó không được nhận trong một trao đổi hoặc nếu nó tồn tại từ trước, giá trị nhận được trước đó vẫn được giữ trong cơ sở dữ liệu của người nhận (cung cấp quy tắc “cập nhật” và “sửa đổi”)