Tội phạm đầu cơ trong pháp luật hình sự

Luật gia Ngô Thị Phi - Công ty Luật TNHH Everest trả lời:

Khoản 1 Điều 160 Bộ luật Hình sự năm 1999, quy định: “ Người nào lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh mua vét hàng hoá có số lượng lớn nhằm bán lại thu lợi bất chính gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm”.
 
Như vậy, tội đầu cơ là việc người phạm tội cố ý lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh mua vét hàng hóa có số lượng lớn nhằm bán lại thu lợi bất chính.
 
Đầu cơ là việc nắm giữ các loại hàng hoá, tài sản rồi bán nhằm thu lợi khi có sự biến động giá mạnh của chúng. Người phạm tội có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình thế khó khăn về kinh tế, mua vét hàng hóa có số lượng lớn, gây hậu quả nghiêm trọng.
 
Mua vét được hiểu là hành vi mua với số lượng lớn, vượt quá nhu cầu dự trữ thông thường cho sinh hoạt hoặc cho hoạt động nghề nghiệp. Hành vi mua vét có thể là mua một lần hay nhiều lần. Đối tượng mua vét là mọi loại hàng hóa.
 
Hành vi mua vét hàng hóa chỉ bị coi là tội phạm khi người phạm tội mua vét với số lượng lớn nhằm bán lại thu lợi bất chính, gây ra hậu quả nghiêm trọng do lợi dụng tình hình khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong tình hình thiên tai, dịch bệnh, chiến tranh hoặc tình hình khó khăn về kinh tế.
 
Tội đầu cơ làm cho giá cả thị trường đột biến, gây thiệt hại đến lợi ích của người tiêu dùng.

Người phạm tội có thể là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi luật định.
 
Tội phạm này được thực hiện với hình thức lỗi cố ý. 

Động cơ, mục đích phạm tội nhằm bán lại để thu lợi bất chính.
 
Hành vi đầu cơ bị coi là tội phạm đến mức phải xử lý trách nhiệm hình sự, bởi hành vi này xâm phạm đến trật tự quản lý thị trường của Nhà nước đồng thời xâm hại đến lợi ích của người tiêu dùng.
 
Tội đầu cơ là tội phạm ít nghiêm trọng với khung hình phạt cơ bản là bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng hoặc phạt tù từ sáu tháng đến năm năm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:Có tổ chức; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức; Hàng đầu cơ có số lượng rất lớn; Thu lợi bất chính rất lớn;Gây hậu quả rất nghiêm trọng; Tái phạm nguy hiểm. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ tám năm đến mười lăm năm: Hàng đầu cơ có số lượng đặc biệt lớn; Thu lợi bất chính đặc biệt lớn; Gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.