Người nhà của người có Huân chương Kháng chiến thì có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Nội dung chính

• Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là gì?
• Con thương binh có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?
• Người nhà của người có Huân chương Kháng chiến thì có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là gì?

Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là tình tiết làm cho mức độ nguy hiểm của trường hợp phạm tội cụ thể giảm đi, người phạm tội có thái độ ăn năn, hối cãi hay thành khẩn khai báo,...Là một trong những căn cứ quan trọng để Tòa án quyết định hình phạt cụ thể đối với người phạm tội.

Cụ thể, pháp luật hình sự quy định cụ thể các trường hợp là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự tại Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm a khoản 6 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017.

Có Huân chương Kháng chiến thì có được giảm nhẹ đối với người nhà không? Con thương binh có được giảm án theo pháp luật quy định không? (Hình từ Internet)

Con thương binh có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Căn cứ theo Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bởi điểm a khoản 6 Điều 1 Luật Sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017 quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cụ thể như sau:

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

1. Các tình tiết sau đây là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn hoặc làm giảm bớt tác hại của tội phạm;

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả;

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng;

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết;

đ) Phạm tội trong trường hợp vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội;

e) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của nạn nhân gây ra;

g) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra;

h) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn;

i) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít nghiêm trọng;

k) Phạm tội vì bị người khác đe dọa hoặc cưỡng bức;

l) Phạm tội trong trường hợp bị hạn chế khả năng nhận thức mà không phải do lỗi của mình gây ra;

m) Phạm tội do lạc hậu;

n) Người phạm tội là phụ nữ có thai;

o) Người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên;

p) Người phạm tội là người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng;

q) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình;

r) Người phạm tội tự thú;

s) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải;

t) Người phạm tội tích cực hợp tác với cơ quan có trách nhiệm trong việc phát hiện tội phạm hoặc trong quá trình giải quyết vụ án;

u) Người phạm tội đã lập công chuộc tội;

v) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác;

x) Người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha, mẹ, vợ, chồng, con của liệt sĩ.

...

Như vậy, người phạm tội là người có công với cách mạng hoặc là cha mẹ đẻ, vợ, chồng, con (con đẻ, con nuôi) của liệt sĩ thì được hưởng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.

Do đó, con thương binh trong trường hợp này sẽ không được giảm án theo pháp luật quy định.

Người nhà của người có Huân chương Kháng chiến thì có được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Hiện nay, Bộ luật Hình sự 2015 chỉ quy định người có công với cách mạng hoặc cha mẹ đẻ, vợ, chồng, con (con đẻ, con nuôi) của liệt sĩ mới được xác định là tình tiết giảm nhẹ theo điểm x khoản 1 Điều 51 của Luật này.

Tuy nhiên, còn có một số trường hợp liên quan sau cũng được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nhưng theo khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.

Trích dẫn Điều 5 Công văn 212/TANDTC-PC năm 2019 thông báo kết quả giải đáp trực tuyến vướng mắc trong xét xử do Tòa án nhân dân tối cao ban hành có quy định về khi quyết định hình phạt, Tòa án có được coi các tình tiết về nhân thân của bị cáo như trình độ học vấn thấp, là lao động chính, có con nhỏ, có ông bà là người có công Cách mạng... là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự quy định tại khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự hay không? Được quy định như sau:

- Vợ, chồng, cha, mẹ, con, anh, chị, em một bị cáo là người có công với nước hoặc có thành tích xuất sắc được Nhà nước tặng một trong các danh hiệu vinh dự như: Anh hùng lao động, anh hùng lực lượng vũ trang, bà mẹ Việt Nam anh hùng, nghệ sỹ nhân dân, nghệ sĩ ưu tú, nhà giáo nhân dân, nhà giáo ưu tú, thầy thuốc nhân dân, thầy thuốc ưu tú hoặc các danh hiệu cao quý khác theo quy định của Nhà nước được coi là tình tiết giảm nhẹ theo khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.

- Bị cáo có anh, chị, em ruột là liệt sỹ.

Dẫn chiếu đến Điều 35 Pháp lệnh ưu đãi người có công với Cách mạng 2020 quy định về điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế như sau:

Điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế

Người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế là người tham gia kháng chiến và được Nhà nước khen tặng Huân chương Kháng chiến, Huân chương Chiến thắng, Huy chương Kháng chiến, Huy chương Chiến thắng.

Ngoài ra, tại Điều 38 Pháp lệnh ưu đãi người có công với Cách mạng 2020 còn quy định về điều kiện, tiêu chuẩn người có công giúp đỡ cách mạng như sau:

Điều kiện, tiêu chuẩn người có công giúp đỡ cách mạng

Người có công giúp đỡ cách mạng là người đã có thành tích giúp đỡ cách mạng trong lúc khó khăn, nguy hiểm và được Nhà nước khen tặng thuộc một trong các trường hợp sau đây:

1. Người được tặng hoặc người trong gia đình được tặng Kỷ niệm chương “Tổ quốc ghi công” hoặc Bằng “Có công với nước” trước cách mạng tháng Tám năm 1945;

2. Người được tặng hoặc người trong gia đình được tặng Huân chương Kháng chiến;

3. Người được tặng hoặc người trong gia đình được tặng Huy chương Kháng chiến.

Như vậy, thành viên của gia đình có công giúp đỡ cách mạng được tặng Huân chương Kháng chiến được xác định là người có công với cách mạng và là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ Luật Hình sự 2015.

Dẫn chiếu theo khoản 16 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về thành viên gia đình bao gồm vợ, chồng; cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ vợ, cha mẹ chồng; con đẻ, con nuôi, con riêng của vợ hoặc chồng, con dâu, con rể; anh, chị, em cùng cha mẹ, anh, chị, em cùng cha khác mẹ, anh, chị, em cùng mẹ khác cha, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu của người cùng cha mẹ hoặc cùng cha khác mẹ, cùng mẹ khác cha; ông bà nội, ông bà ngoại; cháu nội, cháu ngoại; cô, dì, chú, cậu, bác ruột và cháu ruột.

Tuy nhiên, không phải bất cứ thành viên trong gia đình nào cũng được coi là người có công giúp đỡ cách mạng mà chỉ những người đã trực tiếp có công giúp đỡ cách mạng được xác nhận trong hồ sơ khen thưởng mới được hưởng chế độ đãi ngộ.

Ngoài ra, không phải người nào được tặng thưởng Huân chương đều xác định là người có công với cách mạng mà chỉ những người được tặng thưởng Huân chương Kháng chiến hoặc Huân chương Chiến thắng mới là người có công với cách mạng và được hưởng tình tiết giảm nhẹ theo quy định tại điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.

Căn cứ vào những quy định nêu trên, người có Huân chương Kháng chiến là người có công với cách mạng thì mới được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, trong quá trình xét xử, tùy từng trường hợp và hoàn cảnh cụ thể của người phạm tội mà Tòa án có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ trong bản án.

Trân trọng!