Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12864:2020 về Máy và thiết bị khai thác và gia công đá tự nhiên - An toàn

• Số hiệu: TCVN12864:2020
• Loại văn bản: Tiêu chuẩn Việt Nam
• Nơi ban hành: ***
• Người ký: ***
• Ngày ban hành: Năm 2020

Mối nguy hiểm	Điều liên quan
4.1 Các mối nguy hiểm cơ học
4.1.1 Chèn ép	5.2.1; 5.3.1
4.1.2 Cắt	5.2.1; 5.3.1
4.1.3 Cắt hoặc đứt	5.2.1; 5.3.1
4.1.4 Vướng vào	5.2.1
4.1.5 Các bộ phận bắn ra	5.2.1
4.2 Mối nguy hiểm do mất ổn định	5.2.2; 5.3; 5.4; 5.5
4.3 Mối nguy hiểm do trượt, vấp và té ngã liên quan đến máy	5.6
4.4 Mối nguy hiểm do tia chất lỏng bắn vào	5.11
4.5 Mối nguy hiểm do bụi	7.3
4.6 Mối nguy hiểm do hỏng hệ thống cung cấp năng lượng	5.10
4.7 Mối nguy hiểm do lỗi/hỏng hệ thống điều khiển	5.6; 5.8; 5.9
4.8 Mối nguy hiểm do tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với điện	5.6; 5.9
4.9 Mối nguy hiểm do lỗi của con người	7
4.10 Thiếu hoặc không đầy đủ các thiết bị cảnh báo bằng hình ảnh hoặc âm thanh	7.3
4.11 Chỉ dẫn không đầy đủ cho người vận hành	7
4.12 Mối nguy hiểm do bỏ qua nguyên tắc ecgônômi khi thiết kế máy	5.6; 5.7

5  Yêu cầu an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ

5.1  Quy định chung

Máy phải tuân theo các yêu cầu về an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ được quy định trong điều này. Ngoài ra, đối với các mối nguy hiểm có liên quan nhưng không đáng kể và không được nêu trong tiêu chuẩn này (ví dụ các cạnh sắc) thì máy phải được thiết kế theo các nguyên tắc của TCVN 7383-2 (ISO 12100-2).

Để áp dụng các tiêu chuẩn loại B (ví dụ như EN 294, EN 953, EN 982, EN 983, EN 1037, EN 1088, EN 60204-1, EN 60529, TCVN 7384-1 (ISO 13849-1), TCVN 6719:2008 (ISO 13850)), nhà sản xuất phải thực hiện quy trình đánh giá rủi ro phù hợp với các yêu cầu được lựa chọn là cần thiết (trừ khi việc lựa chọn được thực hiện theo các yêu cầu của điều này).

5.2  Mối nguy hiểm cơ học

5.2.1  Bảo vệ các bộ phận chuyển động

5.2.1.1  Bộ phận truyền động

Các bộ phận truyền động phải được bảo vệ bằng bộ phận che chắn cố định theo EN 953:1997, 3.2 hoặc bộ phận che chắn di động có khóa liên động theo EN 953:1997, 3.5. Thiết bị bảo vệ phải tuân theo EN 294:1992, bảng 4 và về khoảng cách an toàn theo EN 294:1992, Bảng 1.

Bộ phận che chắn có khóa liên động phải tuân theo EN 1088:1995, 6.2 hoặc các giải pháp tương tự tuân theo EN 1088:1995, 6.3. Các bộ phận có liên quan của hệ thống điều khiển phải có mức tính năng tối thiểu là c tuân theo TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006).

...

...

...

Dụng cụ cắt phải được bảo vệ một cách tối đa (ngoại trừ phần chiều dài cắt có thể sử dụng của tay cắt) bằng một tổ hợp các bộ phận che chắn cố định và bộ phận che chắn có khả năng điều chỉnh.

Bộ phận che chắn có khả năng điều chỉnh phải tuân theo EN 953:1997, 3.4 và 5.4.7.

Hình 5 - Bộ phận che chắn cố định và bộ phận che chắn có khả năng điều chỉnh

5.2.2  Thiết bị định vị và cố định cho máy di động

Máy di động phải được trang bị các thiết bị để cố định khi sử dụng sau khi đã định vị máy nhằm loại trừ các dịch chuyển không mong muốn của máy trong khi làm việc.

Máy di động phải có các thiết bị điều chỉnh để đảm bảo máy có một vị trí chính xác đối với mặt nền.

CHÚ DẪN

...

...

...

