Có được khởi kiện những người thừa kế khi đang thời gian khởi kiện mà bị đơn mất hay không?

Nội dung chính

• Có được khởi kiện những người thừa kế khi đang thời gian khởi kiện mà bị đơn mất hay không?
• Nếu chưa xác định được người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng thì giải quyết như thế nào?
• Tiền tạm ứng án phí khi chưa tìm được người thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng cho bị đơn đã chết có được trả lại không?

Có được khởi kiện những người thừa kế khi đang thời gian khởi kiện mà bị đơn mất hay không?

Căn cứ theo Điều 74 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 bị thay thế một số nội dung bởi khoản 3 Điều 217 Luật Doanh nghiệp 2020 quy định về kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng như sau:

Kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng

1. Trường hợp đương sự là cá nhân đang tham gia tố tụng chết mà quyền, nghĩa vụ về tài sản của họ được thừa kế thì người thừa kế tham gia tố tụng.

2. Trường hợp đương sự là cơ quan, tổ chức đang tham gia tố tụng phải chấm dứt hoạt động, bị giải thể, hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, chuyển đổi hình thức tổ chức thì việc kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng dân sự của cơ quan, tổ chức đó được xác định như sau:

a) Trường hợp tổ chức phải chấm dứt hoạt động, bị giải thể là công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh thì cá nhân, tổ chức là thành viên của tổ chức đó hoặc đại diện của họ tham gia tố tụng;

b) Trường hợp cơ quan, tổ chức phải chấm dứt hoạt động, bị giải thể là cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thì đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức cấp trên trực tiếp của cơ quan, tổ chức đó hoặc đại diện hợp pháp của cơ quan, tổ chức tiếp nhận các quyền, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức đó tham gia tố tụng;

c) Trường hợp tổ chức hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, chuyển đổi hình thức tổ chức thì cá nhân, tổ chức tiếp nhận quyền, nghĩa vụ của tổ chức đó tham gia tố tụng.

3. Trường hợp thay đổi chủ sở hữu của tổ chức và có việc chuyển giao quyền, nghĩa vụ cho chủ sở hữu mới thì chủ sở hữu mới kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng.

...

Theo đó, khi đang trong quá trình tố tụng mà bị đơn chết nhưng quyền và nghĩa vụ về tài sản của họ được thừa kế thì người thừa kế tham gia tố tụng.

Nếu trong trường hợp quyền và nghĩa vụ về tài sản của bị đơn không được thừa kế thì cũng sẽ không có thừa kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của bị đơn.

Có được khởi kiện những người thừa kế khi đang thời gian khởi kiện mà bị đơn mất hay không? (Hình từ Internet)

Nếu chưa xác định được người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng thì giải quyết như thế nào?

Tại Điều 214 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự như sau:

Tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

1. Tòa án ra quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự khi có một trong các căn cứ sau đây:

a) Đương sự là cá nhân đã chết, cơ quan, tổ chức đã hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể mà chưa có cơ quan, tổ chức, cá nhân kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của cơ quan, tổ chức, cá nhân đó;

b) Đương sự là cá nhân mất năng lực hành vi dân sự, người chưa thành niên mà chưa xác định được người đại diện theo pháp luật;

c) Chấm dứt đại diện hợp pháp của đương sự mà chưa có người thay thế;

d) Cần đợi kết quả giải quyết vụ án khác có liên quan hoặc sự việc được pháp luật quy định là phải do cơ quan, tổ chức khác giải quyết trước mới giải quyết được vụ án;

...

Theo đó, khi bị đơn chết trong quá trình tố tụng nhưng chưa có người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng cho bị đơn thì Tòa án đang giải quyết vụ án sẽ ra quyết định tạm đình chỉ vụ án để chờ xác định người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng

Tại Điều 217 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về đình chỉ giải quyết vụ án dân sự như sau:

Đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

1. Sau khi thụ lý vụ án thuộc thẩm quyền của mình, Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự trong các trường hợp sau đây:

a) Nguyên đơn hoặc bị đơn là cá nhân đã chết mà quyền, nghĩa vụ của họ không được thừa kế;

b) Cơ quan, tổ chức đã bị giải thể, phá sản mà không có cơ quan, tổ chức, cá nhân nào kế thừa quyền, nghĩa vụ tố tụng của cơ quan, tổ chức đó;

c) Người khởi kiện rút toàn bộ yêu cầu khởi kiện hoặc nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt, trừ trường hợp họ đề nghị xét xử vắng mặt hoặc vì sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan;

...

Theo đó, nếu bị đơn chết trong quá trình tố tụng mà không có người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của người đó thì Tòa án đang giải quyết vụ án sẽ ra quết định đình chỉ vụ án dân sự

Tiền tạm ứng án phí khi chưa tìm được người thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng cho bị đơn đã chết có được trả lại không?

Tại Điều 215 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về hậu quả của việc tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự như sau:

Hậu quả của việc tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

1. Tòa án không xóa tên vụ án dân sự bị tạm đình chỉ giải quyết trong sổ thụ lý mà chỉ ghi chú vào sổ thụ lý số và ngày, tháng, năm của quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự đó.

2. Tiền tạm ứng án phí, lệ phí mà đương sự đã nộp được gửi tại kho bạc nhà nước và được xử lý khi Tòa án tiếp tục giải quyết vụ án dân sự.

...

Tại Điều 218 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định về hậu quả của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự như sau:

Hậu quả của việc đình chỉ giải quyết vụ án dân sự

1. Khi có quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, đương sự không có quyền khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết lại vụ án dân sự đó, nếu việc khởi kiện vụ án sau không có gì khác với vụ án trước về nguyên đơn, bị đơn và quan hệ pháp luật có tranh chấp, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 192, điểm c khoản 1 Điều 217 của Bộ luật này và các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.

2. Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự theo quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 217 hoặc vì lý do nguyên đơn đã được triệu tập hợp lệ lần thứ hai mà vẫn vắng mặt quy định tại điểm c khoản 1 Điều 217 của Bộ luật này thì tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước.

...

Theo đó, khi đang trong quá trình tố tụng mà bị đơn chết, chưa có người thừa kế quyền và nghĩa vụ tố tụng của bị đơn thì tiền tạm ứng án phí đã nộp sẽ được xử lý như sau:

[1] Trường hợp tam đình chỉ giải quyết vụ án: tiền tạm ứng án phí được gửi tại kho bạc nhà nước và được xử lý khi Tòa án tiếp tục giải quyết vụ án dân sự.

[2] Trường hợp đình chỉ giải quyết vụ án: tiền tạm ứng án phí mà đương sự đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước.

Trân trọng!