Các thể thơ trong Văn học Việt Nam thường gặp và cách xác định 2025?

Nội dung chính

• Các thể thơ trong Văn học Việt Nam thường gặp và cách xác định 2025?
• Tác phẩm văn học có được bảo hộ quyền tác giả hay không?
• Các đối tượng nào không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả?

Các thể thơ trong Văn học Việt Nam thường gặp và cách xác định 2025?

Văn học Việt Nam là một kho tàng vô giá với vô vàn tác phẩm thuộc đủ mọi thể loại, từ thơ ca trữ tình đến văn xuôi hiện thực, kịch nói sâu sắc,... Trong đó, thơ ca chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng với sự đa dạng của các thể thơ.

Dưới đây là Các thể thơ trong Văn học Việt Nam thường gặp và cách xác định 2025:

[1] Thể thơ lục bát

Quy luật sử dụng thể thơ lục bát được xét dựa trên các thanh bằng (B), trắc (T) ở các câu thơ:

- Câu 1, 3 và 5: Tự do về thanh

- Câu 2, 4 và 6: Câu lục phải tuân theo quy luật luật B – T – B, câu bát phải tuân theo luật B – T – B – B

Cách nhận biết:

Số câu và số chữ trong mỗi dòng

- Câu 6 chữ (gọi là câu lục).

- Câu 8 chữ (gọi là câu bát).

Các câu lục và bát luân phiên nhau theo thứ tự: một câu 6 chữ đi trước, một câu 8 chữ đi sau.

Ví dụ:

“Mình về mình có nhớ ta?

Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng.

Mình về mình có nhớ không

Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn.”

(Việt Bắc – Tố Hữu)

[2] Thể thơ song thất lục bát

Thể thơ song thất lục bát là một dạng thơ truyền thống của Việt Nam, có cấu trúc đặc biệt kết hợp giữa hai câu 7 chữ với một cặp lục – bát.

Cách nhận biết:

Thể thơ song thất lục bát có quy luật bằng – trắc như sau:

- Câu 7 chữ ở trên: chữ thứ 3, 5 và 7 sẽ theo quy luật là T – B – T

- Câu 7 chữ ở dưới: ngược lại với quy luật ở trên, chữ thứ 3, 5 và 7 theo quy luật B – T – B

Ví dụ:

“Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy

Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu.

Ngàn dâu xanh ngắt một màu,

Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?”

(Chinh Phụ ngâm – Đặng Trần Côn, Đoàn Thị Điểm)

[3] Thể thơ bốn chữ, năm chữ, sáu chữ, bảy chữ, tám chữ

* Thể thơ bốn chữ

Về cách nhận biết, có thể xem xét số lượng chữ trong một câu thơ và quy luật bằng trắc. Đây là thể thơ mà mỗi câu chỉ có 4 chữ. Thể thơ này không giới hạn số lượng câu trong một bài.

Ví dụ:

Chú bé loắt choắt,

Cái xắc xinh xinh,

Cái chân thoăn thoắt,

Cái đầu nghênh nghênh,...

(Lượm – Tố Hữu)

* Thể thơ năm chữ

Để nhận biết thể thơ năm chữ, dựa vào số lượng chữ và luật bằng trắc trong mỗi câu thơ. Thể thơ năm chữ không giới hạn cụ thể về số lượng câu trong một bài thơ.

Ví dụ:

“Anh đội viên nhìn Bác

Càng nhìn lại càng thương

Người Cha mái tóc bạc

Đốt lửa cho anh nằm…”

(Đêm nay Bác không ngủ – Minh Huệ)

* Thể thơ sáu chữ

Thể thơ sáu chữ chỉ bao gồm 6 chữ trong mỗi câu thơ. Thể thơ này cũng không giới hạn về số lượng câu trong cả bài thơ.

Ví dụ:

“Quê hương là chùm khế ngọt

Cho con trèo hái mỗi ngày

Quê hương là đường đi học

Con về rợp bướm vàng bay”

(Quê hương – Đỗ Trung Quân)

* Thể thơ bảy chữ

Về cách nhận biết thể thơ bảy chữ, dựa vào số lượng chữ trong từng câu thơ. Các câu đều có bảy chữ và cả bài thơ không bị giới hạn về số lượng câu cụ thể.

Ví dụ:

“Vô tình để gió hôn lên má

Bẽn lẽn làm sao, lúc nửa đêm!…

Em sợ lang quân em biết được

Nghi ngờ tới cái tiết trinh em..”

(Bẽn lẽn – Hàn Mặc Tử)

* Thể thơ tám chữ

Cách nhận biết thể thơ tám chữ vô cùng đơn giản. Ngoài số lượng chữ trong câu, có thể dựa vào quy luật bằng trắc ở trên để phân biệt với thể thơ khác.

