THUẾ - KẾ TOÁN

Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan (Phần 13)

Tham vấn bởi luật sư Nguyễn Thụy Hân

Chuyên viên pháp lý Văn Tài

15:20 05/05/23

PHÁP LUẬT DOANH NGHIỆP tiếp tục trình bày quy định về Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan qua bài viết sau đây:

>> Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan (Phần 18)

>> Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan (Phần 17)

Căn cứ Hệ thống chuẩn mực kiểm toán Việt Nam Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan (ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC ngày 06 tháng 12 năm 2012 của Bộ Tài chính), Chuẩn mực kiểm toán số 550 tiếp tục được quy định như sau:

3. Hướng dẫn áp dụng Chuẩn mực kiểm toán số 550

…

3.3. Thủ tục đánh giá rủi ro và các hoạt động liên quan

…

3.3.3. Duy trì sự cảnh giác đối với thông tin về các bên liên quan khi xem xét sổ sách hoặc tài liệu

…

3.3.3.2. Xác định các giao dịch quan trọng ngoài hoạt động kinh doanh thông thường

Hướng dẫn đoạn 16 Chuẩn mực kiểm toán số 550 (ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC) như sau:

- Việc thu thập thêm thông tin về các giao dịch quan trọng ngoài hoạt động kinh doanh thông thường của đơn vị cho phép kiểm toán viên đánh giá xem liệu có yếu tố dẫn đến rủi ro có gian lận hay không và xác định rủi ro có sai sót trọng yếu, nếu khuôn khổ về lập và trình bày báo cáo tài chính được áp dụng có quy định về các bên liên quan.

- Ví dụ về các giao dịch ngoài hoạt động kinh doanh thông thường của đơn vị có thể bao gồm:

+ Giao dịch phức tạp về vốn chủ sở hữu, như cơ cấu lại hoặc sáp nhập doanh nghiệp;

+ Giao dịch với các đơn vị tại các nước mà Luật doanh nghiệp có hiệu lực thấp;

+ Giao dịch cho thuê tài sản hoặc cung cấp dịch vụ quản lý cho bên khác mà không thu phí;

+ Giao dịch bán hàng với mức chiết khấu hoặc lợi nhuận lớn bất thường;

+ Giao dịch với thoả thuận quay vòng, ví dụ, giao dịch bán hàng với cam kết mua lại;

+ Giao dịch theo hợp đồng, trong đó có các điều khoản được thay đổi trước khi hết hạn.

Toàn văn File Word Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán năm 2023

Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan (Phần 13) (Ảnh minh họa - Nguồn từ Internet)

3.3.3.3. Tìm hiểu về bản chất của các giao dịch quan trọng ngoài hoạt động kinh doanh thông thường

Hướng dẫn đoạn 16(a) Chuẩn mực kiểm toán số 550 (ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC) như sau:

Tìm hiểu về bản chất của các giao dịch quan trọng ngoài hoạt động kinh doanh thông thường của đơn vị là việc tìm hiểu tính hợp lý về mặt kinh tế của các giao dịch và các điều khoản, điều kiện để thực hiện các giao dịch đó.

3.3.3.4. Tìm hiểu về sự tham gia của các bên liên quan

Hướng dẫn đoạn 16(b) Chuẩn mực kiểm toán số 550 (ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC) như sau:

Một bên liên quan có thể tham gia vào một giao dịch quan trọng ngoài hoạt động kinh doanh thông thường của đơn vị không chỉ bằng cách gây ảnh hưởng trực tiếp đối với các giao dịch thông qua việc trở thành một bên tham gia giao dịch, mà còn bằng cách gây ảnh hưởng gián tiếp lên giao dịch thông qua một bên trung gian. Ảnh hưởng đó có thể cho thấy sự tồn tại của yếu tố dẫn đến rủi ro có gian lận.