2 Chân tựa

Hình 6 - Thiết bị cố định và điều chỉnh

5.3  Chuyển động của máy trên đường ray

5.3.1  Yêu cầu chung

Phải có các biện pháp phòng ngừa máy vượt ra khỏi đầu cuối đường ray khi đường ray có chiều dài là xác định. Các biện pháp phòng ngừa này phải bao gồm một công tắc cuối hành trình với các tiếp điểm mở cưỡng bức tuân theo EN 1088:1995, 6.2 và một thiết bị hạn chế kiều cơ khí (ụ chặn đầu ray).

Để phòng tránh tay, chân bị chèn ép giữa máy và đường ray hoặc với khung vận chuyển cố định, phải trang bị các thiết bị phát hiện được sự hiện diện của bộ phận cơ thể người và dừng chuyển động của xe.

Các thiết bị được phép là:

- Các cạnh hoặc thanh cảm biến áp suất tuân theo các yêu cầu của EN 1760-2:2001 cho loại 1;

- Cảm biến quang điện tuân theo EN 61496-1:2004, loại 2.

...

...

...

Khi kích hoạt thiết bị, cho phép khoảng cách an toàn đối với tất cả các bộ phận nguy hiểm tối đa là 30 mm.

5.3.2  Các yêu cầu đối với máy di động

Các máy di chuyển trên ray (xem Hình 1) phải được trang bị các thiết bị nhằm ngăn ngừa chuyển động tiếp tục trên đường ray khi nguồn năng lượng bị gián đoạn hoặc bị ngắt (ví dụ: phanh tự động hoặc cơ cấu tự hãm). Các bộ phận có liên quan của hệ thống điều khiển phải có mức tính năng PL = c tuân theo TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006).

Đối với máy di chuyển trên ray (xem Hình 1) phải trang bị các thiết bị neo cố định để tránh ray bị dịch chuyển. Nhà sản xuất phải cung cấp các chỉ dẫn phù hợp cho việc cố định ray trong các điều kiện vận hành dự kiến khác nhau (xem 7.3.4).

Đối với máy di chuyển trên ray có nhiều đoạn ray nối tiếp nhau (xem Hình 1) phải có các thiết bị định tâm để đảm bảo máy luôn được kết nối với ray. Ngoài ra các nẹp ray phải giữ các thanh ray với nhau.

5.3.3  Yêu cầu cho máy có khung di chuyển được dẫn động

Các chuyển động nhanh của khung di chuyển (không kể chuyển động cắt) phải được kiểm soát bằng một thiết bị điều khiển có khả năng tự hồi vị trí.

Các bộ phận liên quan của hệ thống điều khiển phải có mức tính năng tối thiểu PL = c tuân theo TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006).

5.4  Mất ổn định

...

...

...

Máy cố định phải được neo giữ trên nền. Nhà sản xuất phải cung cấp các chỉ dẫn đầy đủ cho việc cố định máy trên nền (xem 7.3.4).

5.5  Vận chuyển và định vị máy di động và các bộ phận lắp ráp

5.5.1  Vận chuyển máy

Để vận chuyển và định vị máy, phải bố trí các điểm móc hàng trên máy có chú ý đến trọng tâm của máy khi thiết kế. Ngoài ra, khi có yêu cầu, phải trang bị các dầm nâng cân bằng phù hợp hoặc cá thiết bị khác để nâng hạ. Nếu các thiết bị này là chuyên dùng cho vận chuyển máy thì phải cung cấp chúng cùng với máy.

5.5.2  Định vị máy

Thiết bị neo giữ hoặc khóa cơ khí phải được trang bị để tránh các chuyển động không mong muốn của khung di chuyển và đầu máy (bao gồm cả tay cắt) trong quá trình vận chuyển máy. Việc sử dụng các thiết bị này phải được mô tả trong hướng dẫn vận hành.

Hình 7- Nâng máy bằng dây treo

...

...

...

5.5.3  Vận chuyển ray

Đường ray phải được bố trí các thiết bị nâng phù hợp và/hoặc các điểm móc hàng phù hợp.

Hình 9 - Ví dụ về các điểm móc hàng trên đường ray

5.5.4  Nâng và vận chuyển tay cắt

Khối lượng phải được ghi rõ trên biển được gắn bền chắc trên tay cắt

5.6  Bảo dưỡng

Cửa tiếp cận để bảo dưỡng và bảo trì máy phải tuân theo EN 547-1:1996, EN 547-2:1996 và EN 547- 3:1996.

Phương tiện phù hợp cho tiếp cận cũng như chổng rơi phải tuân theo TCVN 7387-1, TCVN 7387-2, TCVN 7387-3, TCVN 7387-4 (ISO 14122-1, ISO 14122-2, ISO 14122-3, ISO 14122-4).