Ví dụ:

Ta rắp nâng lời chào ngày mới mẻ,

Vì Đông, Thu, hay Hạ cũng như Xuân;

Cũng có tình riêng với lòng thi sĩ.

Ta vui ca trông ngày tháng xoay vần.”

(Khúc ca hoài xuân – Thế Lữ)

[4] Thể thơ tự do

Thơ tự do là một thể thơ không bị ràng buộc bởi số câu, số chữ, cách gieo vần hay nhịp điệu cứng nhắc như các thể thơ truyền thống (lục bát, song thất lục bát, thất ngôn bát cú…).

Về cách nhận biết thể thơ này, có thể quan sát dung lượng chữ và dung lượng câu. Một bài thơ tự do không có tính quy luật cụ thể, số lượng chữ trong các câu có thể không giống nhau.

Ví dụ:

“Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối,

Ta say mồi đứng ánh trăng tan,

Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn,

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới,

Đâu những cảnh bình minh nắng gội

Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng,

Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng,

Ta lặng ngắm giang san ta đổi mới.”

(Nhớ rừng – Thế Lữ)

[5] Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật

Trong thể thơ này, mỗi bài thơ sẽ có 4 câu, mỗi câu lại có 7 chữ. Cách để nhận biết thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật đó là dựa vào số lượng chữ trong một câu thơ và số lượng câu trong bài, kết hợp với quan sát quy luật sử dụng của cả bài thơ.

Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật về luật niêm và vần như sau:

- Về niêm: Các câu theo hàng dọc phải niêm với nhau (giống nhau về thanh)

- Về gieo vần: Các câu 1, 2, 4 hoặc câu 2 và 4 trong bài sẽ hiệp vần với nhau ở chữ cuối

Ví dụ:

“Một nửa vầng trăng rụng xuống cầu

Đôi mình cách trở bởi vì đâu

Canh tàn khắc lụn hồn tê tái

Đối bóng đèn khuya nuốt lệ sầu.”

(Hoàng Thứ Lang)

[6] Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật

Thất ngôn bát cú Đường luật là thể thơ mà mỗi bài có 8 câu, mỗi câu chỉ có 7 chữ. Cách nhận biết thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật là dựa vào số lượng chữ trong câu, số lượng câu trong một bài và cách sắp xếp các thanh bằng – trắc.

Ví dụ:

Bước tới đèo Ngang bóng xế tà,

Cỏ cây chen đá, lá chen hoa.

Lom khom dưới núi tiều vài chú,

Lác đác bên sông rợ mấy nhà...

(Qua đèo Ngang – Bà Huyện Thanh Quan)

[7] Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật

Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật là thể thơ chỉ có 4 câu thơ, mỗi câu gồm 5 chữ. Về cách nhận biết thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật, dựa vào số lượng câu chữ trong bài thơ và quy luật bằng trắc, gieo vần của cả bài.

Ví dụ:

Ngàn năm bên lối nhỏ

Trút niềm đau muộn phiền

Ngàn năm mang hơi thở

Dìu vợi trời tam thiên.”

(Hạt bụi – Sưu tầm)

* Thông tin Các thể thơ trong Văn học Việt Nam thường gặp và cách xác định 2025? chỉ mang tính chất tham khảo.

Các thể thơ trong Văn học Việt Nam thường gặp và cách xác định 2025? (Hình từ Internet)

Tác phẩm văn học có được bảo hộ quyền tác giả hay không?

Căn cứ Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 được sửa đổi bởi khoản 5 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2009 và một số cụm từ bị thay thế bởi điểm a khoản 82 Điều 1 Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi 2022 quy định về các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả như sau:

Điều 14. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả

1. Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:

a) Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;

b) Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;

c) Tác phẩm báo chí; d) Tác phẩm âm nhạc; đ) Tác phẩm sân khấu;

e) Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (sau đây gọi chung là tác phẩm điện ảnh);

g) Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng;

h) Tác phẩm nhiếp ảnh;

i) Tác phẩm kiến trúc;

k) Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học;

l) Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;

m) Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.

[...]

Như vậy, tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian là một trong những loại hình được pháp luật bảo hộ quyền tác giả.

Các đối tượng nào không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả?

Căn cứ Điều 15 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 quy định cụ thể như sau:

Điều 15. Các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả

1. Tin tức thời sự thuần tuý đưa tin.

2. Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính, văn bản khác thuộc lĩnh vực tư pháp và bản dịch chính thức của văn bản đó.

3. Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.

Như vậy, các đối tượng không thuộc phạm vi bảo hộ quyền tác giả gồm:

- Tin tức thời sự thuần tuý đưa tin.

- Văn bản quy phạm pháp luật, văn bản hành chính, văn bản khác thuộc lĩnh vực tư pháp và bản dịch chính thức của văn bản đó.

- Quy trình, hệ thống, phương pháp hoạt động, khái niệm, nguyên lý, số liệu.