3.3.4. Trao đổi thông tin về các bên liên quan với nhóm kiểm toán

Hướng dẫn đoạn 17 Chuẩn mực kiểm toán số 550 (ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC) như sau:

Các thông tin thích hợp về các bên liên quan có thể được trao đổi giữa các thành viên nhóm kiểm toán, gồm:

- Việc xác định các bên liên quan của đơn vị;

- Bản chất các mối quan hệ và giao dịch với các bên liên quan;

- Các mối quan hệ và giao dịch quan trọng hoặc phức tạp với các bên liên quan có thể cần đặc biệt lưu ý khi thực hiện kiểm toán, ví dụ giao dịch có lợi ích về tài chính của Ban Giám đốc hoặc Ban quản trị đơn vị được kiểm toán.

3.4. Xác định và đánh giá rủi ro có sai sót trọng yếu gắn với mối quan hệ và giao dịch với các bên liên quan

Các yếu tố dẫn đến rủi ro có gian lận gắn với một bên liên quan có ảnh hưởng chi phối (hướng dẫn đoạn 19 Chuẩn mực kiểm toán số 550 ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC) như sau:

- Sự tập trung quyền quản lý vào một cá nhân hoặc một nhóm người mà không có các kiểm soát để làm giảm ảnh hưởng chi phối đó chính là một yếu tố dẫn đến rủi ro có gian lận (xem Phụ lục 01 Chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 240 ban hành kèm theo Thông tư 214/2012/TT-BTC). Các dấu hiệu về ảnh hưởng chi phối của một bên liên quan bao gồm:

+ Bên liên quan đã bác bỏ các quyết định kinh doanh quan trọng mà Ban Giám đốc hoặc Ban quản trị đơn vị được kiểm toán đưa ra;

+ Các giao dịch quan trọng được trình cho bên liên quan phê duyệt lần cuối;

+ Có rất ít hoặc không có sự tranh luận nào giữa Ban quản trị và Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán về các đề xuất của bên liên quan;

+ Các giao dịch có sự tham gia của bên liên quan (hoặc một thành viên gia đình mật thiết của bên liên quan) ít khi được rà soát và chấp thuận một cách độc lập.

Ảnh hưởng chi phối cũng có thể tồn tại trong một số trường hợp nếu bên liên quan đã giữ vai trò chính trong việc thành lập đơn vị và tiếp tục đóng vai trò chính trong việc quản lý đơn vị.

- Cùng với các yếu tố khác dẫn đến rủi ro, sự tồn tại của một bên liên quan có ảnh hưởng chi phối có thể cho thấy những rủi ro đáng kể có sai sót trọng yếu do gian lận. Ví dụ:

+ Mức độ thay đổi nhiều bất thường của các thành viên Ban Giám đốc đơn vị được kiểm toán hoặc các chuyên gia tư vấn có thể cho thấy hành vi kinh doanh phi đạo đức hoặc gian lận để phục vụ mục đích của các bên liên quan;

+ Việc sử dụng các cơ sở kinh doanh trung gian để thực hiện các giao dịch quan trọng không có căn cứ rõ ràng có thể cho thấy các bên liên quan có lợi ích trong các giao dịch đó thông qua việc kiểm soát các cơ sở kinh doanh trung gian đó vì mục đích gian lận;

+ Bằng chứng về sự tham gia quá mức, hoặc gây ảnh hưởng, của các bên liên quan vào việc lựa chọn chính sách kế toán hoặc quyết định các ước tính quan trọng có thể cho thấy khả năng báo cáo tài chính bị gian lận.

Quý khách hàng xem tiếp >> Chuẩn mực kiểm toán số 550: Các bên liên quan (Phần 14)

- Nội dung nêu trên là phần giải đáp, tư vấn của chúng tôi dành cho khách hàng của Pháp luật doanh nghiệp. Nếu quý khách còn vướng mắc, vui lòng gửi về Email [email protected].

- Nội dung bài viết mang tính chất tham khảo;

- Điều khoản được áp dụng có thể đã hết hiệu lực tại thời điểm bạn đang đọc.