...

...

...

Biện pháp phòng tránh khởi động không mong muốn của cơ cấu dẫn động phải tuân theo EN 1037.

5.7  Thiết kế Ecgônômi

Thiết kế ecgônômi của máy phải tuân theo EN 614-1, EN 614-2 và TCVN 7383-2:2004 (ISO 12100- 2:2003), 4.8.

5.8  Thiết bị điện và hệ thống cung cấp năng lượng

5.8.1  Đầu nối điện và dây dẫn

Đầu nối điện phải có cấp bảo vệ tối thiểu IP 54 theo EN 60529:1991.

5.8.2  Bảng điều khiển từ xa

Hệ thống điều khiển từ xa phải tuân theo EN 60204-1:2006, 9.2.7.

5.8.3  Phích cắm và ổ cắm điện

...

...

...

Cấp bảo vệ của phích cắm và ổ cắm phải tối thiểu là IP 54 theo EN 60529:1991 khi mối liên kết được lắp đặt trên máy hoặc trong tủ điện và IP 55 nếu có thể lắp với cáp điện nối đất.

5.8.4  Dừng khẩn cấp

Máy phải được trang bị một thiết bị dừng khẩn cấp của loại dừng 0 hoặc loại dừng 1 như được quy định trong TCVN 6719:2008 (ISO 13850:2006), 4.1.4. Các thiết bị dừng khẩn cấp phải được đặt mọi vị trí vận hành. Chúng phải được tiếp cận dễ dàng và luôn ở trạng thái hoạt động.

Các bộ phận của hệ thống điều khiển cho các thiết bị dừng khẩn cấp phải có mức tính năng tối thiểu là d theo TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006).

5.8.5  Các bộ phận liên quan đến an toàn của các hệ thống điều khiển

Các bộ phận liên quan đến an toàn của hệ thống điều khiển phải có mức tính năng tối thiểu là c theo TCVN 7384-1:2010 (ISO 13849-1:2006), trừ khi có quy định khác.

Việc sử dụng các hệ thống điện tử và khí nén có thể lập trình được phải không làm giảm các mức an toàn đã được quy định trong tiêu chuẩn này.

5.8.6  Bộ chọn chế độ vận hành

Máy phải được trang bị bộ chọn chế độ vận hành để lựa chọn vận hành bằng tay và vận hành tự động cũng như điều khiển từ xa và điều khiển thông thường.

...

...

...

Việc chọn chế độ vận hành đòi hỏi phải có chìa khóa hoặc biện pháp tương tự để giới hạn việc sử dụng bộ chọn chế độ này đối với một nhóm người nhất định.

Phải đảm bảo biện pháp an toàn trong TCVN 7383-2:2004 (ISO 12100-2:2003), 4.11.8 và 4.11.9

5.8.7  Thiết bị ngắt kết nối

Máy phải có các thiết bị có thể khóa được để ngắt kết nối đến tất cả nguồn cung cấp năng lượng.

Các thiết bị điện phải tuân theo EN 60204-1:2006, 5.3. Các phần tử khí nén phải tuân theo EN 983 và các phần tử thủy lực phải tuân theo EN 982.

Các biện pháp cần thực hiện để tránh việc khởi động bất ngờ của cơ cấu dẫn động phải tuân theo EN 1037.

5.8.8  Cấp bảo vệ của vỏ bao che

Tất cả các động cơ phải có cấp bảo vệ tối thiểu IP 54 theo EN 60529:1991.

Bộ điều khiển điện của máy phải có cấp bảo vệ tối thiểu IP 54 theo EN 60529:1991.

...

...

...

5.9.1  Quy định chung

Toàn bộ thiết bị điện liên kết với máy phải tuân theo các yêu cầu của EN 60204-1:2006.

5.9.2  Các yêu cầu an toàn có liên quan đến rối loạn điện từ

Máy phải có khả năng miễn nhiễm hoàn toàn với các rối loạn điện từ để chúng hoạt động một cách an toàn như dự định và không rơi vào tình trạng nguy hiểm khi phải chịu các mức và các loại rối loạn theo dự kiến của nhà sản xuất.

Nhà sản xuất phải thiết kế, lắp đặt và bố trí các thiết bị và các bộ phận lắp ráp có chú ý đến các khuyến cáo của nhà cung cấp các bộ phận này.

5.10  Mất nguồn cung cấp năng lượng

Nếu một máy dừng lại ở một vị trí nào đó do mất nguồn cung cấp năng lượng thì nó không được phép có các chuyển động nguy hiểm tiếp theo. Nhà sản xuất phải cung cấp thông tin trong hướng dẫn sử dụng về biện pháp cần thực hiện trước khi khởi động lại máy.

