Chất lượng không khí là gì? Chất lượng không khí do yếu tố nào quyết định?

Nội dung chính

• Chất lượng không khí là gì? Chất lượng không khí do yếu tố nào quyết định?
• Tần suất quan trắc chất lượng không khí các cấp được quy định như thế nào?
• Xác định vị trí đặt trạm quan trắc chất lượng không khí quy định như thế nào?

Chất lượng không khí là gì? Chất lượng không khí do yếu tố nào quyết định?

Chất lượng không khí là sự kết hợp giữa các yếu tố vật lý và hóa học của không khí. Nó được đo lường bằng cách xác định nồng độ của các chất ô nhiễm trong không khí. Các chất ô nhiễm này có thể tự nhiên hoặc nhân tạo, và chúng có thể gây hại cho sức khỏe con người, động vật và thực vật.

Có nhiều cách khác nhau để đo chất lượng không khí. Một phương pháp phổ biến là sử dụng một thiết bị được gọi là máy đo chất lượng không khí. Máy đo chất lượng không khí đo nồng độ của các chất ô nhiễm cụ thể trong không khí, chẳng hạn như bụi mịn, ozone, và ô nhiễm không khí ô tô.

Các chỉ số chất lượng không khí (AQI) là một cách khác để đo chất lượng không khí. AQI là một thang điểm từ 0 đến 500, trong đó 0 là chất lượng không khí tốt nhất và 500 là chất lượng không khí xấu nhất.

Các chỉ số chất lượng không khí AQI được tính toán dựa trên nồng độ của các chất ô nhiễm khác nhau trong không khí.

Chất lượng không khí có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm:

- Hoạt động của con người: Các hoạt động của con người, chẳng hạn như đốt nhiên liệu hóa thạch, sản xuất công nghiệp và vận tải, là nguyên nhân chính gây ô nhiễm không khí.

- Hoạt động tự nhiên: Các hoạt động tự nhiên, chẳng hạn như cháy rừng và núi lửa, cũng có thể gây ô nhiễm không khí.

- Điều kiện thời tiết: Điều kiện thời tiết, chẳng hạn như gió và mưa, có thể ảnh hưởng đến sự phân tán của các chất ô nhiễm trong không khí.

Chất lượng không khí được quyết định bởi nhiều yếu tố, bao gồm:

Các chất ô nhiễm chính trong không khí bao gồm:

[1] Bụi mịn: Bụi mịn là các hạt nhỏ, có thể nhìn thấy hoặc không nhìn thấy, có thể xâm nhập vào phổi và gây hại cho sức khỏe.

[2] Ozone tầng thấp: Ozone tầng thấp là một loại khí ô nhiễm có thể gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng. Nó cũng có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về hô hấp, chẳng hạn như hen suyễn và bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).

[3] Nitơ oxit (NOx): NOx là các khí ô nhiễm có thể gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng. Nó cũng có thể góp phần hình thành sương mù quang hóa.

[4] Lưu huỳnh đioxit (SO2): SO2 là một khí ô nhiễm có thể gây kích ứng mắt, mũi và cổ họng. Nó cũng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, chẳng hạn như hen suyễn và COPD.

Chất lượng không khí là gì? Chất lượng không khí do yếu tố nào quyết định? (Hình từ Internet)

Tần suất quan trắc chất lượng không khí các cấp được quy định như thế nào?

Theo Điều 6 Thông tư 10/2021/TT-BTNMT quy định về quan trắc chất lượng không khí xung quanh như sau:

Quan trắc chất lượng không khí xung quanh

1. Thông số quan trắc và phương pháp quan trắc chất lượng không khí xung quanh quy định tại Phụ lục 2.1 ban hành kèm theo Thông tư này và các thông số khác theo quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh hoặc theo yêu cầu của các chương trình quan trắc chất lượng môi trường.

2. Đối với chương trình quan trắc chất lượng môi trường cấp quốc gia và các thành phố trực thuộc Trung ương, tối thiểu phải lựa chọn các thông số: khí tượng, SO2, CO, NO2, TSP, PM2,5 với tần suất quan trắc tối thiểu 02 tháng/đợt (06 đợt/năm). Tùy thuộc vào mục tiêu chương trình quan trắc, đặc điểm của vị trí quan trắc, lựa chọn thêm các thông số khác để đưa vào chương trình quan trắc với tần suất phù hợp.

3. Đối với chương trình quan trắc chất lượng môi trường cấp tỉnh, tối thiểu phải lựa chọn các thông số: khí tượng, SO2, CO, NO2, TSP, PM10 với tần suất quan trắc tối thiểu 02 tháng/đợt (06 đợt/năm). Tùy thuộc vào mục tiêu chương trình quan trắc, đặc điểm của vị trí quan trắc, lựa chọn thêm thông số bụi PM2,5 và các thông số khác để đưa vào chương trình quan trắc với tần suất phù hợp.

Theo đó, tần suất quan trắc chất lượng không khí các cấp được quy định như sau:

[1] Đối với chương trình quan trắc chất lượng môi trường cấp quốc gia và các thành phố trực thuộc Trung ương: tần suất quan trắc tối thiểu 02 tháng/đợt (06 đợt/năm)

[2] Đối với chương trình quan trắc chất lượng môi trường cấp tỉnh: tần suất quan trắc tối thiểu 02 tháng/đợt (06 đợt/năm)

Xác định vị trí đặt trạm quan trắc chất lượng không khí quy định như thế nào?

Theo khoản 2 Điều 30 Thông tư 10/2021/TT-BTNMT quy định về yêu cầu cơ bản đối với trạm quan trắc chất lượng không khí xung quanh tự động, liên tục như sau:

Vị trí đặt trạm: trạm phải được đặt ở nơi thoáng gió, có thể đo được các thông số về khí tượng, không bị che chắn, đáp ứng mục tiêu quan trắc và đại diện cho chất lượng môi trường của khu vực quan trắc. Căn cứ vào mục tiêu quan trắc và yêu cầu kỹ thuật của từng loại trạm để lựa chọn vị trí cho phù hợp, cụ thể như sau:

- Trạm nền: đặt tại các khu vực có ít tác động nhất từ các nguồn khí thải;

- Trạm tổng hợp: trạm tổng hợp được đặt tại các khu vực có ảnh hưởng của nhiều nguồn tác động (đô thị, dân cư, giao thông, xây dựng, công nghiệp,…);

- Trạm dân cư: đặt tại các khu vực điển hình của khu dân cư, không gần các trục đường lớn có nhiều phương tiện đi lại;

- Trạm ven đường (giao thông): đặt tại đoạn đường thẳng, tránh gần các lối rẽ, điểm nút giao thông; đặt tại các đường cao tốc, đường quốc lộ có mật độ giao thông lớn nhất trong các tuyến đường của khu vực;

- Trạm công nghiệp: đặt trong khu dân cư gần nhất theo hướng gió chủ đạo so với khu công nghiệp, nguồn thải lớn. Đối với nguồn thải có ống khói cao có thể cần sử dụng mô hình lan truyền ô nhiễm không khí để xác định khu vực có mức độ ô nhiễm cao nhất, từ đó xác định vị trí đặt trạm.

Trân trọng!