Dẫn động chính của máy phải được ngắt điện một cách tự động khi dây xích hoặc đai bị đứt.

CHÚ THÍCH: Một cách để phát hiện xích hoặc đai bị đứt là sự giảm đột ngột của mô men dẫn động

...

...

...

Hệ thống thủy lực và khí nén phải tuân theo các yêu cầu của EN 982 và EN 983.

6  Kiểm tra xác nhận các yêu cầu an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ

Sự phù hợp với các yêu cầu của Điều 5 và 7 phải được kiểm tra xác nhận và đánh giá bằng một hoặc một số phương pháp dưới đây:

- Kiểm tra bằng quan sát;

- Đo đạc;

- Thử chức năng;

- Kiểm tra thiết kế.

Các tiêu chí chấp nhận được bao hàm trong các yêu cầu.

7  Thông tin cho sử dụng

...

...

...

Các thông tin cho sử dụng phải được cung cấp tuân theo TCVN 7383-2:2004 (ISO 12100-2:2003),

Điều 6. Thông tin cụ thể dưới đây phải được đưa ra.

7.2  Các tín hiệu và thiết bị cảnh báo

Các rủi ro tồn tại của máy phải được ký hiệu rõ ràng và dễ hiểu, tốt nhất bằng cách sử dụng các biểu tượng. Các biểu tượng phải tuân theo các nguyên tắc của EN 61310-1.

7.3  Hướng dẫn sử dụng

7.3.1  Quy định chung

Hướng dẫn sử dụng phải được soạn thảo theo TCVN 7383-2:2004 (ISO 12100-2:2003), 6.5 và phải bao gồm các nội dung sau:

7.3.2  Mô tả máy

Mô tả máy ít nhất phải gồm các mục sau:

...

...

...

- Giải thích các biểu tượng và ký hiệu được sử dụng trên máy và trong các tài liệu đi kèm;

- Danh sách các dụng cụ được sử dụng với các đặc tính danh nghĩa của chúng và các chỉ dẫn về việc không cho phép sử dụng tất cả các loại dụng cụ cắt khác không có trong danh sách;

- Mô tả bộ phận bảo vệ dụng cụ cắt;

- Danh sách các vật liệu máy có thể cắt được.

- Cảnh báo về việc đòi hỏi phải có hiểu biết và kinh nghiệm chuyên môn khi thực hiện việc thay đổi hoặc can thiệp quan trọng đến máy và khuyến cáo một cách rõ ràng về những trường hợp nào thì cần liên lạc với nhà sản xuất.

7.3.3  Hướng dẫn vận chuyển, nâng hạ, lưu giữ máy và các bộ phận có thể tháo rời của nó

Hướng dẫn vận chuyển, nâng hạ, lưu giữ máy và các bộ phận có thể tháo rời của nó ít nhất phải gồm các mục sau:

- Khối lượng danh nghĩa của máy;

- Các điều kiện trượt và nâng (bao gồm cả các điểm móc hàng);

...

...

...

- Tham khảo các yêu cầu liên quan đến việc lưu giữ và xử lý dụng cụ cắt của nhà sản xuất dụng cụ cắt.

7.3.4  Hướng dẫn lắp đặt và sử dụng máy

Hướng dẫn lắp đặt và sử dụng máy ít nhất phải bao gồm các mục sau:

- Hướng dẫn về lắp đặt máy;

- Thông tin về xử lý bụi do làm việc gây ra;

- Thông tin về cách cố định ray trên nền trong các điều kiện làm việc dự kiến khác nhau;

- Thông tin về cách cố định máy tĩnh tại;

- Thông tin về tổ chức an toàn của nơi làm việc bao gồm cả vị trí dự kiến của người vận hành;

- Quy trình lắp đặt và cài đặt máy;

...

...

...

- Thông tin về các mối nguy hiểm còn lại (xem 7.2);

- Thông tin về các thiết bị điều khiển (cụ thể là thiết bị khởi động/dừng và dừng khẩn cấp);

- Thông tin về các mối nguy hiểm gây ra khi sử dụng sai mục đích dự kiến nhưng hợp lý và các biện pháp phòng tránh các mối nguy hiểm đó (ví dụ nghiêm cấm khởi động bằng tay bằng cách kéo xích hoặc đai);

- Hướng dẫn nhận dạng và xác định các lỗi để sửa lỗi và khởi động lại sau khi gián đoạn;

- Thông tin về sự cần thiết phải mang đủ quần áo và thiết bị bảo hộ cá nhân (ví dụ: bảo vệ mắt và tai);

- Khuyến cáo về việc phải giải phóng tất cả những gì có thể gây cản trở cho quá trình làm việc;

- Thông tin về kết nối với nguồn cung cấp nước và lưu lượng nước dùng cho vận hành;

- Khuyến cáo về việc không ai được ở trong khu vực làm việc, trừ người vận hành;

- Đối với máy cố định, thông tin về khối lượng và kích thước lớn nhất của khối đá mà máy có thể cắt được;

...

...

...

- Đối với máy di động, thông tin về vị trí của các thiết bị đảm bảo ổn định trước khi máy di chuyển;

- Hướng dẫn vận hành và tài liệu kỹ thuật mô tả thiết bị phải cung cấp các thông tin sau về phát thải tiếng ồn:

- Mức áp suất âm trọng số A tại các vị trí làm việc khi nó lớn hơn 70 dB. Nếu mức này nhỏ hơn 70 dB thì phải công bố rõ điều này;

- Giá trị lớn nhất của mức áp suất âm phát thải trọng số c tại các vị trí làm việc nếu lớn hơn 63 Pa (130 dB khi mức tham chiếu là 20 μPa);

- Mức công suất âm phảt thải trọng số A của thiết bị tại nơi có mức áp suất âm trọng số A ở vị trí làm việc bất kỳ lớn hơn 80 dB, các điều kiện làm việc của thiết bị trong suốt quá trình đo phát thải tiếng ồn, (các) vị trí phòng làm việc nơi (các) mức áp suất âm đã được xác định.

CHÚ THÍCH 1: Thông tin về phát thải tiếng ồn cũng phải được cung cấp trong các tài liệu bán hàng.

CHÚ THÍCH 2: Một quy tắc đo tiếng ồn cụ thể cho loại máy này là chưa có và đang được soạn thảo.

7.3.5  Hướng dẫn bảo dưỡng

Hướng dẫn bảo dưỡng phải bao gồm ít nhất các nội dung sau:

...

...

...

- Danh sách các hoạt động (ví dụ: điều chỉnh, bảo dưỡng, bôi trơn, sửa chữa, vệ sinh và bảo trì) chỉ được phép tiến hành khi đã tắt máy và dừng động cơ dẫn động; khi trình bày các biện pháp để can thiệp an toàn đối với hoạt động bảo dưỡng, cần chú ý các vấn đề sau: ngắt kết nối hệ thống cung cấp, các biện pháp ngăn sự kết nối lại, trung hòa năng lượng dư và kiểm tra trạng thái năng lượng bằng không;

- Loại, tần suất kiểm tra và khoảng thời gian thay thế;

- Các chỉ dẫn về các công việc bảo dưỡng mà người vận hành có thể tiến hành được;

- Danh sách các công việc bảo dưỡng đòi hỏi phải có các kiến thức kỹ thuật chuyên nghiệp và chỉ được phép thực hiện bởi người được đào tạo đúng chuyên môn;

- Sơ đồ và bản vẽ đảm bảo sửa chữa máy chính xác;

- Sơ đồ điện (nếu có).

7.3.6  Danh sách phụ tùng thay thế

Danh sách phụ tùng thay thế phải bao gồm toàn bộ các phụ tùng thay thế liên quan đến an toàn cùng với dấu hiệu để nhận biết một cách rõ ràng và thông tin về vị trí của chúng trên máy.

7.4  Ghi nhãn

...

...

...

- Tên thương mại và địa chỉ đầy đủ của nhà sản xuất và của đại diện được ủy quyền;

- Nhãn bắt buộc;

- Năm sản xuất;

- Ký hiệu máy;

- Ký hiệu của seri hoặc loại máy, nếu có;

- Số seri hoặc số hiệu máy, nếu có;

- Thông số định mức (bắt buộc đối với các thiết bị kỹ thuật điện: điện áp, tần số, công suất, ...).

- Khối lượng (kg) của các bộ phận máy nặng được nâng và vận chuyển độc lập trong đời hoạt động của nó;

- Đối với máy di động: độ nghiêng làm việc lớn nhất cho phép;

...

...

...

Mục lục

Lời giới thiệu

Lời nói đầu

1  Phạm vi áp dụng

2  Tài liệu viện dẫn

3  Thuật ngữ và định nghĩa

4  Danh mục các mối nguy hiểm đáng kể

5  Yêu cầu an toàn và/hoặc các biện pháp bảo vệ

...

...

...

7  Thông tin cho sử dụng